این بار حماس و اسرائیل به توافق میرسند؟
مذاکرات آتشبس زیر فشار جنگ
به نظر نمیرسد تصمیم حماس نویدبخش موفقیت روز پنجشنبه باشد، اما به این معنا نیست که این گروه به طور کامل میز مذاکره را ترک کرده است. رهبران حماس در طول جنگ مستقیما با مقامات اسرائیلی ملاقات نکردهاند و به قطر و مصر برای ایفای نقش میانجی متکی هستند. بسیاری از ارشدترین رهبران سیاسی حماس در قطر مستقر هستند که فاصله کمی با دفاتر میانجیهای قطری در دوحه دارد. دو مقامی که در جریان مذاکرات قرار گرفتند و به شرط ناشناس ماندن در مورد دیپلماسی حساس صحبت کردند، گفتند که اگر اسرائیل از اوایل ژوئیه به پیشنهاد اخیر حماس «پاسخ جدی» بدهد، حماس همچنان مایل به تعامل با میانجیگران پس از این نشست است.
«ودانت پاتل»، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، گفت که مقامات قطری به ایالات متحده اطمینان دادهاند که برای حضور حماس در این مذاکرات تلاش خواهند کرد، هرچند او نگفت که آیا اعضای این گروه شخصا شرکت خواهند کرد یا میانجیها نماینده آنها خواهند بود. پاتل افزود: «ما کاملا انتظار داریم که این مذاکرات به جلو برود.» رئیسجمهور آمریکا روز سهشنبه در پاسخ به سوالی درباره احتمال توافق آتشبس، به خبرنگاران گفت که شرایط «در حال سختتر شدن است» اما او «تسلیم نمیشود». نتانیاهو اتهامات مبنی بر سنگ اندازی را رد کرده و حماس را به مانعتراشی و خنثی کردن توافق برای توقف درگیریها و آزادی گروگانهای باقی مانده متهم کرده است. اما بر اساس اسناد منتشر نشدهای که توسط نیویورکتایمز بررسی شده است، نتانیاهو شرایط جدیدی را به خواستههای اسرائیل اضافه کرده است که مذاکرهکنندگان اسرائیلی میترسند موانعی برای توافق ایجاد کرده باشد. دفتر نتانیاهو در بیانیهای گفت که وی صرفا ابهامات را روشن میکند (دنیای اقتصاد در گزارش «اسناد مذاکرات آتشبس لو رفت» در تاریخ ۲۴ مردادماه به این مساله پرداخته بود).
در حالی که حماس گفته که توافق آتشبس باید شامل پایان جنگ و خروج کامل نیروهای اسرائیلی از غزه باشد، اما نتانیاهو گفته که اسرائیل تا زمانی که تواناییهای نظامی و حاکمیتی حماس از بین نرفته باشد، جنگ را متوقف نخواهد کرد. پنجشنبه گذشته، بایدن به همراه عبدالفتاح السیسی (رئیسجمهور مصر) و شیخ تمیم بن حمد آل ثانی (امیر قطر)، اعلام کردند که زمان آتشبس و آزادی گروگانهای باقیمانده در غزه فرا رسیده است. آنها در بیانیهای مشترک گفتند: «دیگر زمانی برای تلف کردن یا بهانهای از طرف هیچ طرفی برای تاخیر بیشتر وجود ندارد.» آنها گفتند که مایل به ارائه «پل نهایی پیشنهادی» برای بستن توافق بین اسرائیل و حماس هستند.
در یک کنفرانس خبری روز سهشنبه در واشنگتن، پاتل گفت که ایالات متحده «به وضوح به این امر متعهد است زیرا ما فکر میکنیم که این به نفع منافع حیاتی منطقه است.» وی افزود، آتشبس میتواند شرایط لازم را برای «خروج منطقه از این چرخه بیپایان خشونت» ایجاد کند. تنشها در خاورمیانه از زمان ترور اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس، در ۳۱ ژوئیه در تهران و ترور «فواد شکر» در لبنان روندی افزایشی دارد. اگرچه تهران تهدید به تلافی کرده اما رهبران آمریکا و اروپا از ایران درخواست کردهاند که تلافی نکند. آنها هشدار دادهاند که حمله میتواند منجر به یک جنگ منطقهای گستردهتر شود. اما ایران اصرار دارد که حق دفاع از حاکمیت خود را دارد.
«استفن کیلن» در گزارش ۱۴ اوت در الجزیره نوشت، عاموس هوخشتاین، که در میانجیگری میان لبنان و اسرائیل (حتی قبل از آغاز نبردهای فرامرزی حزبالله با ارتش اسرائیل از ۸ اکتبر سال گذشته) نقش محوری داشت، هماکنون برای دیدار با مقامات ارشد در لبنان به سر میبرد. وی در مورد تحولات لبنان و منطقه و راههای کاهش تنش در مرز جنوبی با اسرائیل با نبیه بری رئیس پارلمان، نجیب میقاتی نخستوزیر موقت و جوزف عون فرمانده ارتش و دیگر مقامات گفتوگو کرد. این پنجمین سفر هوخشتاین به بیروت از زمان آغاز جنگ اسرائیل علیه غزه است.«عبدالله العریان»، دانشیار تاریخ در دانشگاه جورج تاون قطر، گفت: «در حالی که میانجیها امیدوارند دور جدید مذاکرات آتشبس در این هفته منجر به توافقی شود که مدتها به دنبال آن بودیم، ممکن است بحث چندانی وجود نداشته باشد؛ زیرا پارامترهای اساسی بدون تغییر باقی میمانند.»
او افزود: «ما میدانیم که پارامترهای توافق چگونه است. ما حداقل در طرف فلسطینی شاهد پذیرش پارامترهایی بودهایم، بهویژه آنهایی که توسط جو بایدن، رئیسجمهور ایالات متحده در ماه مه ارائه شد و البته، از آن زمان تاکنون چیزی جز رد از سوی اسرائیل ندیدهایم.» وی افزود: «در حالی که آمریکا علنا برای آتشبس لابی کرده است، اما هیچ کاری برای تحت فشار قرار دادن رهبران اسرائیل برای دستیابی به توافق انجام نداده است.» العریان افزود: «در هر صورت، [نخستوزیر اسرائیل] نتانیاهو تحت فشار بیشتری از سوی اعضای دولت خود است تا پیشنهادهای آتشبس را نپذیرد.»
به نوشته گزارشگر الجزیره، اما و اگر در مورد مذاکرات امروز پنجشنبه ۲۵ مردادماه در حالی است که در حملات اسرائیل در صبح دیروز چهارشنبه به نصیرات، مغازی، خان یونس و رفح، دستکم ۲۰ فلسطینی در مرکز و جنوب نوار غزه جان باختند.آژانس بشردوستانه سازمان ملل به شورای امنیت اعلام کرد که حمله اخیر به مدرسهای در شهر غزه که منجر به کشته شدن دستکم ۱۰۰ نفر شد، «چیزی غیر از یک رویداد غیرمنتظره» بود. این نهاد افزود که حملات اسرائیل به مدارس «بهطور فزایندهای رخ میدهد». «ندا ابراهیم» هم در گزارشی از کرانه باختری اشغالی برای الجزیره نوشت، «صدای پهپاد را میشنویم.
منابع محلی به ما میگویند که هر از چند گاهی صدای درگیری مسلحانه میان رزمندگان فلسطینی و نیروهای اسرائیلی را میشنوند.» نیروهای اسرائیلی در ساعات اولیه صبح به شهر «تامون» و اطراف آن در کرانه باختری حمله کردند. آنها خانهای را محاصره و یک فلسطینی به ضرب گلوله جان باخت. همچنین درگیریهای مسلحانه دیگری در تامون رخ داد و در آنجا، نیروهای اسرائیلی به یک خودرو برخورد و چهار فلسطینی دیگر جان باختند.این گزارشگر مینویسد، ما شاهد افزایش وسیع در استفاده از حملات هوایی توسط نیروهای اسرائیلی بودهایم که زندگی فلسطینیها را بیش از پیش دشوار کرده است.