رویکردهای رئیس جمهوری ایالات متحده علیه ایران در یک ماهه اخیر با نوسان های بسیاری همراه بوده است و در شرایط مختلف «دونالد ترامپ» و نزدیکان وی دیدگاه های خاصی را مطرح کرده اند.

کاخ سفید در دوره ای از فرستادن ناو هواپیمابر به منطقه خاورمیانه و درگیری با ایران و در زمانی هم از مذاکره با ایران و حتی ارسال شماره تماس ویژه به تهران سخن گفته است. حتی در برخی دوره ها کاخ سفید از ارسال صدها هزار نیروی نظامی به خاورمیانه خبرهایی منتشر کرد و سپس این مورد را تکذیب کرد. سپس در همین ارتباط واشنگتن اعلام کرد نیروی اندکی را به خلیج فارس می فرستد.

اما به نظر می رسد اکنون تحولی بزرگ رخ داده است و ترامپ در سفر  اخیر خود به توکیو رویکرد تازه ای را بروز داد. وی پس از تهدیدهای چندگانه اخیر خود در نشست خبری در ژاپن گفت که به هیچ عنوان به دنبال تغییر نظام در ایران نیست و تنها می خواهد که ایران سلاح هسته ای نداشته باشد. جالب اینجاست در حالی که رئیس جمهوری آمریکا تنها چند روز قبل سخنان تند و توهین آمیزی را علیه ایرانیان گفته بود، اینبار از آمادگی و امیدواری خود برای دیدار با مقام های نظام ایران در جهت جلوگیری از جنگ و تنش های هولناک سخن گفت.

جالب اینجاست ترامپ از تلاش های «شینزو آبه» نخست وزیر ژاپن برای میانجیگری میان تهران و واشنگتن حمایت و تقدیر کرد. البته گفتنی است وزیر امور خارجه کشورمان نیز چند روز قبل از سفر ترامپ به ژاپن، در توکیو با  مقم های ارشد این کشور دیدار و گفت وگو کرده بود.

دیدگاه های گوناگونی در مورد تحولات اخیر و نقش آفرینی کشورها و پیامد تصمیم سازی های کاخ سفید ابراز شده است.

**ترامپ، غیرقابل پیش بینی برای همه

رویکردهای پراکنده و متناقض رئیس جمهوری آمریکا موجب انتقادهای زیادی از ترامپ شده است. روزنامه «واشنگتن پست» در گزارشی آورده است که رویکردهای نامنسجم ترامپ بسیار غیرطبیعی و ناخوشایند شده است. این اتفاق در حالی رخ می دهد که ترامپ هنگام ورود به کاخ سفید قول داده بود برجام را پاره می کند. با این حال خروج ترامپ از توافق باعث مقاومت دیگر کشورها و رعایت توافق از طرف ایران شد.

طبق این گزارش، سیاست های ترامپ در بهترین حالت ناکارآمد و در بدترین شکل آن دارای نتیجه عکس ارزیابی شده است. رویکردهای تندی که ترامپ در کنار وزیر امور خارجه خود ابراز می کرد در کنار تهدید متحدان و اعمال تحریم های ثانویه، باعث نارضایتی بیشتر متحدان کاخ سفید شده است. ترامپ در مورد کره شمالی هم از درگیری شدید و فرصت دادن به صلح سخن گفت و در نهایت با رهبر کره شمالی ملاقات هایی را ترتیب داد. وی در مورد خاورمیانه هم از درگیری نظامی سخن گفته است اما اکنون تلاش می کند اضطراب در تهران را از بین ببرد.

بر اساس این تحلیل، ترامپ موجب سرگشتگی مشاورران خود، متحدان واشنگتن و حتی کنگره شده است. سخنان صلح جویانه ترامپ در تضاد با پیام های دیگر وی در حوزه سیاست خارجی قرار دارد که انتقادهای شدیدی را به دیپلماسی وارد ساخته است. این رفتارها متحدان و حتی دشمنان آمریکا را هم نسبت به موضع کاخ سفید مردد ساخته است. به عنوان نمونه ترامپ در تلاش برای جلوگیری از نابودی روابط دیپلماتیک، شخصی و مالی خود در قضیه قتل روزنامه نگار منتقد دربار سعودی، از ریاض حمایت کرد. این خط مشی خشم کنگره را برانگیخت.

بنا بر تحلیل واشنگتن پست، رفتارهای متناقض ترامپ باعث سردرگمی و هرج و مرجی می شود که در نهایت منجر به از دست دادن اعتبار ایالات متحده می گردد. گزارش این روزنامه آمریکایی تاکید دارد: هیچ دلیلی وجود ندارد که متحدان کاخ سفید به ما اعتماد کنند؛ همچنین دشمنان نیز دلیلی برای هراس از واشنگتن ندارند. آمریکای ها از این روند نزولی قدرت خسته شده اند.

**تعمیق شکاف میان ترامپ و بولتون

سیاست های دوگانه و متغیر ترامپ موجب نارضایتی نزدیکان و مشاوران ترامپ در کاخ سفد شده است. تارنمای خبری تحلیلی «المانیتور» در گزارشی عنوان داشت که به نظر می رسد دونالد ترامپ از تندی رویکرد خود در مقابل ایران کاسته است.

این رسانه گزارش خود را با اشاره به این سخنان ترامپ آغاز کرد که گفته بود «ما به دنبال تغییر رژیم نیستیم؛ ... در کل من به دنبال صدمه زدن به ایران نیستم». رئیس جمهوری آمریکا افزود اطمینان دارد که توافق با ایران قابل دستیابی است.

طبق این تحلیل اظهارات ترامپ نشان می دهد تغییری مهم در لحن رئیس جمهوری آمریکا ایجاد شده است. وی فردی بود که بیشترین فشارها را بر جمهوری اسلامی ایران به ویژه در چند هفته اخیر به اجرا گذاشت. این سخنان مصالحه جویانه ترامپ پس از پیشنهاد توکیو برای میانجی گری بیان شده است.

خبرگزاری «اسپتونیک» روسیه  این تحلیل را بازتاب داده است که سخنان اخیر ترامپ نشان داد  وی در حال فاصله گرفتن از دیدگاه های «جان بولتون» در مورد ایران است.

وی در همین راستا در ژاپن و در یک جلسه عمومی، از رویکردهای مشاور امنیت ملی خود در مورد ایران و کره شمالی دوری جست و دیدگاه های مثبتی را در مورد روابط واشنگتن با پیونگ یانگ و دشمن دیرینه اش یعنی ایران نشان داد. وی موشک های کره شمالی را برای کاخ سفید کم اهمیت دانست. این درحالی است که بولتون چندی قبل آزمایش های موشکی پیونگ یانگ را نقض قطعنامه های شورای امنیت عنوان کرده بود. 

 

اسپوتنیک افزود: رئیس جمهوری آمریکا در مورد ایران هم دیدگاهی متفاوت را ابراز کرده است. ترامپ عنوان داشت با دیدگاه های بولتون هم عقیده نیست و اشتیاقی برای تقابل با نظام ایران ندارد.

در طرف مقابل به نوشته روزنامه «نیویورک تایمز»، بولتون هم در ملاقات های خصوصی خود از ترامپ ابراز نارضایتی کرده است. به اعتقاد مشاور امنیت ملی ترامپ، رئیس جمهوری علاقه ای ندارد تا شرایط در خاورمیانه را تغییر دهد. به گفته یک مقام ارشد کاخ سفید اگر کنترل اوضاع به دست جان بولتون بود آمریکا تابحال در چهار جنگ درگیر می شد.

اما به طور کل رسانه های خارجی به موفقیت میانجیگری کشورها و تاثیرگذاری آن بر خط مشی ترامپ نگاه امیدوارانه ای را بیان کرده اند. به نوشته المانیتور، به رغم ورود ژاپن به موضوع اما دیگر کشورها همچون عراق و عمان هم تلاش های بسیاری را برای رایزنی میان ایران و آمریکا انجام دادند. با این حال مقام ها در ایران اظهار داشتند هیچ گفت وگوی مستقیم و غیرمستقیمی را با واشنگتن نداشته اند اما آماده هستند با هر کشوری برای ایجاد روابط سازنده و متوازن در خلیج فارس به مذاکره بنشیند.

با اینحال به اعتقاد این گزارش، تلاش های میانجیگرانه آبه و دیدار احتمالی وی از تهران مهمترین اتفاق  خواهد بود زیرا براساس اصول بنیادین سیاست خارجی ژاپن، این کشور از انجام اقدامات نمادین خودداری می کند. اگر آن ها در مورد دستیابی به نتیجه ای مشخصی اطمینان نداشته باشند در مسیر میانجیگری حرکت نمی کنند.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.