چند روزی از انتشار فیلم‌هایی از حضور لاله اسکندری بازیگر سینما و تلویزیون در خارج از کشور می‌گذرد و این فیلم باعث درگرفتن نظرات مختلفی درباره آن در فضای مجازی شده است. این فیلم درحالی منتشر شده که انتشار عکسی از رامبد جوان و نگار جواهریان در کانادا و پیش از آن انتشار عکس‌هایی از آزاده نامداری به همراه خانواده‌اش، بسیار مورد بحث قرار گرفت.

درحالی بسیاری از کاربران فضای مجازی به انتشار عکس و فیلم‌هایی از سلبریتی‌ها در خارج از کشور که حجاب از سربرداشته‌اند واکنش نشان داده و گفته‌اند که عکس گرفتن از این افراد نقض حریم خصوصی است که بعضی دیگر در مقابل معتقدند تقصیر بر گردن خود این سلبریتی‌هاست. دسته اول معتقدند که مثلا لاله اسکندری حق دارد به خاطر اینکه بی‌خبر سوژه فیلمبردار شده از فیلمبردار شکایت کند و دسته دوم چنین حقی را به او نمی‌دهند.

این درحالیست که  این فقط سلبریتی‌ها نیستند که با این موضوع مواجهند؛ هر چند وقت یک بار ویدیویی از افراد معمولی که کودکان  را هم شامل می‌شود، منتشر می‌شود که خودشان اغلب خبری از فیلمبرداری ندارند. نمونه اش همان ویدیوی معروف به «شیب، بام» بود که آنقدر در فضای مجازی دست به دست که این جمله به یک جمله محاوره‌ای در بین مردم تبدیل شده بود.  

اما موضوع مهم در این میان این است که آیا کاربران فضای مجازی از این موضوع اطلاع دارند که دیگران حق دارند عکس آنها را بدون اجازه منتشر کنند؟ به ویژه وقتی که در فضای عمومی هستند و یا در اتوموبیل‌های خود به سر می‌برند. کسانی که از مردم فیلم و عکس می‌گیرند و بعد آن را در فضای مجازی منتشر می‌کنند، چقدر به قوانین در این حوزه آشنا هستند و می‌دانند که آیا این کارشان جرم است یا خیر؟

کامبیز نوروزی حقوقدان با بیان اینکه تمامیت حیثیتی افراد باید مورد توجه قرار بگیرد و کسی حق ندارد در فیلمی به کسی توهین کند یا او را مسخره کند، به «خبرآنلاین» می‌گوید: « ورود به فضاهای نیمه خصوصی برای عکاسی در فضاهای نیمه خصوصی مثل رستوران، سالن تاتر، سالن کنسرت، سالن های ورزشی باید با اجازه انجام شود. همچنین عکس گرفتن از چهره افراد باید با اجازه فرد صورت بگیرد. هرکسی که قصد فیلم یا عکس گرفتن دارد باید با اجازه فرد او را در سوژه کانونی عکس خود قرار دهد ولی در تصاویری که تعدد چهره افراد به نحوی است که به صورت دقیق قابل شناسایی نیست نیازی به اجازه ندارد.»

او اما با بیان اینکه قاعده اصلی این است که چهره سلبریتی‌ها جزو حریم خصوصی نیست، می‌گوید: «به دلیل اینکه این چهره‌ها در مواجه با در تعامل او و افکار عمومی شکل گرفته است. کسی که سلبریتی شده است، هنر یا اندیشه خودش را به جامعه عرضه کرده و به شهرت رسیده است. بنابراین قاعده اصلی این است که در فضای عمومی چهره یک سلبریتی حریم خصوصی او نیست، در نتیجه تصوبرداری از چهره یک سلبریتی در فضای عمومی مجاز است و به منزله نقض حریم شخصی یک سلبریتی مربوط نمی شود اما یک نکته مهم را در بررسی این موضوع باید مدنظر قرار بدهیم. این نکته هم این است که این موضوعی که من مطرح کردم در مورد حضور یک سلبریتی در داخل ایران است. در فضاهای خارج از ایران که جامعه یک جامعه دیگری است و الزاما ارتباطی به زندگی روزمره یک سلبریتی در داخل ایران ندارد، آنجا آن سلبریتی حریم خصوصی دارد.»

او ادامه می‌دهد: «به تعبیر دیگری در خارج از ایران ما نمی‌توانیم بگوییم که چهره اش حریم خصوص نیست. در عین حال که در داخل کشور چهره سلبریتی‌ها حریم خصوصی‌شان محسوب نمی‌شود اما در خارج از کشور چهره سلبریتی حریم خصوصی است و تصویربرداری از چهره او مجاز نیست. در نتیجه درباره آن چیزی که در مورد خانم اسکندری اتفاق افتاده، قطعا و یقینا نقض حریم خصوصی اتفاق افتاده است. علاوه بر در مورد این فیلم هم باید بگویم که این فیلم فقط تصویربرداری نیست در این فیلم نسبت به ایشان هتاکی هم شده است و از این جهت هم این فیلم خلاف قانون و اخلاق است.»

کامبیز نوروزی با بیان اینکه من در همان موقعی هم که بحث خانم آزاده نامداری مطرح بود به کسانی که از او فیلم گرفتند و بعد به او خرده وارد کردند، ایراد گرفتم، می‌گوید: «در مورد رامبد جوان بحث چیز دیگری است. بحث درباره انتخاب محل تولد فرزند او و نگار جواهریان است که مورد نقد و بررسی قرار گرفت.»

او می‌گوید: «الان امکانی که گوشی‌های هوشمند و فضای مجازی ایجاد شده قابلیت تصویربرداری‌های غیراخلاقی هم افزایش پیدا کرده است و همین موضوع هم باعث بروز مشکلاتی شده است. یک سلبریتی چه در داخل کشور و چه در خارج کشور وقتی در فضای خصوصی خودش حضور دارد، کسی حق نقض حریم او و سرک کشیدن در فضای خصوصی ندارد.»

نوروزی ادامه می‌دهد: «سلبریتی یا غیرسلبریتی هم فرقی ندارد، کسی اجازه مداخله در فضای خصوصی دیگران را ندارد. در فضای عمومی داخل کشور چهره سلبریتی‌ها جز حریم خصوصی نیست، چون اکثریت افراد جامعه او را می‌شناسند و به او واکنش دارند. الان اگر آقای علی دایی در هریک از خیابان‌های تهران راه برود، از هر ۱۰ نفر ۷ نفر او را می‌شناسند و به او واکنش نشان می‌دهند. اما اگر او در خیابان‌های پاریس راه برود شاید از هر ۱۰ هزار نفر ۱ نفر او را بشناسد. در داخل کشور بین سلبریتی و فضای عمومی یک رابطه مستقیم وجود دارد و آن چهره واکنش ایجاد می‌کند اما در خارج از کشور هیچ رابطه‌ای بین یک چهره سلبریتی ایرانی و فضای عمومی خارج از ایران وجود ندارد. به همین دلیل او در فضای خارج از کشور سلبریتی نیست و در نتیجه باید موارد حریم خصوصی درباره او رعایت شود. بنابراین تصویربرداری از آزاده نامداری و ستاره اسکندری در خارج از کشور نقض حریم خصوصی محسوب می‌شود.»

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.