هنری کیسینجر در ۱۰۰سالگی درگذشت

دیپلمات، تا لحظه مرگ

دنیای‌اقتصاد : قدرتمندترین وزیر امور خارجه ایالات متحده در دوران پس از جنگ که هم مورد تحسین و هم عتاب قرار گرفت، هنری آلفرد کیسینجر بود. میراث پیچیده او هنوز در روابط با چین، روسیه و خاورمیانه طنین‌انداز است. هنری کیسینجر، دانشمندی که به دیپلمات تبدیل شده بود، مهندسی گشایش درهای ایالات متحده به چین را برعهده داشت. همچنین او بود که درباره خروج این کشور از ویتنام مذاکره کرد و از حیله‌گری، جاه‌طلبی و تعقل برای بازسازی روابط قدرت آمریکا با اتحاد جماهیر شوروی در اوج جنگ سرد استفاده کرد. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، او که گاهی برای انجام این کار ارزش‌های دموکراتیک را زیر پا گذاشته بود، روز چهارشنبه در خانه خود در کنتِ کانکتیکات، درگذشت. او در زمان فوت ۱۰۰سال داشت.

فوت وی بدون آنکه علت دقیق آن مشخص شود، از سوی موسسه مشاوره‌ای او اعلام شد. تعداد کمی از دیپلمات‌ها با چنین شور و شوقی مانند کیسینجر مورد تجلیل و در عین حال تحقیر قرار گرفته‌اند. او که قدرتمندترین وزیر امور خارجه در دوران پس از جنگ جهانی دوم به حساب می‌آمد، به نوبه خود به‌عنوان یک «اولترا رئالیست» که دیپلماسی را برای بازتاب منافع آمریکا تغییر داد، مورد ستایش قرار گرفت؛ حتی اگر مجبور بود، برای پیشبرد منافع آمریکا، وقعی به اهداف بشردوستانه نمی‌نهاد و می‌گفت اهداف فقط باید همراستا و در خدمت اهداف ملت باشد. در برهه‌ای حساس از تاریخ و دیپلماسی آمریکا، او پس از ریچارد‌ام.نیکسون، رئیس‌جمهوری آمریکا در قدرت دوم بود.

او در ژانویه1969 به‌عنوان مشاور امنیت ملی به کاخ سفید نیکسون پیوست و پس از انتصابش به‌عنوان وزیر امور خارجه در سال1973، هر دو پست را حفظ کرد. هنگامی که نیکسون استعفا کرد، او در دوران ریاست‌جمهوری جرالد آر.فورد در دولت باقی ماند. مذاکرات مخفیانه کیسینجر با چیزی که در آن زمان هنوز چین سرخ نامیده می‌شد، به معروف‌ترین دستاورد نیکسون در سیاست خارجی انجامید. این حرکت او به‌عنوان یک اقدام سرنوشت‌ساز جنگ سرد برای منزوی کردن اتحاد جماهیر شوروی تلقی شد؛ اما مسیر ایجادشده پس از آن روابط جهان را پیچیده‌تر کرد و چین را تبدیل به دومین اقتصاد بزرگ دنیا کرد و نوع دیگری از جنگ سرد شکل گرفت.

دیپلمات از پا نیفتاد

سفر یک فرد صدساله با هواپیما بسیار غریب است؛ اما هنری کیسینجر در اوج مشکلات فی‌مابین آمریکا و چین به پکن سفر و با شی جین‌پینگ دیدار کرد. او زمانی که معاصرانش مرده یا بازنشسته شده بودند، به سراسر جهان سفر کرد. پایتخت‌های سراسر جهان هنوز به روی او باز بودند. داووس یکی دیگر از نقاطی بود که همچنان به نظرات او توجه می‌کرد. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، زمانی که رهبران چین در تابستان گذشته می‌خواستند پیامی به دولت بایدن بفرستند، آنچه را که طبیعی بود انجام دادند. آنها هنری کیسینجر را برای این کار صدا زدند. کیسینجر در آن زمان 100سال سن داشت و 46سال قبل از آن دولت را ترک کرده بود.

اما چینی‌ها همواره او را به‌عنوان وزیر خارجه‌ای یاد می‌کنند که گشایش دیپلماتیک بزرگی برای آنها ایجاد کرده و همیشه مورد تحسین آنها است. آنها از آن زمان از او به‌عنوان کانالی به واشنگتن استفاده کرده بودند. در سفر ماه ژوئیه نیز با احترام از او استقبال کردند و وی را مورد ستایش قرار دادند. آنها از وی در جایی پذیرایی کردند که در سفر تاریخی خود در سال1970، از آن نقاط بازدید کرده بود. آنها میزبان جلسات در همان ساختمانی بودند که او با پیشینیان خود ملاقات کرده بود. شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین به کیسینجر گفته بود که دیدارهای اولیه او منجر به 50سال روابط عمدتا با ثبات شد و او امیدوار است که این سفر 50سال با ثابت دیگر را کلید بزند.