سرابی که غار «علیصدر» را تهدید می‌کند/تصاویر
غارهای «سراب» و «علیصدر» در بین ۳۴ غار شناسایی شده در استان همدان را برجسته‌ترین غارها می‌دانند به اندازه‌ای که «علیصدر» را گاهی بزرگترین غار آبی خاورمیانه می‌نامند و «سراب» را کم‌نظیرترین غار آبی ایران که هر چند هر دو در فهرست آثار طبیعی ایران به ثبت رسیده‌اند، اما حال‌وروزشان نه تنها بهتر از دیگر غارهای استان نیست بلکه به گواه دوستداران میراث فرهنگی همدان بدتر از آنها هم هست.
در عرصه غار «علیصدر» هتل ساخته می‌شود و در حریم درجه یک غار «سراب» معدن سنگی فعال شده که به سمت سفره‌های زیرزمینی غار درحال پیش‌روی است و با این وجود به نظر می‌رسد برای حفاظت از آنها کار چندانی صورت نمی‌گیرد و نه تنها پیگیری‌های گاه و بیگاه مسئولان جواب نداده، بلکه اعتراض‌های فعالان مدنی هم تا امروز بی‌نتیجه مانده است.
حسین زندی، فعال میراث فرهنگی همدان در این زمینه به ایسنا می‌گوید: با آغاز به کار معدن سنگ در حریم درجه یک غار سراب، به مرور سفره‌های زیرزمینی غار با آسیب مواجه می‌شوند و از سوی دیگر با ساخت هتل در عرصه غار علیصدر سیماو منظر این غار مخدوش شده و احتمالات برای ثبت جهانی غار از بین می‌رود.
او با اشاره به اعتراض امیر خجسته، نماینده مردم همدان در مجلس که مدتی قبل مطرح شده است، می‌گوید: این نماینده مجلس نسبت به معدن‌کاوی و ساخت و ساز در عرصه و حریم این دو غار اعتراض کرد و بر حفاظت از آثار طبیعی تاکید کرد و فعالیت معادن سنگ را مانعی برای ثبت جهانی آنها دانست.
وی تاکید می‌کند: مدیران میراث فرهنگی با اعتراض و طرح شکایت خواستار توقف این تخریب‌ها شده‌اند اما بدون توجه به پیگیری‌های قضایی ساخت و ساز هتل درعرصه غار ادامه دارد و برداشت از معدن حریم غار سراب نیز متوقف نشده و در محاصره معدن‌های سنگ قرار گرفته است.
زندی تخریب‌های انجام‌شده درون غار علیصدر را عاملی می داند که این اثر طبیعی را به غاری مصنوعی تبدیل کرده است و ادامه می‌دهد: مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی استان که مدتی قبل به عنوان متولی غار معرفی شده یکی از دلایل این نابسامانی‌ها در اطراف غارهای سراب و علیصدر را مشخص نبودن عرصه و حریم این غارها دانسته به همین دلیل مدتی است این اداره‌کل تلاش خود را برای انجام تعیین عرصه و حریم غارها آغاز کرده تا از این طریق از زیاده‌خواهی‌ها جلوگیری کند.
ساخت‌وسازها امروز غار علیصدر را به غاری مصنوعی تبدیل کرده‌اند و میراث فرهنگی هنوز نتوانسته هیچ کدام از فعالیت‌ها را متوقف کند
این دوستدار میراث‌فرهنگی در ادامه غار سراب را یکی از کم‌نظیرترین غارهای آبی ایران می‌داند و می‌گوید: به گواه غارنوردانی که از آن بازدید کرده‌اند شگفتی‌های غار سراب از غار علیصدر کمتر نیست. این غار در سال ۱۳۴۰ کشف شده و از آن زمان تا کنون بارها مورد بازدید تیم‌های غارنورد ایرانی و خارجی قرار گرفته است.
او کاوش غار سراب در بخش‌های مختلف را به دلیل جدا بودن دریاچه‌های غار از یکدیگر، دالان‌های تنگ و تعدد راه‌های فرعی، توسط تیم‌های متفاوت، در زمان‌های مختلف می‌داند و ادامه می‌دهد: این ویژگی غار سراب باعث شده افراد عادی نتوانند وارد آن شوند. به دلیل اینکه این غار از دسترس عموم دور بوده هنوز سالم‌تر و پاکیزه‌تر از غارهای دیگر استان حتی غار علیصدر است.
زندی با بیان اینکه عملیات غارنوردی در سراب نسبت به علیصدر بسیار دشوارتر است، ادامه می‌دهد: طولانی‌ترین جست‌وجوها در این غار حدود ۸۰۰ متر از شعبه اصلی بوده و گفته می‌شود مجموع شعبه‌های اصلی، فرعی، دالان‌ها، دهلیزها و سطوح دریاچه‌ای در غار سراب حدود ۶۰۰۰ متر است. چندطبقه بودن تالارها و دالان‌ها باعث حیرت غارنوردان است. حتی گفته می‌شود به دلیل ابعاد دهانه غار و نیز اختلاف فشار درون و بیرون غار، روزانه حدود ۱۰ مترمکعب آب به شکل بخار از داخل غار سراب به محیط بیرون دفع می‌شود. هوای بیرون غار کم‌فشار و هوای درون غار پرفشار است. غارنوردان همیشه توصیه کرده‌اند افرادی که با سنگ‌نوردی و غارنوردی آشنا نیستند وارد غار نشوند.
او تاکید می‌کند: در شرایط کنونی فعالیت معادن، این معدن‌ها علاوه بر سفره‌های آب‌های زیرزمینی به منظر غار نیز آسیب زده‌اند و اطراف کوهی که غار درون آن قرار گرفته، زخمی شده‌اند.
زندی مهمترین چالش غار علیصدر را امروز هتلی می‌داند که در کنار غار یعنی درست در عرصه غار در دست ساخت است و ادامه می‌دهد: حدود ۱۰ سال پیش مجوزهای ساخت این هتل از دستگاه‌های مربوطه صادر شده و ایراد اصلی که اکنون به آن وارد است، «آن با ضوابط و مقررات امروز سازگاری ندارد، چون مجوزها در سال ۸۵ داده شده و امروز مقررات دیگری بر حفاظت از این غار کم‌نظیر حاکم است.»
این دوستدار میراث فرهنگی ادامه می‌دهد: ساختن این هتل باعث تغییر سیما و منظر در محوطه اطراف غار خواهد شد و اگر امکانی برای ثبت جهانی آن وجود داشت با احداث این هتل از بین می‌رود.
مهمترین چالش امروز علیصدر، ساخت هتل در عرصه آن است، هتلی که مجوزهای ۱۰ سال قبلش با ضوابط میراث امروز همخوانی ندارداو همچنین به صحبت‌های مدیر کل محیط زیست استان همدان اشاره می‌کند، «امروز دستورالعمل کارگروه اجتماعی استان و آیین‌نامه‌های اجرایی که در پی آن ابلاغ شد، به هیچ عنوان ایجاد ساخت و ساز و چشم‌انداز مصنوعی را حتی در حد فاصل یک کیلومتری از دهانه غار نمی‌دهد چه بسا که این سازه در فاصله کمتر از ۵۰ متری دهانه غار است. از طرفی سرمایه‌گذار نیز به موقع اقدام به ساخت نکرده است یعنی مجوزی که آن زمان داده شده بازه زمانی یک‌سال برایش تعریف شده و به زعم ما مجوز باطل است.»
مصطفی سلاحی از غارنوردان همدانی در کتاب غارهای ایران درباره غار سراب می‌نویسد: «پس از زمین‌لرزه، ریزش دهلیزهای انتقال آب باعث کور شدن منافذ قدیمی و خروج آب از منافذ جدید در دامنه‌های دیگر حوضه آبگیر منطقه شد و چرخ آسیاب‌ها از حرکت باز ایستاد. این در حالی بود که سطح ایستایی در غار تغییر نکرده و مماس با سقف غارسنگ ساخته باقی مانده بود.»
در شرایطی سلاحی این صحبت‌ها را در آن کتاب گنجانده که امروز اطراف غار سراب را معدن‌های سنگ احاطه کرده‌اند و فعالان محیط زیست نگران‌اند این معادن به منافذ سفره‌های آب‌های زیر زمینی غار آسیب بزند و آب درون غار تخلیه شده و دچار آسیب‌های جبران‌ناپذیری شود. از سوی دیگر تعیین حریم غار «علیصدر»، ۹ سال بعد از ثبت ملی این اثر طبیعی یعنی ۱۵ دی ۱۳۸۷ بالاخره انجام شده است.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
ارسال نظر