د. وفیق إبراهیم در البناء نوشت: شرایط رابطه روسیه با دولتهای خلیج فارس فراهم است؛ روسیه به دنبال ان است تا از پیروزی اش در میدان سوریه برای توسعه تدریجی خود در اماکن استراتژیک مختلفی در منطقه استفاده کند. در این بین، دولتهای خلیج فارس از فروپاشی نقشهای منطقه ای و عربی خود رنج می برند. اما ایا زمان مناسب برای روسیه فرا رسیده است؟ خلیج فارس به ارتباط مستحکم با محور آمریکا از سال ۱۹۴۵ و امضای معاهده بین عبدالعزیز سعودی و روزولت آمریکایی، معروف است. همین مساله،نقش منطقه ای پر رنگی در دو جهان عربی و اسلامی برای آمریکا به دنبال داشت و دولتهای خلیج فارس را در خدمت تسهیل روند تک قطبی بودن آمریکا در جهان، قرار داد.

 به نظر می رسد عربستان و امارات به اشتباه تصور می کردند که همراهی آنها با آمریکا می تواند به صورت ناخودآگاه باعث بهبود نقش آنها در منطقه عربی و بین المللی شود؛ از این رو، از هزینه کردن مال و عقیده وهابی و تحریک مذهبی و نژادی در راه موفقیت طرح توسعه طلبانه آمریکا در منطقه دریغ نکردند؛ اما نتیجه برای آنها نا امید کننده بود...آمریکایی ها و دول خلیج فارس نتوانستند افغانستان و عراق را در خدمت خود در آورند و در سوریه شکست خوردند، در حالی که نتوانستند یمن را به زانو درآورده و ایران و ترکیه را به تسلیم در برابر خواسته های خود وادار کنند.

آنچه باعث بحرانی تر شدن اوضاع شد، سیاستهای بین المللی رئیس جمهور جدید آمریکا بود که تنش زایی در روابط کشورش با روسیه، اروپا، ژاپن و چین را به دنبال داشت؛ چرا که ترامپ، هم پیمان و رقیب، همه را از تیغ منافع اقتصادی آمریکا گذراند و حتی باعث تشنج بین احزاب مختلف در آمریکا شد.

درگیری قطر با عربستان و امارات، به منزله اعلام فروپاشی نقش منطقه ای خلیج فارس، به رهبری عربستان بود. این بحران در حالتی ایجاد شد که به نظر می رسید نقشه آمریکاست؛ اما واشنگتن اجازه نداد بحران مذکور به مرحله جنگ برسد، تا بتواند از آن برای باج گیری دائمی از اقتصاد دول خلیج فارس استفاده کند. در مقابل، روسیه به مهارت و تبحّر از این عقب نشینی خلیج فارس برای افزایش نقش خاورمیانه ای خود بهره برد.

روسیه روابط خوبی با ایران و ترکیه دارد و می تواند راه حل هایی را برای بحران خلیج فارس، بویژه در یمن و میانجی گری برای حل اختلافات داخلی بین دولتهای عربی ارائه دهد. در واقع روسها سلاحی در اختیار دارند که از سلاح همتای آمریکایی شان برتر و پیشرفته است؛ روسیه از اهمیت سیاسی برخوردار است که می تواند دشمنی ایران، ترکیه، دول خلیج فارس، عراق، سوریه و یمن را تبدیل به دوستی کن.این مبالغه نیست. ائتلاف روسیه و ایران با سوریه می تواند انصارالله یمن و عراق را به سمت خود جذب کرده و ترکیه را مجبور به توقف صدور مدل حکومتی اخوان المسلمین و خواسته های توسعه طلبانه عثمانی ها کند.

اما روسیه در برابر ایفای چنین نقش سیاسی چه می خواهد؟

لازم به ذکر است که روابط مسکو و ریاض مدتی است که در مرحله خوبی به سر می برد؛ چرا که دو کشور در حال هماهنگ کردن بهای انرژی هستند و این مساله در شکل روابط سیاسی قابل قبول بین دو طرف انعکاس داشته است. برای مثال، ریاض بر نقش روسیه در سوریه تمرکزی ندارد و در مقابل، مسکو از تجاوز عربستان به یمن چشم پوشی کرده است و به نظر می رسد دو طرف اصرار زیادی به ایجاد پیوندهای مشترک و دوری از نقاط اختلاف دارند.

نکات پیش گفته می تواند سفر خلیج فارس وزیر خارجه روسیه را با نتایج مثبتی همراه کند؛ اما اهداف روسیه به سمت آزادسازی خلیج از بحرانهایش، برای ایجاد روابط استراتژیک محکم با آن پیش می رود. روسیه تنها دولتی است که می تواند منطقه عربی خلیج فارس را از تبدیل شدن به سر افعی در جریان جنگ احتمالی آمریکا دور کرده و آن را تبدیل به محوری معتدل و دارای روابط بین المللی متوازن کند. این مهم تنها در صورتی محقق می شود که روسیه بتواند ترس گنگ و مبهم اعراب از ایران، عراق متحد و ترکیه اخوانی و یمن را ریشه کن کند.

از نظر هماهنگی اقتصادی آنچه برای روسیه اهمیت دارد، ثبات قیمتهای انرژی است که آمریکایی ها آن را به بازی گرفته اند. در این شرایط، احتمال روابط گرم بین دو روسیه و خلیج فارس، برای تامین منطقه ای امن و آرام وجود دارد. اما مشکل آن است که طرف آمریکایی بر منطقه خلیج فارس سیطره ای سخت داشته و در هر یک از دولتهای خلیج فارس بال هایی دارد که می تواند باعث ناکامی بالی شود که قصد حرکت به سمت مسکو برای برقرای توازن و استقرار را دارد.

در این میان، یک فرصت موقتی وجود دارد که دولتهای خلیج می توانند در آن یک آزادی نسبی برای خود ایجاد کنند.. و این مرحله درگیریهای داخلی در دولت آمریکا، بین اغلب اعضای کنگره و ترامپ است..درگیری که می تواند باعث تضعیف نفوذ امریکا در جهان شود و همین زمان مناسبی است برای تامین استقرار در خاورمیانه و جهان اسلامی.

روسیه می تواند با معامله های سلاح و قراردادهای اقتصادی، روزنه هایی ایجاد کند؛ اما پایان دادن به هیمنه آمریکا بر منطقه خلیج، نیاز به تلاشی گسترده تر از این سیطره دارد که عمر آن به بیش از ۷۰ سال می رسد...

 

اخبار مرتبط

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.