خبر حضور طالبان در تهران و اولین گفت و گوی رسمی بین ایران و این گروه در حالی مخابره می شود که خاورمیانه شاهد تحولات جدیدی بوده و اعلام خروج امریکا از سوریه و افغانستان تحلیلهای جدیدی برای آینده منطقه شکل داده است. به نظر می رسد رشته ای از تحولات به هم پیوسته در منطقه می تواند چهره ای جدید از منطقه به جهان مخابره کند و معادلات چند وجهی مشخصی را پیش روی بازیگران منطقه ای و بین المللی ایجاد کند. سفر شمخانی دبیر شورای امنیت ملی به افغانستان و حضور این گروه در تهران به دنبال این سفر، می تواند نقش جدیدی برای ایران و حضور آن در منطقه تعریف کند. آیا این روند می تواند نویدی از ثبات و استقرار نظم جدید منطقه ای را بدهد یا این تحولات موجی از ناآرامی ها را با خود می تواند همراه بیاورد؟ در این باره با نادر انتصار استاد ممتاز علوم سیاسی دانشگاه آلابامای جنوبی  گفت و گو کرده ایم که در ادامه می خوانید:

تحولات جدیدی در خاورمیانه شکل گرفته است که به نوعی بهم پیوسته و مرتبط هستند. خروج امریکا از سوریه و افغانستان، تغییرات در کابینه عربستان، سفر ترامپ به عراق و در نهایت گفت و گوی طالبان و ایران در تهران. به نظرتان حضور طالبان در تهران و اولین گفت و گوی رسمی بین ایران و این گروه چگونه قابل تحلیل است؟ تهران چه اهدافی را دنبال میکند؟

تحولاتی که به آنها اشاره کردید حتما تاثیراتی بر سیاست منطقه ای ایران خواهند داشت.  ولی باید توجه داشته باشیم که این تحولات مسیر خود را طی نکرده اند.  خروج نیروهای آمریکا از سوریه اگر در عمل انجام بشود به خودی خود به نفع ایران نخواهد بود چون ممکن است که خلاء ایجاد شده بیشتر به منافع رقبای منطقه ای ایران کمک کندتا به منافع ایران. دولت ترامپ هم به نظر میرسد که چراغ سبزی به ترکیه برای تشدید عملیات نظامی خود در سوریه داده است.  برخی از کشورهای مرتجع و جنگ افروز عرب منطقه نیز شروع به اقداماتی برای بازسازی حضور دوباره خود در سوریه را آغاز کرده اند.  همانطور که خود ترامپ هم اظهار کرده، به احتمال زیاد برخی از نیروهای آمریکا که از سوریه بیرون بروند به عراق منتقل خواهند شد.  در مورد خروج نیروهای آمریکا از افغانستان باید بگویم که این فعلا چیزی بیش از یک شایعه نیست و آمریکا خیال خروج داوطلبانه از افغانستان را ندارد.  تغییرات در کابینه دولت عربستان هم بیشتر جنبه نمایشی دارد چون ساختار قدرت در آن کشور هنوز تغییری نکرده است و محمد ین سلمان و مافیای حکومتی اهرم های قدرت را در دست دارند. 

درباره حضور طالبان در تهران چطور؟ 

حضور طالبان در تهران نشانه این است که ایران برای ایجاد یک ثبات دوام آور در افغانستان اهمیت زیادی قائل است و به این نتیجه رسیده است که طالبان به نحوی باید در ایجاد ثبات در افغانستان شریک باشند.  این یک نوع واقع گرائی در سیاست خارجی ایران است. ثبات در افغانستان برای منافع ملی و راهبردی ایران بسیار مهم است           

این موضوع با اعلام خروج امریکا از افغانستان مرتبط است؟ تحولات جدیدی را میتوان از رفتار طالبان در منطقه و افغانستان انتظار داشت؟

همانگونه که در جواب سؤال پیشین شما گفتم, خروج آمریکا از افغانستان فعلا یک شایعه است و میانجی‌گری ایران برای ایجاد همفکری در میان گروهای سیاسی افغانستان مدتها قبل از شایعه خروج نیروهای آمریکا از افغانستان شروع شده بود و ارتباط مستقیمی با شایعه خروج آمریکا از افغانستان ندارد .

استراتژی امریکای ترامپ در منطقه به چه سمتی میرود؟ روابط ایران و امریکا می تواند متشنج تر شود؟

هدف اصلی ترامپ در منطقه حاشیه نشین کردن یا به قول او مهار  ایران در منطقه است.  تحولات اخیر هیچگونه تغییری در سیاست آمریکا در مورد ایران ایجاد نکرده است.  احتمال تشدید فشارهای آمریکا برای ایجاد بی‌ثباتی در ایران همیشه وجود دارد.  لذا روابط ایران و آمریکا می تواند متشنج تر شود.

آینده خاورمیانه با این تحولات چطور ارزیابی می شود؟ می توان به ثبات بیشتر امیدوار بود؟

تا زمانی که تغییرات بنیادی و مردم سالاری در ساختار سیاسی, اجتماعی و اقتصادی اکثر کشورهای خاورمیانه ایجاد نشود و تا موقعی که کشورهای برون منطقه ای خاورمیانه را  فقط به عنوان مهره شطرنجی در بازیهای سیاسی خود حساب کنند من امید چندانی به ثبات دراز مدت در  خاورمیانه ندارم

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.