در نشست‌ های سه گانه مکه چه گذشت؟

انتخاب : حساب باز کردن عربستان روی حمایتی که می‌تواند با برگزاری سه نشست در مکه به دست آورد، نتیجه بخش نبود؛ چرا که شکاف عمیق بین سعودی‌ها و نزدیک‌ترین هم پیمانانشان بیانگر آن است که گزینه‌های حکومت عربستان در برابر دیوار سختی قرار دارد.

قاسم عز الدین در المیادین نوشت: انتخاب مکه مکرمه برای برگزاری سه نشست عربی، خلیج فارسی و اسلامی، نهایت سوء استفاده ریاض از جایگاه مکه در جهان اسلام را نشان می‌دهد؛ بدین معنا که سعودی‌ها امیدوار بودند بتوانند اینطور وانمود کنند که برای حمایت از مکه و دیگر اماکن مقدس در عربستان، نیازمند حمایت گسترده‌ای هستند. در همین رابطه، سعودی‌ها تصور می‌کنند که هدف گرفتن ایران و متهم کردن آن به همدستی با ارتش یمن برای هدف گرفتن مکه، می‌تواند فایده‌ای داشته باشد؛ از این رو، ایشان با به نمایش گذاشتن قطعاتی از پهباد‌هایی که مدعی بودند، ایرانی هستند، به استفاده از تمام وسایل برای مقابله با ایران دعوت کرد!

اما به نظر می‌رسد تلاش‌های ریاض برای همراه کردن دیگر کشور‌های عربی با عربستان در راستای مقابله با ایران، نتیجه‌ای نداشت؛ به این دلیل که تنها عبدالفتاح برهان، رئیس شورای نظامی سودان اعلام کرد که از تمام اقداماتی که دیگر کشور‌های خلیج فارس برای حفظ امنیت خود انجام می‌دهند، استقبال میکند.

اما دیگر دولت‌های عربی، خلیج فارس و اسلامی از گزینه جنگ با ایران حمایت نکرده و با دعوت امیر کویت به مذاکره برای مهار هیاهوی جنگ همراهی نمودند. علاوه بر این، عراق تصریح کرد که به خطر انداختن امنیت ایران می‌تواند باعث تهدید امنیت خلیج و منطقه عربی شود.

می‌توان گفت: نشست‌های سه گانه در مکه نشان می‌دهد که عربستان تنها امارات و شورای نظامی سودان، اسرائیل و باز‌های آمریکایی را در کنار خود دارد. تنهایی عربستان زمانی وضوح بیشتری می‌یابد که دونالد ترامپ از ترس جنگ ویران کننده، از تنش زایی با ایران عقب نشینی کرده و وزیر خارجه فرانسه، عربستان و امارات را به پایان دادن به جنگ کثیف یمن فر می‌خواند.

تغییر در موضع گیری دولت‌های خلیجی که در جریان سه نشست مکه مشخص شد، حکایت از آن دارد که گزینه‌های سعودی‌ها در محاسباتشان در خصوص جنگ علیه ایران، تجاوز به یمن و عملیات خرابکارانه در لیبی و سودان، همگی با مانعی سخت مواجه شده است. شاید ایرانی که متهم به راه انداختن جنگ علیه عربستان می‌شود، تنها طرفی باشد که می‌تواند به سعودی‌ها در راستای خارج شدن از بحران موجودیتی شان، کمک کند؛ بویژه آنکه محمد جواد ظریف به تازگی از امضای معاهده حسن همجواری و حفظ امنیت مشترک در منطقه صحبت کرده است.

در همین چارچوب، وزیر خارجه روسیه، سرگئی لائوروف فاش کرده است که تعدادی از دولت‌های خلیج فارس آماده بررسی پیشنهاد ایران هستند و مسکو هم به اجرای چنین توافقی کمک می‌کند؛ امری که نشان دهنده عمق شکاف بین دولت‌های خلیج فارس از یک سو و عربستان و امارات، از سوی دیگر بوده و بر افول کامل و شکست گزینه‌های محمد بن سلمان تاکید می‌کند.