کدام کشورها دلار را از مبادلات خود حذف کردند؟

حذف دلار موضوع تازه ای نیست و سابقه طولانی دارد اما در چند سال اخیر تلاش کشورها برای خارج شدن از سیطره دلار شدت گرفته است. دلیل وقوع این اتفاق را می توان در مشکلات اقتصادی و تجارت بین الملل جست و جو کرد.

نگارعلی در خبر آنلاین نوشت : دلایل زیادی پشت حذف دلار قرار دارد اما می‌توان بی‌اعتمادی کشورها به سیاست‌های امریکا را مهم‌ترین دلیل حذف دلار دانست. 

اقدامات ترامپ از ابتدای دوره ریاست جمهوری‌اش تاکنون منجر به بی اعتماد شدن کشورهای دنیا نسبت به سیاست های اقتصادی امریکا شده است و از آن جایی که تجارت های بین الملل به کمک دلار انجام می شود اعمال هر سیاست غلطی از سوی آمریکا در ارزش دلار تاثیر می گذارد.

طی سال های اخیر بدهی امریکا به کشورهای دیگر روز به روز افزایش داشته است به حدی که  مبلغ این بدهی ها به ۲۰تریلیون دلار معادل تولید ناخالص داخلی یک سال امریکا رسیده است. در این بین بزرگترین طلبکاران امریکا چین و ژاپن هستند.

به نظر می رسد سیر بی ثبات دلار طی چند سال اخیر، خسارات مالی کشورهای طلبکار از عدم پرداخت بدهی‌هایشان توسط امریکا، این کشورها را به این فکر واداشته است که در نحوه مبادلات بازرگانی تجدید نظر کرده و به فکر حذف دلار از مبادلات بین المللی خود بیفتند.

برخی از کارشناسان امور اقتصادی در خصوص حذف دلار می گویند در حال حاضر ضرورتی برای استفاده از دلار در تجارت های بین الملل نیست و این کار به ضرر اقتصاد جهانی است.

از آن جایی که مقامات کشورها نتوانستند به نظر واحدی در خصوص ارز جایگزین دلار برسند هر کشور در مبادلات خود از ارز ملی خود استفاده می کند که این اقدام موجب ایجاد ثبات ارزی برای دو طرف پیمان پولی می‌شود چراکه می‌توان از این ابزار برای تامین نقدینگی در مواقع وقوع بحران ارزی و کنترل نوسان نرخ ارز استفاده کرد و یکی دیگر از مزایای پیمان پولی کاهش تاثیر تحریم کشورهای ثالث است.

با توجه به دلایلی که گفته شد برخی کشورها اقدام به حذف دلار از مبادلات تجاری خود کرده اند که می توان در بین آنها به کشورهای چین، روسیه، هند و ترکیه اشاره کرد.

حذف دلار از مبادلات روسیه

روسیه  و چین معاملات با روبل روسیه و یوآن چین را در جهت اجرای موافقت نامه دوجانبه آغاز کردند و مبادلات  تجارتی دو کشور روسیه و چین سال گذشته میلادی به ۸۰ میلیارد دلار رسیده بود و به گفته پوتین این رقم طی سال های آینده از ۱۰۰ میلیارد دلار فراتر می رود.

روسیه نه تنها دلار را در مبادلاتش با چین حذف کرده است بلکه در مبادلات تجاری خود با ایران، ترکیه، اتحادیه اروپا و هند نیز از ارز ملی استفاده می کند و این اتفاق برای ایران زمانی رخ داد که بانک مرکزی ایران توسط آمریکا تحریم شد و کشورها برای دور زدن تجریم های امریکا اقدام به استفاده از ارز ملی کردند.

البته استفاده از ارزهای ملی در مبادلات تجاری ساده نخواهد بود و دشواری این کار به خاطر نوسانات شدید ارزهای ملی است و این اتفاق در حالی می افتاد که واحد ارز بین الملل یکی از با ثبات ترین واحد های ارزی است.

ارزهای ملی معمولا بسیار پر نوسان هستند، به عنوان نمونه، طی ۹ ماه گذشته نرخ برابری لیر ترکیه در مقابل دلار آمریکا در فاصله ۵.۱ تا ۶.۱ مدام بالا و پایین رفته و نوسانی ۱۹.۶ درصدی را تجربه کرده است.

همچنین نرخ مبادله هر روبل روسیه در برابر دلار آمریکا نیز از ابتدای سال ۲۰۱۹ تاکنون در فاصله ۶۲.۵ تا ۶۷ متغییر بوده و بیش از ۷ درصد نوسان داشته است.

در نتیجه حتی طی یک فرآیند تجاری که در اکثر موارد تسویه مالی در چند مرحله‌ انجام می‌شود، ارزش‌گذاری معامله مدام دچار تغییر می‌شود. این تغییر پرریسک و هزینه‌ای است که در نهایت به یک طرف معامله تحمیل می‌شود.

در این بین هر یک از کشورهای نام برده شده (چین، ترکیه، ایران و هند) نیز در مبادلات تجاری خود با سایر کشورهای جهان از ارز ملی استفاده می کنند.

به عنوان مثال دولت پاکستان با توجه به افزایش قیمت دلار و کاهش ارزش واحد پول پاکستان، تصمیم گرفته است از این پس پرداختی‌های خود به شرکت‌های چینی را با «یوان» انجام دهد.

روز به روز به تعداد کشورهایی که دلار را از معاملات تجاری خود حذف کرده اند افزوده می شود و دلیل این اتفاق را می توان دور زدن تحریم های امریکا علیه این کشورها دانست و پیش بینی می شود این روند تداوم یابد.

در این بین پیش بینی می شود بریکس نیزبه توافق نامه حذف دلار بپیوندد.

بریکس نام گروهی به رهبری قدرت‌های اقتصادی نوظهور است که از به هم پیوستن حروف اول نام انگلیسی کشورهای عضو برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی تشکیل شده‌است.