مجلس به دنبال تصویب طرحی است که براساس آن مدارس کل کشور از پرداخت هزینه آب، برق و گاز معاف شوند و هزینه انرژی به طور کلی در مدارس کل کشور رایگان محسوب شود. این طرح ماه گذشته در جریان تصویب لایحه بودجه سال ۹۷، در کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی تصویب شد اما زمانی که به صحن آمد مورد توجه نمایندگان قرار نگرفت، تصویب نشد و دوباره به کمیسیون ارجاع داده شد. اما اخبار تکمیلی نشان‌دهنده آن است که لابی‌های آموزش و پرورش برای عملی شدن این طرح ادامه دارد.

تا جایی که علی الهیارترکمن با اشاره به رد تبصره معافیت مدارس از پرداخت هزینه های آب، برق و گاز مطابق الگوی مصرف در صحن علنی مجلس گفت: پس از رد این تبصره تلاش زیادی را در جهت باز گرداندن این تبصره در بودجه سال ۹۷ انجام دادیم که پس از تایید انطباق این تبصره با قوانین برنامه ششم توسط کمیته قوانین مجلس، این تبصره مجددا به تایید کمیسیون تلفیق مجلس رسید و برای طرح مجدد به صحن مجلس فرستاده شد.

اما این طرح مخالفان جدی خود را دارد. استدلال مخالفان این است:« نسلی که نسلی که باید اصلاح الگوی مصرف را یاد بگیرند، با انرژی رایگان در مدارس چه می‌کنند؟» انتقاد درستی که نشان می‌دهد این طرح در صورت تصویب منجر به افزایش مصرف انرژی در مدارس می‌شود.از سوی دیگر آموزش‌و‌پرورشی‌ها به عنوان موافقان این طرح عنوان می‌کنند، دلیل اهمیت اجرای چنین طرحی برداشتن باری از دوش مدارس در هزینه‌های مربوط به انرژی است. اتفاقی که ناتوانی آموزش‌وپرورش در تامین سرانه مدارس مسبب این مساله شده است. با این حال فعالان محیط زیست یکی از جدی‌ترین منتقدان این طرح هستند. تا جایی که کاوه مدنی معاون آموزش و پژوهش سازمان محیط زیست در یادداشتی این اتفاق را چرخش به عقب خواند. ( اینجا بخوانید)

او در این زمینه می‌گوید: بعد اجتماعی این تصمیم (اگر صحت داشته باشد) بسیار دردناک است. وقتی همه فریاد می زنیم که آموزش محیط زیست به نسل بعد یکی از بهترین و اساسی ترین راهکارها برای تغییر رفتار جامعه است، با مجانی کردن قیمت آب و برق برای مدارس، فرصت ایجاد حساسیت نسل بعد به ارزش بالا و محدودیت آب و برق در کشور و اصلاح الگوی مصرف را از دست می دهیم.

 

به جای رایگان کردن؛ فرهنگ‌سازی کنید!

اما یکی از علت‌هایی که باعث می‌شود این طرح هزینه‌های غیر ضروری به کشور تحمیل کند، بر می‌گردد به برنامه‌هایی که اکثر کشورهای موفق در حوزه اصلاح الگوی مصرف آنها را مد نظر قرار داده‌اند. در ایران در مجموع ۵۵۹ هزار و ۲۴۳ کلاس درس وجود دارد، که در این بین، حدود ۱۳ میلیون دانش آموز و یک میلیون کادر آموزشی و اداری فعالیت می‌کنند و در صورت رایگان شدن انرژی در مدارس، جمعیتی ۱۴ میلیونی در معرض نبود محدودیت‌هایی در مصرف آب و برق و گاز قرار می‌گیرند که هزینه‌های گزافی را متوجه کشور و محیط زیست می‌کنند.

براساس یک بررسی ملی از کارزار نجات آب در کشور، بیش از ۶۰ مورد از راه‌های صرفه جویی و کاهش هزینه ها در مدارس استخراج شده است که در هیچ‌کدام از آنها، اشاره‌ای به رایگان شدن انرژی در مدارس مطرح نشده است. همچنین گروهی از نمایندگان مجلس می‌گویند در صورت اصلاح الگوی مصرف و افزایش هزینه‌ها در این طرح، هزینه‌ی انرژی مدارسی که بیشتر مصرف می‌کنند پولی می‌شود. اما این تبصره در شرایطی که آموزش‌وپرورش هیچ برنامه‌ای برای اصلاح الگوی مصرف ندارد، شدنی نیست.

در این زمینه در جدول زیر ۶۰ راه صرفه جویی و کاهش هزینه ها در مدارس را مشاهده کنید:

ردیف

جزییات مواردی که می‌تواند منجر اصلاح الگوی مصرف در مدارس شود ( منبع: savewater.ir )

۱

طول عمر لامپ های کم مصرف ۸ برابر بیشتر و مصرف آنها ۵ برابر کمتر از لامپ های معمولی است.بنابراین باید تصمیمی اتّخاذ شود که به جای استفاده ازلامپ های معمولی از  لامپ های کم مصرف به میزان بیشتری جهت روشنایی کلاس ها استفاده شود .در واقع استفاده از لامپ کم مصرف راهکاری مفید برای کاهش هزینه های جاری مدارس است. استفاده از لامپ کم مصرف بازدهی بیشتر و هزینه کمتر را به دنبال دارد.

۲

سیستم روشنایی و سرمایش کلاس ها و محیط کار را پس از ساعت اداری خاموش کنید.

۳

با مصرف صحیح و بهره گیری از الگوی درست استفاده از حامل های انرژی ، از قطع برق جلوگیری کنیم.

۴

مصرف بهینه انرژی را فرهنگ سازی کنیم.

۵

پولی را که از کاهش مصرف برق صرفه جویی می شود، می توان در جای بهتری همچون خرید کتاب و یا کلاس های تقویتی و یا  ورزشی سرمایه گذاری کرد.

۶

در محیط آموزشگاه برای آب دادن به درختان، درختچه ها ، بوته ها و گل ها از روش آبیاری قطره ای استفاده کنید.

۷

برای نظافت حیاط به جای مصرف آب ، بهتر است از جارو استفاده شود.

۸

تمام شیلنگ ها ، اتصالات و شیرها را به طور مرتّب کنترل کنید تا از نشتی آب جلوگیری شود.

۹

لوله های آب آموزشگاه خود را عایق بندی کنید، عایق کاری لوله های گرم، روشی است که هدر رفتن آب را قبل از خروج آب گرم کاهش می دهد.

۱۰

لوله های آب گرم را عایق بندی کنید تا برای رسیدن آب گرم به شیر آب، لازم نباشد آن را بی‌دلیل باز بگذارید.

۱۱

نصب کولر ها در سایه و با استفاده از پوشش مناسب و جلوگیری از نشت آب کولرهای آبی، باعث صرفه جویی زیاد در مصرف آب می شود.

۱۲

در مراکز آموزشی و مدارس به اطفال و دانش آموزان محدودیت منابع آب و روش های صرفه جویی آن را آموزش دهیم.

۱۳

هرگونه اتلاف قابل توجّه آب را (شکستگی لوله ها، باز بودن لوله ها، هدرروی آب در هر نقطه) به مرکز ارتباطات مردمی اطّلاع دهید.

۱۴

به دانش آموزان آموزش دهیم تا با بستن به موقع شیر، آب را هدر ندهند.

۱۵

برای نوشیدن آب به جای آنکه شیر آب را به مدّت زیادی باز بگذارید تا خنک تر شود، بهتر است ، در محلّ آموزشگاه از آب سرد کن استفاده شود .

۱۶

در مراکز آموزشی و مدارس به دانش آموزان محدودیت منابع آب و روش های صرفه جویی آن را آموزش دهیم.

۱۷

تعویض واشر شیر آب برای جلوگیری از چکه کردن آب،  کار دشواری نیست.

۱۸

در مدارس باید تابلوهایی در کنار پریز برق باشد تا افراد هنگام خروج چراغها را خاموش کنند.

۱۹

لامپ های روشنایی باید مرتباً گردگیری شوند.لامپهای غبار گرفته روشنایی کمتری دارند و باعث اتلاف انرژی می شوند

۲۰

اگر نیاز بیشتری به نور هست، استفاده از یک لامپ بزرگتر با صرفه تر است.مثلاً یک لامپ ۱۰۰ واتی بیشتر از ۲ لامپ ۶۰ واتی نور می دهد.

۲۱

اگر قطعات بزرگی از مقوا را با لایه ای از ورقه های آلومینیوم بپوشانیم و آن را در پشت رادیاتورهای شوفاژ قرار دهیم مقدار زیادی حرارت که قبلاً جذب دیوار شده و به هدر می رفت با این ابتکار ساده به داخل اتاق منعکس  می شود.

۲۲

اگر برای پنجره ها و درها از نوار درزگیر استفاده شود نه تنها مبادله حرارتی با هوای بیرون کمتر صورت می گیرد بلکه از آلودگی صوتی نیز در امان خواهیم بود.

۲۳

بهتر است گرمای کلاس ها در زمستان آنقدر نباشد که ما به صورت تابستانی لباس بپوشیم. پوشیدن یک ژاکت در کلاس درس به صرفه جویی در سوخت کمک می کند.

۲۴

هنگام خرید لوازم برقی آموزشگاه به جاست که بهترین و محکم ترین نوع را خریداری کنیم. هر چند که هزینه بیشتری باید بپردازیم ولی در دراز مدت استحکام و دوام آن جبران قیمت بالاتر را خواهد کرد. . در این زمینه لازم است با کمک دولت، صنایع و کارخانجات ضمن استفاده از تکنولوژی جدید مواردی را مورد استفاده قرار دهند که محصولات حاصل از آنها عمر طولانی تری داشته باشندو مجدداً قابل استفاده باشندیا بتوان آنها را مرمّت، بازسازی و تعمیر نمود.

۲۵

یک بطری پر از آب یا یک کیسه نایلونی پر از شن و کاملاً دربسته را در مخزن آب توالت فرنگی و یا فلاش تانک قرار دهید تا مصرف آب را در هر بار کشیدن سیفون کاهش دهید.

۲۶

به دانش آموزان آموزش دهیم که هنگام استفاده از دستشویی شیر آب را به طور مداوم باز نگذارند چون جریان دایم آب موجب هدرروی آن می شود.

۲۷

در زمان اوج مصرف ، احتمال نوسانات برق و در نتیجه آسیب دیدن وسیله برقی بیشتر است ، حتی الامکان در زمان اوج مصرف ، از وسایل برقی پر مصرف استفاده نشود.

۲۸

کالاهایی که کم مصرف تر هستند، دوام بیشتری دارند، پس در هنگام خرید وسایل برقی به میزان مصرف کالا توجه کنید.

۲۹

 

۳۰

یخچال ها ۲۷ درصد هزینه برق را به خود اختصاص می دهند، در خرید یخچال، به برچسب انرژی آن توجه کنیم.

۳۱

استفاده از روشنایی روز به دلیل حفظ سلامت چشم ، شادابی، پیشگیری از افسردگی و صرفه جویی انرژی بسیار مهم است.پس بهتر است که استاندارد صحیح در نصب پنجره ها رعایت شود تا هم عبور نور به راحتی انجام شود و هم بی دلیل مجبور به روشن نمودن لامپ ها نباشیم .

۳۲

تشکیل دوره های آموزشی ، انتشار کتابها و تهیه فیلمهای آموزشی برای دانش آموزان راه های استفاده درست از وسایل و روشهای کنترل و نظارت و امکانات بهینه سازی مصرف انرژی را به آنها می آموزد

۳۳

  برگزاری سخنرانی هایی برای دانش آموزان در مدرسه و یا خارج از آن و دعوت از افراد مسلّط به موضوع اعم از جامعه شناسان ، مهندسین ، روحانیون و آوردن مصادیق قابل فهم دانش آموزان در مورد اسراف و صرفه جویی .

۳۴

 اختصاص دقایقی از کلاس توسط کلیه معلمان برای ذکر مذمت اسراف در جامعه اسلامی .

۳۵

الگو بودن کارکنان مدرسه در صرفه جویی و پرهیز از اسراف مانند اقدامات ساده ای چون : بازنبودن پنجره ها هنگام روشن بودن بخاری یا کولر.

۳۶

نصب سطل های زباله ی مخصوص ،جهت کاغذ های باطله و جمع آوری آن جهت بازیافت مجدّد.

۳۷

استفاده از کاغذهای باطله هایی که یک روی سفید دارند جهت زیراکس مطالب برای نصب در پانل .

۳۸

الزام نمودن دانش آموزان به آوردن لیوان یا بطری برای شرب آب ، جهت جلوگیری از به هدر رفتن آب . آب خوردن با دست ، مقدار زیادی از آب را هدر می دهد .

۳۹

گماردن اعضای شورای دانش آموزی در ساعات تفریح جهت نظارت بر آبخوری ها ، برای جلوگیری از به هدر رفتن آب و بستن شیر ها و دادن تذکرّ به دانش آموزان خاطی .

۴۰

استفاده از نمایندگان کلاس ها جهت کنترل بخاری ها و گرمای مطلوب در کلاس با کم کردن آن در مواقع لزوم که نیازی به باز نمودن درب کلاس نباشد .

۴۱

تعمیر درِ کلاس هایی که نیاز به تعمیر دارند یا شیشه هایی که شکسته اند ، جهت جلوگیری از به هدر رفتن حرارت .

۴۲

استفاده از یک دستگاه ویدئو سی دی جهت نمایش فیلم ، به جای استفاده از چند کامپیوتر برای دانش آموزان ، برای صرفه جویی در مصرف برق .

۴۳

گذاشتن مأ موری جهت خاموش نمودن لامپ ها در ساعات تفریح و هنگام خروج دانش آموزان از کلاس.

۴۴

نصب پوستر ها و تصاویر رنگی و زیبا در مورد صرفه جویی در مصرف انرژی بر پانل و دیوار آموزشگاه 

۴۵

جلو گیری از چراغانی های بی مورد و افراطی ، هنگام بر پایی جشن ها در آموزشگاه و عدم استمرار آن

۴۶

باز نمودن درب کلاس ها جهت تهویه هوا و خنک شدن آن ، به جای روشن نمودن کولر

۴۷

خاموش نمودن کامپیوتر های بخش دفتری آموزشگاه در مواقعی که از آن ها استفاده نمی شود

۴۸

گماردن دو دانش آموز جهت نظارت بر سایت و خاموش نمودن به موقع کامپیوتر ها بعد از اتمام کار آموزش

۴۹

لزوم تنظیم درجه حرارت مناسب در ساعات اداری (۲۶درجه)

۵۰

استفاده از سامانه‌های برودتی

۵۱

خاموش کردن رایانه ها، سامانه‌های سرمایشی، آب سردکن ها، روشنایی ساختمان آموزشی

۵۲

برگزاری مسابقات مختلف انشاء و مقاله نویسی دانش آموزان ، برنامه های هنری و ادبی در موضوع صرفه جویی و عدم اسراف

۵۳

برگزاری سخنرانی و همایش هایی برای کلیه معلمان و ارائه اطّلاعات آماری دقیق و مقایسه مصرف در داخل و خارج کشور با مصادیق مستند ، جهت ترغیب آنها به انتقال اطّلاعات به دانش آموزان

۵۴

تقدیر از مدیران و معلّمانی که اقدامات موثّری در این مورد داشته اند

۵۵

برگزاری سخنرانی و همایش هایی برای کلیه معلّمان و ارائه اطّلاعات آماری دقیق و مقایسه مصرف در داخل و خارج کشور با مصادیق مستند ، جهت ترغیب آنها به انتقال اطّلاعات به دانش آموزان

۵۶

تهیه تراکت و بروشورهایی برای دانش آموزان و خانوده های آنان ،حاوی اطّلاعاتی در مورد میزان  اسراف در جامعه یا مذمت آن و نیز ارائه راهکارهای عملی مصرف درست و القاء این نظر که  " صرفه جویی مصرف نکردن نیست ، بلکه درست مصرف کردن است "

۵۷

اختصاص دقایقی از مراسم آغازین مدارس به ارائه آمارهای ساده و قابل فهم به دانش آموزان در رابطه با صرف هزینه های غیر ضروری در امور مفید و سرمایه گذاری های عام المنفعه ، توسط کارکنان مدرسه و یا سخنرانان دیگر

۵۸

اختصاص ساعاتی از درس انشاء به موضوع اسراف، در کلیه دوره های تحصیلی

۵۹

ترغیب دانش آموزان به ذکر آموخته های مدرسه و عمل بدان درآموزشگاه و ایفای نقشی همانند " همیار پلیس" در هنگام رانندگی والدین در منازل ، مانند پیش قدم شدن برای خاموش کردن لامپ های اضافی ، کم کردن بخاری ، خاموش کردن تلویزیون و وسایل برقی در اوقات غیر ضروری و غیره

۶۰

برگزاری دوره های آموزش ضمن خدمت کوتاه مدت برای معلّمان در مورد راههای اصلاح الگوی مصرف جهت آموزش به دانش آموزان در مدرسه

 

بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.