در راهبرد استراتژیک چین هم روسیه مهم است هم غرب
بند بازی شی
«شن دینگلی» محقق روابط بینالملل مستقر در شانگهای میگوید: «چین، روسیه را بهعنوان یک شریک استراتژیک مهم میبیند و میخواهد به پوتین احترام نشان دهد؛ اما در عین حال میخواهد به دلایل اقتصادی و فراتر از آن، روابط سالم با اروپا و ایالات متحده را حفظ کند. این یک اقدام متعادلکننده بسیار دشوار است.» پوتین هم، به نوبه خود، ممکن است در حال محک زدن اشتهای شی برای ریسک باشد؛ زیرا او تلاش میکند کشورهای غربی را از حمایت فعالتر از اوکراین بازدارد. هفته گذشته، زمانی که شی در فرانسه با امانوئل مکرون ملاقات کرد، پوتین دستور تمرینات نظامی برای استفاده از سلاحهای هستهای تاکتیکی را صادر کرد. این اقدام بهعنوان صریحترین هشدار تاکنون در نظر گرفته میشد که روسیه میتواند بهطور بالقوه از سلاحهای هستهای در جنگ استفاده کند؛ مسالهای که شی صراحتا در برابر آن خط خود را روشن کرده است.
پوتین به تازگی پنجمین دور تحلیف خود را بهعنوان رئیسجمهور جشن گرفت. این امر او را بهعنوان طولانیترین رهبر روسیه طی قرنها - در صورت سپری کردن کامل دوره ریاستجمهوریاش- تبدیل کرده است. شی هم به تازگی از سفر به اروپا بازگشته است؛ جایی که در کشورهای طرفدار روسیه (صربستان و مجارستان) استقبال شد و در فرانسه نوشیدنی و شام خورد. او بدون دادن هیچ امتیاز عمدهای درباره تجارت یا اوکراین منطقه را ترک کرد. شی بیش از ۴۰بار با پوتین ملاقات کرده است؛ بیش از هر رهبر دیگری. این دو اغلب به تبادل تبریک برای تولد میپردازند و از یکدیگر بهعنوان یک دوست «قدیمی» یا «عزیز» یاد میکنند. مهمتر از آن، به نظر میرسد که آنها در یک رقابت بزرگ ژئوپلیتیک، خود را شریک استراتژیک برای هم میبینند و احتمالا از این گفتوگوها برای نشان دادن خود بهعنوان رهبران یک سیستم جهانی جایگزین با هدف از بین بردن سلطه آمریکا استفاده خواهند کرد.
«یون سان» مدیر برنامه چین در مرکز استیمسون در واشنگتن گفت: «هدف این است که نشان دهیم چین و روسیه چقدر در کنار یکدیگر ایستادهاند.» اما این همبستگی با روسیه، چین را هدف فشار غرب قرار میدهد. ایالات متحده ادعا میکند که پکن، درحالیکه سلاحهای مرگبار را تامین نمیکند، اما همچنان با ارائه اطلاعات ماهوارهای، قطعات جتهای جنگنده، ریزتراشهها و سایر تجهیزات دو منظوره، علاوه بر پر کردن خزانه مسکو بهعنوان خریدار اصلی نفت روسیه، به تلاشهای جنگی کرملین کمک میکند. واشنگتن تحریمهایی را علیه تعداد زیادی از شرکتهای چینی بهدلیل ارتباط با جنگ اعمال کرده و تهدید کرده است که موسسات مالی چینی را که با شرکتهای روسی تجارت میکنند، در لیست سیاه قرار میدهد.
حمایت ضمنی پکن از جنگ مسکو در اوکراین نیز به جایگاه چین نزد اتحادیه اروپا لطمه زده است. در فرانسه، زمانی که شی با جنگ مواجه شد، گفت: چین «نه منشأ این بحران، نه طرف آن، و نه یک شرکتکننده» است. شی هیچ پیشنهادی مبنی بر استفاده از نفوذ خود بر پوتین برای پایان دادن به جنگ نداد. ممکن است نیاز چندانی هم به این کار نداشته باشد. استراتژی چین برای همسویی با روسیه و همزمان تلاش برای برقراری روابط پایدار با غرب که برخی آن را یک راهبرد استراتژیک توصیف میکنند، ممکن است نتیجه دهد. روابط چین با ایالات متحده که در سال گذشته به پایین ترین حد چند دهه اخیر سقوط کرد، اکنون تا حدودی باثباتتر است. رهبران بزرگ اروپایی به تعامل با شی ادامه میدهند، از جمله اولاف شولتز صدراعظم آلمان که ماه گذشته مدیران تجاری را در سفری به پکن با خود همراه کرد.