طبقه‌بندی بازارهای مالی بر اساس نوع دارایی

احمد امیری حسابرس بازار سهام: (stock market) یک بازار سازمان‌دهی شده است که با هدف خرید و فروش سهام شکل گرفته شده است. یک نمونه این بازار می‌تواند بازارهای بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران باشد.

بازار اوراق بدهی:( Debt market ) بازاری است که در آن ابزارهای با درآمد ثابت(اوراق قرضه) داد و ستد می‌‌شوند. یک نمونه این بازار می‌تواند اوراق خزانه اسلامی منتشر شده در فرابورس ایران باشد.

بازار ابزارهای مشتقه( Derivative Market ): معاملات در این بازار نسبت به بازار نقدی سرعت و قدرت نقدشوندگی بیشتری دارد و هزینه کمتری در بازار ایجاد می‌کند. بازاری است برای معاملات ابزارهایی مبتنی بر دارایی‌‌های مالی یا فیزیکی که از آن جمله می‌توان به اختیار معامله و قرارداد آتی اشاره کرد. یک نمونه این بازار می‌تواند قراردادهای آتی سکه طلای بورس کالای ایران باشد.

طبقه‌بندی بازارهای مالی بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار

بازار دست اول (اولیه) ( primary market ): شرکت‌‌ها، موسسات و بنگاه‌های اقتصادی برای تامین منابع مالی مورد نیاز خود به مبالغ هنگفتی نیاز دارند که اغلب این منابع را در مقابل واگذاری اوراق بهادار خود، به‌ دست می‌‌آورند. واگذاری اوراق بهادار و تامین اعتبار برای اولین بار در بازار دست اول انجام می‌شود. به عبارت دیگر در بازار دست اول، اوراق بهادار برای نخستین بار منتشر می‌‌شوند. بر این اساس فروشنده اوراق بهادار در واقع همان ناشر اوراق بهادار است. در بازار اولیه شرکت‌های تامین سرمایه، مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کنند. از نقش آنها می‌توان به پذیره نویسی و تعهد پذیره نویسی اشاره کرد. اگر پذیره نویسی، مبلغ سرمایه بالایی بخواهد، گاهی شرکت‌های تامین سرمایه با هم سندیکا تشکیل می‌‌دهند. یک نمونه از این بازار می‌‌تواند پذیره نویسی سهام یک شرکت سهامی عام باشد.

بازار دست دوم (ثانویه) ( Secondary market): پس از عرضه اوراق بهادار در بازار اولیه و به منظور آنکه این اوراق بتوانند مورد داد و ستد قرار گیرند، به بازار دیگری نیاز است که به آن بازار ثانویه اوراق بهادار گفته می‌‌شود. در این بازار، اوراق قابلیت داد و ستد پیدا می‌کنند. وجود بازار دست دوم، صرفاً به این دلیل است که قابلیت نقدشوندگی اوراق بهادار منتشر شده در بازار دست اول را افزایش ‌دهد، ضمن اینکه شرایطی فراهم می‌آورد که قرض‌ دهندگان و قرض‌گیرندگان در صورت لزوم به آسانی بتوانند تصمیمات سرمایه‌‌گذاری خود را تغییر داده، به فروش اوراق بهادار خریداری شده یا خرید اوراق بهادار دیگر اقدام کنند. مهم‌ترین نقش را در بازارهای ثانویه شرکت‌های کارگزاری بازی می‌کنند. بورس‌ها نمونه‌ای از بازار ثانویه هستند. در کل هر بازاری که معاملات دست دوم بیشتر و مستمری داشته باشد نشان‌دهنده قدرت آن بازار است.