«CFT  آخرین و جنجالی‌ترین لایحه درباره عادی شدن وضعیت ایران در FATF بود که دلواپسان تمام قد خود را مهیا کردند تا جلوی تصویبش را بگیرند. در خردادماه موفق شدند، ۲ ماه رسیدگی به آن را در مجلس مسکوت بگذارند تا در این مدت، ریشه و بنیان تفکر ضرورت الحاق به FATF را در ذهن مسئولان بخشکانند. با وجود تلاش‌های فراوان موفق نشدند به مقصود خود برسند بنابراین وقتی دوره مسکوت ماندن لایحه پایان یافت و موضوع در دستور کار مجلس قرار گرفت همه ظرفیت‌های خود را بسیج کردند. از ارائه اطلاعات غلط تا ارسال پیامک‌های تهدیدآمیز به نمایندگان و برگزاری تجمعات سازماندهی‌شده مقابل مجلس.

اما مخالفان دولت در نهایت ناکام ماندند و CFT در صحن بهارستان تصویب شد. با این وجود پروسه قانون شدن لوایح چهارگانه به پایان نرسیده است و خطر بازگشت به لیست سیاه FATF همچنان بیخ گوش ایران است. لوایح چهارقلو از ایستگاه مجلس گذشتند و حالا دو لایحه در مجمع تشخیص مصلحت نظام و دو لایحه در شورای نگهبان منتظر تعیین تکلیف نهایی هستند.

احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس سازمان دیده‌بان شفافیت و عدالت معتقد است: پذیرش لوایح چهارگانه مربوط به FATF با لحاظ تحفظ برای ادامه همکاری ایران و شرکا و متحدانش مصلحت است. البته ما باید شرایط تحفظ را ذکر کنیم. مقررات بین‌المللی یک سری محاسن و یک سری معایب دارد. آن مقرراتی که با شرع و قانون اساسی ما نمی‌خواند شرط می‌گذاریم که اجباری در رعایت آنها نداریم. با لحاظ این تحفظ لوایح را می‌پذیریم چون به مصلحت کشور بوده و برای دنیا هم خوب است.

مشروح گفت‌وگوی خبرآنلاین با احمد توکلی را در ادامه بخوانید.

مجلس لوایح چهارگانه درباره عادی شدن وضعیت ایران در FATF را تصویب کرد و هم اکنون دو لایحه «پالرمو یا الحاق ایران به کنوانسیون مبارزه با جرائم سازمان‌یافته» و «اصلاح قانون مبارزه با پولشویی» در مجمع تشخیص مصلحت نظام و دو لایحه «الحاق ایران به کنوانسیون مبارزه با تامین مالی تروریسم» و «اصلاح قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم» در شورای نگهبان است. شما چه دیدگاهی درباره تکمیل پروسه قانونگذاری این لوایح دارید؟

با تکمیل فرایند، آن لوایح قانون می‌شوند. شورای نگهبان هر مصوبه‌ای را با احکام شرع و قانون اساسی می‌سنجد و اگر تغایر ببیند ایراد می‌گیرد و مصوبه به مجلس شورای اسلامی برمی‌گردد. نماینده شورای نگهبان در کمیسیون ذی‌ربط حاضر می‌شود و مباحثه می‌کنند تا ایراد تغایر با قانون اساسی یا شرع برطرف شود. اگر تفاهم کنند مصوبه اصلاح و در صحن رأی‌گیری می‌شود اما اگر کمیسیون به نظر خود اصرار کند، مصوبه به شورای نگهبان می‌رود و اگر شورای نگهبان نپذیرد، مصوبه دوباره به کمیسیون تخصصی مجلس برمی‌گردد و دوباره اگر کمیسیون تخصصی مجلس اصرار بورزد، مصوبه به صحن می‌آید. در این حالت اصرار بر این مصوبه به عنوان یک مصلحت تلقی شده و برای تعیین تکلیف به مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌رود. مجمع تشخیص مصلحت نظام به این کاری ندارد که مصوبه مجلس با شرع یا قانون اساسی مغایر است یا خیر، چون این وظیفه شورای نگهبان است و آن مرجع نظر خودش را اعلام کرده است. بنابراین بررسی می‌کند که موضوع مصلحت وارد است یا خیر؟ اگر مصلحت را وارد بداند رأی می‌دهد و مصوبه قانون می‌شود اما اگر مصلحت را وارد نداد رأی نمی‌دهد و مصوبه قانون نمی‌شود. البته بر اساس آیین‌نامه می‌تواند اصلاحاتی در مصوبه اعمال کند تا حتی‌المقدور رد نشود.

نظر شما چیست؟ آیا باید این لوایح چهارگانه قانون بشوند؟ آقای ظریف در صحن مجلس گفت اگر وضعیت ایران در FATF عادی شود، تضمینی برای حل مشکلات کشور نیست اما یکی از مهم‌ترین بهانه‌ها از آمریکا برای فشار بر ایران گرفته می‌شود.

آیا با قانون شدن این لوایح، آمریکا مودب و منصف می‌شود و دیگر هیچ بهانه‌ای نمی‌گیرد؟ جواب خیلی تعیین‌کننده است. یک زمانی می‌گوییم آمریکا همین را مسئله دارد و اگر کوتاه بیاییم مسئله‌اش حل می‌شود اما این طور نیست. باید نوع نگاه‌مان به موضوع این طور باشد که آیا مصلحت کشور ما در پذیرش این موضوع است یا خیر. اگر مصلحت در قانون شدن لوایح چهارگانه مربوط به FATF است، بپذیریم، ولو این که آمریکا بهانه‌های دیگری بتراشد اما اگر مصلحت ما در پذیرش نباشد، حتی در صورت کوتاه آمدن، مطمئنا آمریکا بهانه دیگری می‌تراشد. اتفاقی که در موضوع برجام افتاد. من خودم ۶ پیشنهاد مطرح کردم اما با آن نحوه تصویب، به طور غیر قانونی از طرح آن پیشنهادها جلوگیری شد. در حالی که ما می‌توانستیم مصوبه بهتری داشته باشیم. اما آن شد که شد. دوستان فکر می‌کردند که آمریکا دیگر درست با ایران رفتار می‌کند. حال آن که با عدم پایبندی به تعهدات و سپس خروج از برجام بدترین، غیر اخلاقی‌ترین و بی‌منطق‌ترین رفتار را از خود نشان داد.

آقای ظریف در مجلس گفتند شرکا و متحدان ایران نیز برای ادامه همکاری، عادی شدن وضعیت در FATF را شرط کردند.

خود چین همه چیز را قبول می‌کند؟

همه کشورها با تحفظ وارد FATF می‌شوند...

بسیار خوب، این مشخص می‌کند، همه مقررات FATF قابل قبول نیست و ما هم باید امکان تحفظ داشته باشیم. اگر برای الحاق به FATF شرط و تحفظ بگذاریم، آن وقت امری عقلایی می‌شود و می‌توان آن را پذیرفت اما این دلیل و استدلال که اگر لوایح چهارگانه را نپذیریم آمریکا بهانه می‌گیرد، نارسا و گول‌زننده است. چون برجام را پذیرفتیم تا آمریکا را منزوی کنیم، آیا منزوی شد؟ با کمال پررویی و وقاحت از برجام خارج شد.

به نظر شما پذیرش لوایح چهارگانه مربوط به FATF با لحاظ تحفظ برای ادامه همکاری ایران و شرکا و متحدانش مصلحت است؟

بله، البته ما باید شرایط تحفظ را ذکر کنیم. مقررات بین‌المللی یک سری محاسن و یک سری معایب دارد. آن مقرراتی که با شرع و قانون اساسی ما نمی‌خواند شرط می‌گذاریم که اجباری در رعایت آنها نداریم. با لحاظ این تحفظ لوایح را می پذیریم چون به مصلحت کشور بوده و برای دنیا هم خوب است.

در مصوبه مجلس مربوط به CFT آمده که هر مقرراتی از این کنوانسیون با شرع و قانون اساسی مغایرت داشت، ایران الزامی به اجرای آن ندارد.

البته باید معلوم باشد تحفظ‌مان نفاذ قانونی دارد یا خیر و بعد اگر حق تحفظ برای ما در اف ای تی اف به رسمیت شناخت شده باشد، آن وقت با لحاظ حق تحفظ می‌توان آن را پذیرفت.

اعضای مجمع تشخیص برای رد دو مصوبه پالرمو و اصلاح قانون مبارزه با پولشویی چقدر تحت فشارهای بیرونی هستند؟ آیا از این فشارها تأثیر می‌پذیرند؟

من احساس فشاری نکردم. اگر صحبت منطقی بیان شود با سر می‌پذیرم اما اگر صحبت غیر منطقی باشد، نمی‌پذیرم. چون بعضی فشارها منطقی است یعنی عده‌ای که خیرخواه هستند، می‌آیند با هیاهو خبرگانی را که غفلت دارند هوشیار می‌کنند بنابراین باید از آنها تشکر کرد چون نوعی تذکر دادن و راهنمایی کردن جمعی است اما فشار به معنای منفی یعنی از طریق غیر قانونی و لابی‌های نامناسب برای تهدید کردن افراد را درست نمی‌دانم. اعتراض حق مردم است و از آن استقبال می‌کنم. من احساس فشار منفی نکردم که عده‌ای من را تهدید کنند. آن چه هم درباره مجلس اتفاق افتاد موضوع علنی بود نه مخفی. یعنی جمع شدند و بیانیه‌ای در مخالفت یا در تأیید دادند.

شما پیامک تهدیدآمیزی دریافت نکردید؟

من پیامک تهدیدآمیز دریافت نکردم و از همکارانم در مجمع نیز نشنیدم که چنین پیامک‌هایی را دریافت کرده‌اند.

برخی افراد و رسانه‌ها، نمایندگانی را که به تصویب CFT رای موافق دادند، خائن می‌خوانند، از نظر شما آیا این تعبیر درستی است؟

این که نماینده‌ای بر اساس تشخیصش به موضوعی رأی مثبت یا منفی دهد، مصداق خیانت نیست. هر لایحه یا طرحی در مجلس موافق و مخالف دارد. طرح‌ها و لوایح طبق آیین‌نامه در دستور کار قرار می‌گیرند و پس از صحبت‌های موافقان و مخالفان، اعلام نظر کمیسیون تخصصی و نماینده دولت به رأی گذاشته می‌شوند و عده‌ای رأی موافق، عده‌ای رأی مخالف و عده‌ای رأی ممتنع می‌دهند. این که موافقان یا مخالفان یک لایحه یا طرح را خائن خطاب کنند، دیگر مجلسی باقی نمی‌ماند. رهبر معظم انقلاب به مجلس برای بررسی موضوع اجازه دادند بنابراین طبق قانون، عقل و رویه باید درباره آن بحث شود و در نهایت رأی‌گیری کنند. البته ما در دل افراد نیستیم، ممکن است در مجلس هم نفوذی و خائن باشد که با این لایحه نیز موافق بوده باشد اما این که موافقان لایحه را خائن بنامند، حرف گزافی است که مسئله شرعی هم دارد. نکته دیگر که لازم می‌دانم یادآور شوم این است که معتقدم مخفی نگه داشتن آرا گر چه قانونی بود اما درست نبود چون پنهان‌کاری زمینه طرح صحبت‌های برخی درباره خائن بودن موافقان لایحه را تقویت می‌کند و موجب می‌شود برخی به مجلس ظنین شوند. اما اگر رأی‌گیری علنی بود باعث می‌شد نمایندگان به لحاظ رأیی که می‌دادند از خود اعتماد به نفس و شجاعت نشان می‌دادند و هر کسی از رأی خود دفاع کند.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.