در تابستان سال ۱۳۶۸ به مرکز ارتباطات بین الملل وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ماموریت داده شد تا مرکزی را برای انجام امور صادرات محصولات دفاعی تشکیل دهد. در مدت کوتاهی پس از آن تعدادی از متخصصان جوان ماموریت یافتند تا انعقاد قراردادهای محدودی را با طرف های خارجی دنبال کنند.

پس از آن مرکز صادرات دفاعی با حمایت های بیشتری مواجه شد و توانست با گسترش فعالیت های بازاریابی، محصولات دفاعی بیشتری را برای مشتریان بالقوه خود در جهان معرفی کند که منجر به فروش بی سابقه تجهیزات نظامی تولید ایران به مشتریان خارجی در بیش از ۳۵ کشوردنیا در دوران وقت شد.

سیاستگذاری در موضوع صادرات دفاعی بر عهده شورای عالی صادرات دفاعی به ریاست وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح است که مسئولیت ارتقاء صادرات، تصویب قوانین مورد نیاز برای فروش اسلحه، نظارت بر انطباق فعالیت های فروش اسلحه با قوانین و قطعنامه های سازمان ملل متحد و سیاست های کنترل تسلیحاتی را برعهده دارد.

صنعت دفاعی کشور در دوران پیش از انقلاب و از سال ۱۳۰۴ با تولید تفنگ برنو آغاز به کار کرد. پس از آن تا مقطع انقلاب اسلامی عمده فعالیت این صنعت به تولید تجهیزات و سلاح های انفرادی و مهمات و مواد منفجره محدود بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و اعمال تحریم های گسترده از سوی قدرت های غربی و شرقی، به منظور برطرف کردن نیازمندی های جبهه های جنگ، سطح وسیعی از فعالیت ها در این صنایع آغاز شد.

پس از جنگ تحمیلی و با شکل گیری وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح که از ادغام دو وزارت خانه سپاه و دفاع به وجود آمد، بنیه سخت افزاری و نرم افزاری صنایع دفاعی بصورت قابل توجهی افزایش یافت و توسعه صنعتی در صنایع دفاع در زمینه تولید محصولات دفاعی شامل تسلیحات و تجهیزات زرهی، دریایی، شیمیایی، موشکی، خودرویی، هوایی و الکترونیک رونق یافت.

خط تولید موشک بالستیک ذوالفقار

این روند در بخش خدماتی و تعمیرات وسایل و ادوات نظامی نیز به دلیل بهره برداری نیروهای مسلح از طیف متنوعی از سلاح های غربی و شرقی و ایجاد قابلیت تعمیر و نگهداری و بازسازی این سلاح ها با ارتقاء قابل ملاحظه سطوح کیفی و کمی فعالیت ها متناسب با استانداردهای جهانی در بخشهای مختلف صنعتی و خدماتی ادامه یافت.

تولید محصولات متنوع غیر نظامی از جمله هواپیمای مسافربری، شناور و سازه های دریایی، رایانه، خودروهای سبک و سنگین، انواع تجهیزات دیجیتالی، مواد و محصولات شیمیایی، ماشین آلات و قطعات صنعتی، مواد اولیه فلزی، قطعات خودرو، ابزار برش، انواع باتری استارتر و... در راستای دو منظوره سازی صنایع دفاعی جهت استفاده از حداکثر توان و ظرفیت و حضور در بازارهای مصرف داخلی و بین المللی و توسعه صادرات و کمک به پیشرفت و توسعه ملی نیز از دیگر برنامه های جاری وزارت دفاع است که کماکان ادامه دارد.

علیرغم صادرات محصولات و خدمات تولید سازمان های وابسته به وزارت دفاع به بیش از ۴۳ کشور جهان در آسیا، اروپا و آفریقا، به نظر می رسد ظرفیت و توان صنایع دفاعی کشور بیش از حد فعلی است و می مرکز صادرات دفاعی می تواند با حضور موثرتر در عرصه های بین المللی و جهانی، نمایش قوی تری از صنایع دفاعی کشور را در معرض دید جهانیان قرار دهد.

یکی از عوامل تاثیرگزار در صادرات محصولات دفاعی، مناسبات سیاسی بین کشورها است و معمولا مراودات دفاعی بین کشورهایی با منافع مشترک صورت می گیرد. یکی از موقعیت های مناسب برای صنایع دفاعی ایران بازار کشورهای منطقه است که مستلزم حضور و نمایش محصولات دفاعی در این کشورها است.

بالگردها و پهپادهای ساخت جمهوری اسلامی ایران از جمله مهمترین محصولاتی است که کشورهای منطقه خواهان همکاری با ایران در تولید آن هستند؛ تا آنجا که امیر بنی طرفی رئیس سازمان صنایع هوایی نیروهای مسلح در حاشیه برگزاری نمایشگاه ماکس ۲۰۱۷ روسیه و در گفتگو با مهر، گفت: از آنجایی که جمهوری اسلامی ایران در زمینه طراحی و تولید پهپادها جزو کشورهای برتر جهان است، روسیه تمایل بسیار زیادی برای همکاری در این حوزه دارد که البته به صورت رفت و برگشتی خواهد بود و ما نیز از برخی تکنولوژی های آنها استفاده خواهیم کرد.

غرفه جمهوری اسلامی ایران در نمایشگاه ماکس۲۰۱۷

بالگردها نیز از دیگر زمینه های همکاری ایران با شرکت هلیکوپتری روسیه (Russian Helicopter) است که سال گذشته در نمایشگاه ماکس۲۰۱۷ قرارداد آن به مرحله نهایی شدن رسید. خبرگزاری مهر چندی پیش و در گزارشی به معرفی ۶ بالگرد ایرانی که قابلیت رقابت را در بازارهای جهانی دارند پرداخت. (اینجا بخوانید)

نقش نمایشگاه ماکس که همواره یکی از عرصه های حضور بین المللی صنایع هوایی وفضایی جمهوری اسلامی ایران بوده، با ظهور نمایشگاه صنایع دفاعی روسیه «آرمیا» در حال کم رنگ شدن است. چهارمین دوره «آرمیا» با شعار «چرخه عمر محصول» شهریورماه آینده در شهر «کوبینکا» در غرب مسکو برگزار خواهد شد. این نمایشگاه در مساحتی به وسعت ۵۰ هکتار و با حضور ۱۲۰۰ شرکت، موسسه و نهادهای نظامی و غیرنظامی برگزار می شود.

دوره گذشته نمایشگاه «آرمیا» در دهکده مقاومت مسکو

اهمیت حضور جمهوری اسلامی ایران در رویدادی مانند «آرمیا» از این جهت است که آرمیا از حالت صنایع هوایی و فضایی صرف خارج شده و عرصه های مختلف صنایع دفاعی مانند زمینی، هوایی، دریایی، زرهی، موشکی، جنگ الکترونیک و ... را شامل می‌شود و طیف گسترده ای از محصولات دفاعی ساخت ایران را می توان در این نمایشگاه به بازارهای جهانی معرفی کرد.

آنگونه که شنیده شده، جمهوری اسلامی ایران قصد دارد در غرفه ای به مساحت ۱۵۰ متر در دو بخش پاویون ملی و بازار فناوری پیشرفته در چهارمین دوره نمایشگاه «آرمیا» شرکت کند که فرصت مناسبی برای بازاریابی و فروش محصولات دفاعی ساخت کشور است.

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.