بادهای تغییر در حال وزیدن است
جدایی مودی از پوتین
پس از میانجی‌گری برای صلح بین هند و پاکستان برای پایان دادن به جنگ۱۹۶۵، اتحاد جماهیر شوروی رزم‌ناوها و ناوشکن‌ها را در دفاع از دهلی نو مستقر کرد، در مقابل ایالات متحده یک کشتی جنگی تهدیدآمیز را در جریان جنگ۱۹۷۱ بین همسایگان آسیای جنوبی به خلیج بنگال فرستاد. بیش از چهار دهه بعد، هند یک اقتصاد بزرگ نادر است که آشکارا روسیه را به خاطر جنگش با اوکراین مورد انتقاد قرار نداده است. از زمان شروع جنگ، به‌رغم تلاش‌های غرب برای محدود کردن محدود کردن آمال جنگی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، این کشور همچنین سومین خریدار بزرگ نفت روسیه، پس از اتحادیه اروپا و چین بوده است.
اما به نظر می‌رسد بادهای تغییر در حال وزیدن است. هند درباره جنگ در اوکراین صریح‌تر شده است. در سال‌های اخیر، خریدهای دفاعی خود از روسیه را کاهش داده و در عوض به ایالات متحده، فرانسه و اسرائیل روی آورده است. همچنین قیمت نفت روسیه افزایش یافته و باعث شده تا خرید برای هند کمتر سود داشته باشد. در همین حال، پوتین تصمیم گرفته است درحالی‌که همه رهبران غربی از جمله جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات متحده در آن حضور دارند، از نشست سران گروه۲۰ صرف‌نظر کند. بنابراین، آیا هند به آرامی از روسیه دور می‌شود؟ و این چه معنایی برای نظم جهانی می‌تواند داشته باشد؟پاسخ کوتاه به سوالات بالا: بعید است هند به این زودی رسما از روسیه جدا شود. اما برخی از کارشناسان هشدار می دهند که دوستی آنها به یک امر مهم، در خصوص جاه‌طلبی‌های ژئوپلیتیک دهلی‌نو تبدیل شده است، از جمله به‌عنوان یک صلح‌طلب قابل اعتماد در جنگ فعلی در اوکراین. خط سیر روابط هند و روسیه روشن است: این رابطه به‌طور مداوم در حال افول است؛ درحالی‌که دولت مودی روابط خود را با غرب تقویت کرده است.
میراث رابطه
دوستی مدرن بین هند و روسیه که در طول جنگ سرد شکل گرفت، از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال۱۹۹۱ ادامه یافته است. اگر دولت مودی از پیوستن به تحریم‌های غرب علیه کرملین به‌دلیل جنگ در اوکراین خودداری کرده است، سابقه‌ای در پس این تصمیم وجود دارد: روسیه با تحریم‌های اعمال شده توسط ایالات متحده، ژاپن و چند کشور دیگر علیه هند پس از آزمایش‌های هسته‌ای ۱۹۹۸ دهلی نو مخالفت کرد. نزدیک به ۷۰درصد از هواپیماهای جنگی مورد استفاده نیروی هوایی و نیروی دریایی هند، ۴۴درصد از کشتی‌های جنگی و زیردریایی‌های این کشور و بیش از ۹۰درصد از خودروهای زرهی ارتش از مبدأ روسی هستند. این دو با همکاری یکدیگر موشک کروز مافوق صوت «BrahMos» را ساختند که اکنون به فیلیپین صادر می‌کنند. در سال۲۰۱۲، هند یک زیردریایی هسته‌ای را از روسیه اجاره کرد. روسیه همچنین شریک ثابت برنامه انرژی هسته‌ای غیرنظامی هند بوده و به دهلی‌نو در ساخت نیروگاه هسته‌ای کودانکولام، بزرگ‌ترین نیروگاه این کشور در ایالت جنوبی تامیل نادو کمک کرده است. آن مجموعه هسته‌ای اکنون در حال گسترش است. درحالی‌که روابط هند با غرب در سه دهه گذشته به‌طور چشمگیری تقویت شده و نفوذ جهانی روسیه ضعیف شده است، دهلی نو مراقب بوده که با مسکو دشمنی نکند. آشوک کانتا، وزیر سابق وزارت خارجه هند که در آنجا بر روابط با ۶۵ کشور نظارت داشت، گفت: «روابط ما با ایالات متحده و سایر کشورهای غربی در حال ورود به دوران گذار است. آنها از نظر ماهیت نزدیک‌تر و استراتژیک‌تر شده‌اند؛ اما نه به قیمت کاهش روابط ما با روسیه. این رابطه، میراثی دارد و به موجب آن عامل حمایت از یکدیگر تغییر نکرده است.»
با این حال، دست‌کم در ابتدا، به نظر می‌رسید که جنگ در اوکراین به آن دوستی قدیمی رونق تازه‌ای بخشیده است. هند قبل از جنگ تقریبا هیچ نفتی از روسیه نمی‌خرید. اما مسکو پس از تحریم‌های غرب علیه روسیه که شروع به ارائه نفت با تخفیف به دوستانی مانند هند کرد، به یکی از تامین‌کنندگان اصلی آن تبدیل شد. البته روسیه همچنان بزرگ‌ترین تامین کننده تجهیزات دفاعی هند است؛ اما طبق آخرین داده‌های موجود در «سیپری»، موسسه مستقلی که تجارت تسلیحات را دنبال می‌کند، فروش آن در دهه گذشته حدود ۶۵درصد کاهش یافته و به ۳/ ۱میلیارد دلار در سال۲۰۲۲ رسیده است. به‌نظر می‌رسد که هند تا حدی وابستگی‌های خود را کاهش داده است. با این وجود برخی کارشناسان می‌گویند حتی اگر فرانسه و آمریکا هم قصد پر کردن روسیه را داشته باشند، اما این طناب ارتباط اگر نازک شود، پاره نمی‌شود و مسکو و هند در ارتباط با یکدیگر باقی خواهند ماند.
