جاده ابریشم چین به ماه میرسد
در یک شب سرد و پرستاره، موشک بزرگ سفید کمی قبل از غروب هلال ماه اوج گرفت و به آسمان پرید. کمتر از ۹ساعت بعد، سه فضانورد شنژو ۱۵ به ایستگاه فضایی رسیدند و مورد استقبال خدمه سه نفرهای قرار گرفتند که از قبل آنجا بودند. سفر به ایستگاه فضایی جدید، نقطه عطفی برای برنامه فضایی چین محسوب میشود که روز به روز در حال پیشرفت سریع است. پایگاه تیانگونگ اکنون مانند ایستگاه فضایی بینالمللی بهطور مداوم توسط فضانوردان پر خواهد ماند. این نشانه دیگری است که چین در رقابت با ایالات متحده قرار دارد و قصد دارد که خود را در کنار آمریکا بهعنوان یک قدرت مسلط در فضا نشان دهد. با حضور مستمر در مدار پایین زمین در تیانگونگ، مقامات فضایی چین در حال آماده شدن برای قرار دادن فضانوردان در ماه هستند.
این بخشی از برنامه ناسا هم محسوب میشود که قصد دارد تا پایان دهه، تحت عنوان برنامه آرتمیس، فضانوردان را به ماه بفرستد. ژو جیان پینگ، طراح ارشد برنامه فضایی خدمه چین، در مصاحبه ای در مرکز پرتاب گفت: «زمان زیادی طول نخواهد کشید. ما میتوانیم به هدف فرود انسان بر ماه دست یابیم.» او افزود که چین در حال توسعه یک فرودگر ماه است. البته تاریخی برای رونمایی و استفاده از آن مشخص نکرد. پرتاب شنژو۱۵ کمتر از دو هفته پس از آن صورت میگیرد که ناسا سرانجام ماموریت آرتمیس-۱ خود را پس از تاخیرهای بسیار تکمیل و این فضاپیما را به پرواز در آورد. این فضاپیما بدون خدمه در مدار ماه قرار گرفته است. در عین حال، پکن از زمان نشست سران گروه۲۰ در بالی در اوایل ماه جاری اقدامات توسعهطلبانه خود را گسترش داده است که شامل اکتشافات فضایی میشود. در این راستا شی جین پینگ، رهبر چین، در نامهای در ۲۱نوامبر به سمپوزیوم سازمان ملل بر این نکته تاکید کرده بود.
شی میگوید: «چین مایل است با سایر کشورها برای تقویت مبادلات و همکاری، کاوش مشترک اسرار جهان، استفاده صلحآمیز از فضای ماورای جو و ترویج فناوری فضایی برای بهرهمندی بهتر مردم با همه کشورهای جهان همکاری کند.» درحالیکه کشورهای اروپایی در حال همکاری با ایالات متحده در ماموریتهای آرتمیس و ایستگاه فضایی بینالمللی هستند. آنها تاکنون علاقه زیادی برای همکاری با تیانگونگ ابراز نکردهاند. وزارت امور اقتصادی و اقدام اقلیمی فدرال آلمان در پاسخی کتبی به این سوالات گفت که آلمان هیچ پروژه دوجانبهای با چین برای ایستگاه فضایی خود ندارد. درحالیکه آلمان و ایتالیا چهار سال پیش هر کدام یک فضانورد را برای آموزش پرواز با موشک شنژو به استان شاندونگ چین فرستادند، هیچکدام از این کشورها برنامهای برای اعزام فضانوردان با موشک چینی ندارند.
با این حال، برخی از محققان اروپایی در آزمایشهای علمی در تیانگونگ از جمله در زمینه آشکارسازی تشعشعات کیهانی با انرژی بالا درگیر هستند. همچنین محققانی از هند، پرو، مکزیک و عربستان سعودی نیز از طریق برنامه سازمان ملل فرصتهای تحقیقاتی در ایستگاه فضایی چین دریافت کردهاند. این در حالی است که مقامات اروپایی گفتهاند از همکاری نزدیکتر درخصوص فضا با چین خودداری خواهند کرد، آن هم در زمان افزایش اصطکاکها بر سر سابقه حقوق بشر و افزایش حضور نظامی چین که موجب شده است در این زمینه احتیاط بیشتری کنند. آنها از چین خواستهاند تا اطلاعات بسیار دقیقی را درباره عملیات فضایی خود به اشتراک بگذارد. اما آنها این خواسته را فقط برای اطمینان از ایمنی فضانوردان خواستهاند.