بازیگران خاورمیانه به ریاست‌جمهوری دوم ترامپ چگونه نگاه می‌کنند؟
خشنودی در ظاهر؛ نگرانی در خفا
AFP
«پاتریک کینگزلی»، «ویویان یی» و «ویویان نریم» در گزارش اخیر خود در نیویورک‌تایمز نوشتند، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل با تبریک به بایدن پس از انتخابات ریاست‌جمهوری در سال۲۰۲۰، خشم ترامپ را برانگیخت؛ اقدامی که ترامپ آن را «بی‌وفایی» تلقی و روابط آنها را برای سال‌ها متشنج کرد. اما این دو در اولین دوره ریاست‌جمهوری ترامپ روابط قوی داشتند و انتظار می‌رود بازگشت ترامپ به نفع دولت راست‌گرای نتانیاهو باشد؛ به‌ویژه اگر جنگ غزه تا سال آینده ادامه یابد. ترامپ گفته که اسرائیل باید «آنچه را می‌خواهد» در غزه انجام دهد و معترضان طرفدار فلسطین در دانشگاه‌های آمریکا را محکوم کرد. او از اسرائیل به‌دلیل انتشار ویدئوهایی از ویرانی‌هایی که ایجاد کرده است، انتقاد کرد؛ اما این انتقاد تنها به این دلیل است که این ویدئوها به وجهه اسرائیل آسیب می‌زند. علاوه بر این، سناتور «جی دی ونس» از اوهایو، معاون ترامپ، به‌شدت طرفدار اسرائیل است.
ترامپ همچنین درباره ایران با نتانیاهو هماهنگی بیشتری دارد. او به توافق دوران اوباما که هدفش محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران بود، پایان داد و باعث خشنودی نتانیاهو شد. او همچنین از قراردادهای مهمی که روابط دیپلماتیک بین اسرائیل و سه کشور عربی را ایجاد کرد، حمایت به عمل آورد. اگر او برنده ریاست‌جمهوری شود، همچنین انتظار می‌رود که تلاش‌های بایدن برای ایجاد یک توافق مشابه بین اسرائیل و عربستان سعودی را ادامه دهد. در کنوانسیون جمهوری‌خواهان در روز چهارشنبه، این حزب اسرائیل را در کانون و اولویت قرار داد، از جمله با دعوت از والدین یک شهروند آمریکایی که هنوز در غزه در بازداشت حماس است. این زوج - اورنا و رونن نوترا- پس از بازگویی چگونگی تماس ترامپ با آنها پس از گروگان گرفتن پسرشان عمر، با شعار «آنها را به خانه بیاورید» جمعیت را رهبری کردند.
کشورهای شبه جزیره عربستان، منطقه‌ای غنی از سوخت‌های فسیلی نیز دلایلی برای استقبال از ریاست‌جمهوری دوم ترامپ دارند. دو هفته پیش، «سازمان ترامپ» قراردادی را با یک شرکت املاک در عربستان سعودی امضا کرد تا یک برج بلند مسکونی در آنجا بسازد و روابط نزدیک این خانواده را با پادشاهی سعودی گسترش دهد. «صندوق سرمایه‌گذاری مستقل عربستان سعودی» سرمایه‌گذار اصلی در شرکت سرمایه‌گذاری‌ای است که «جرد کوشنر» داماد ترامپ، پس از ترک پست خود به‌عنوان مشاور ترامپ در کاخ سفید تاسیس کرد. یکی دیگر از منابع اصلی درآمد جدید برای خانواده ترامپ «LIV Golf» است؛ لیگ حرفه‌ای که توسط این صندوق دولتی حمایت می‌شود. ترامپ در دوران ریاست‌جمهوری خود روابط گرمی با محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی داشت و پس از قتل و تکه‌تکه کردن جمال خاشقجی، ستون‌نویس واشنگتن‌پست در سال۲۰۱۸ توسط عوامل سعودی در استانبول، از او دفاع کرد. اولین سفر خارجی ترامپ به‌عنوان رهبر، به ریاض، پایتخت عربستان سعودی بود.
اما مقامات خلیج‌فارس در خفا می‌گویند، ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور نیز غیرقابل پیش‌بینی بود و آنها اغلب ابراز تاسف می‌کنند که او به حمله به میادین نفتی عربستان در سال۲۰۱۹ واکنش شدیدتری نشان نداده است. اخیرا درحالی‌که عربستان به تدریج بر اعضای دولت بایدن دست برتر یافته است، مقامات پادشاهی بر توانایی خود برای همکاری با هر دو طرف تاکید کرده‌اند. مصر همچنین از روابط گرمی با ترامپ برخوردار بود؛ اگرچه برخی از مقامات ارشد مصری دیدگاهی مبهم نسبت به آنچه آنها به‌عنوان «پیش‌داوری ضد اسلامی» در میان مشاوران ترامپ می‌دانستند، داشتند. بر اساس گزارش‌ها، رئیس‌جمهور خود زمانی عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر را «دیکتاتور محبوب من» خطاب کرد.
دولت ترامپ به ندرت از السیسی انتقاد می‌کرد؛ مردی که مخالفان سیاسی را سرکوب کرده است. دولت السیسی از زمان تبدیل شدن به اولین کشور عربی که با اسرائیل در سال۱۹۷۹ صلح کرده است حداقل یک‌میلیارد دلار کمک سالانه از ایالات متحده دریافت کرده است. وقتی بایدن پس از کمپین انتخاباتی که در آن وعده «دیگر چک‌های سفید به السیسی نمی‌دهیم» را داد، به قدرت رسید، در ابتدا به نظر می‌رسید که قاهره با «بیداری بی‌ادبانه» مواجه شده است. دولت جدید تهدید کرد که از کمک‌های بیشتر به‌دلیل نقض حقوق بشر در مصر خودداری می‌کند و بازدیدهای رسمی سطح بالا و دست دادن رئیس‌جمهور را که السیسی مشتاق آن بود، رد کرد.
اما نقش مصر به‌عنوان میانجی در جنگ مه۲۰۲۱ بین اسرائیل و حماس و همچنین در درگیری‌ها در سودان و لیبی، وجهه مصر را به‌عنوان ستون ثبات منطقه تقویت کرد و روابط با دولت بایدن گرم شد. برای مصر، بازگشت به وضعیت موجود، یک اصل اساسی را تقویت کرد: رؤسای‌جمهور ایالات متحده می‌آیند و می‌روند اما ایالات متحده به مصر نیاز دارد. تحلیلگران گفتند که رهبران مصر مطمئن هستند که این کشور همچنان یک شریک منطقه‌ای است؛ به‌ویژه با توجه به نقش آن به‌عنوان یک میانجی کلیدی در جنگ غزه و به‌عنوان یک بازیگر در هر سناریوی پساجنگ. تحلیلگران می‌گویند در واقع، اگر لحن ترامپ در قبال السیسی مانند دوره اول ریاست‌جمهوری او دوستانه باقی بماند، می‌تواند فشار باقی‌مانده بر مصر را برای اصلاحات کاهش دهد.
