اسرائیل از بنبست سیاسی خارج میشود؟
پنجمین انتخابات در کمتر از چهار سال
لاپید صبح روز سهشنبه درحالیکه در مدرسهای در تلآویو رای میداد، گفت: «عاقلانه رای دهید. بهطور کلی آینده خودمان رای دهید.» نتانیاهو در حال حاضر به اتهام فساد محاکمه میشود و توانایی او برای منصب همچنان یکی از مسائل محوری در سیاست اسرائیل است. برای پنجمین انتخابات متوالی، اسرائیلیها تقریبا بهطور مساوی بین منتقدان نتانیاهو که احساس میکنند او باید تا پایان محاکمه از سمت خود کنار بماند و حامیانش که محاکمه او را ساختگی میدانند، تقسیم شدهاند. فراتر از نتانیاهو، این انتخابات همچنین یک همهپرسی درباره جامعهای است که اسرائیلیها به دنبال ایجاد آن هستند. شرکای ائتلافی او شامل دو گروه میشود: قانونگذاران افراطی ارتدوکس که مخالف آموزش ریاضیات و انگلیسی به فرزندان خود هستند و شهرکنشینان راست افراطی که اغلب با اقلیت عرب اسرائیل مخالفت میکنند و به دنبال حذف «کنترل و توازن» در فرآیند پارلمانی هستند.
برای حامیان نتانیاهو، پیروزی او تقویتکننده خصلت صهیونیستی است. این امر به برخی از یهودیان راستگرای اسرائیلی که میترسند دخالت بیسابقه یک حزب عربی در کابینه در حال وداع، هویت یهودی کشور را تهدید و امنیت شخصی آنها را به خطر اندازد، اطمینانخاطر میدهد. برای مخالفانش، پیروزی نتانیاهو یکپارچگی اسرائیل را به خطر میاندازد –بهویژه پس از اینکه متحدان نتانیاهو برنامه هایی را برای اصلاحات گسترده قضایی اعلام کردند- و کار را برای همکاری جوامع یهودی و عرب این کشور دشوارتر میکند. مشارکت، کلیدی برای نتیجه انتخابات خواهد بود. احزاب برای ورود به پارلمان باید بیش از ۲۵/ ۳درصد آرا را کسب کنند. نظرسنجیها نشان میدهد که بسیاری از رایدهندگان عرب که از سوی احزاب اصلی بیگانه شده و از اختلافات میان سیاستمداران عرب ناامید شدهاند، از انتخابات دور خواهند ماند. این می تواند به این معنا باشد که «رام» -یک حزب کوچک عربی به رهبری منصور عباس که دندانپزشک است- ممکن است برای شکستن آستانه لازم تلاش کند و کسب اکثریت را برای بلوک لاپید بسیار دشوارتر کند.
در صورت بنبستی دیگر، بنی گانتس، فرمانده سابق ارتش که حزب راست میانه «وحدت» را رهبری میکند، ممکن است با فشار برای تغییر اردوگاه و حمایت از نتانیاهو مواجه شود (خواه برای جلوگیری از انتخابات دیگر خواه جلوگیری از تشکیل ائتلاف با ایتامار بن گویر، یک فعال برجسته راست افراطی که یک ائتلاف راست افراطی از ناسیونالیستهای افراطی مذهبی را رهبری میکند.) گانتس همچنین میتواند با تشویق اعضای هر دو اردوگاه برای حمایت از خود بهعنوان کاندیدای وحدت، به دنبال نخستوزیر شدن خودش باشد. انتظار نمیرود هیچ کابینهای مذاکرات بین اسرائیلیها و فلسطینیها را احیا کند. لاپید از راهحل «دو دولت» برای مناقشه حمایت میکند؛ اما برخی از متحدانش چنین نمیکنند و نتانیاهو میگوید پیروزی او مانع ایجاد یک کشور فلسطینی میشود.
چرا اسرائیل این همه انتخابات برگزار میکند؟
کینگزلی در گزارش دیگری برای نیویورکتایمز با طرح این پرسش نوشت، اسرائیلیها همچنان به پای صندوقهای رای میروند؛ زیرا رایدهندگان به یکسان درباره این پرسش اختلاف نظر دارند: اینکه آیا بنیامین نتانیاهو، برای اداره کشور مناسب است یا خیر آن هم درحالیکه پرونده های فساد او باز است و در حال محاکمه است. نتانیاهو در سال۲۰۱۶ به اتهامات مربوط به رشوه، کلاهبرداری و نقض اعتماد تحت بازجویی قرار گرفت. از آن زمان، اسرائیل بین دو گروه تقسیم شد: کسانی که فکر میکنند او اکنون باید از سیاست دوری کند و کسانی که بر عکس فکر میکنند. دو انتخابات در سال۲۰۱۹ با بنبست به پایان رسید و نتانیاهو بهعنوان نخست وزیر موقت در قدرت باقی ماند؛ اما قادر به ایجاد ائتلاف رسمی نبود.
سومین انتخابات در سال۲۰۲۰ منجر به ائتلاف بزرگ بین نتانیاهو و بنیگانتس، فرمانده سابق ارتش شد؛ اما ائتلاف آنها به سرعت پیش از تعیین بودجه ملی فروپاشید و منجر به برگزاری چهارمین انتخابات در مارس۲۰۲۱ شد. آن انتخابات نیز به بنبست ختم شد؛ اما یک حزب راستگرای کوچک به رهبری نفتالی بنت که یکی از متحدان نتانیاهو بود، از ائتلاف خارج شد و با مخالفان نتانیاهو ائتلافی تشکیل داد و در نهایت نتانیاهو از قدرت کنار رفت.
بهرغم برخی موفقیتهای اولیه، از جمله تعیین اولین بودجه اسرائیل در بیش از سه سال، بنت تنها اکثریت کوچکی را کنترل میکرد و در میان اختلافات ایدئولوژیک عمیق میان اعضای ائتلاف، برای حکومت تلاش کرد. در حقیقت ائتلاف مذکور تنها با ائتلاف با دیگر احزاب توانست نتانیاهو را شکست دهد. این کابینه ائتلافی تنها در یک چیز اشتراک نظر داشت و آن هم برکناری نتانیاهو بود. اما کابینه بنت دوام نیاورد و قدرت را به لاپید واگذار کرد. لاپید، مجری سابق تلویزیون است و خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام دیگری شد که پنجمین انتخابات اسرائیل از آوریل۲۰۱۹ است. «لیناه السافین» هم در گزارش اول نوامبر در الجزیره نوشت، اسرائیلیها در حالی به استقبال پنجمین دور انتخابات رفتند که به نظر میرسد فضای سیاسی در این رژیم در حالت «فلجشدگی» قرار دارد. انتخابات از ساعت ۷صبح به وقت محلی شروع و تا ۱۰شب ادامه خواهد یافت.
به نوشته این گزارشگر، پس از سالها بنبست، خشم رایدهندگان ممکن است به مشارکت صدمه بزند؛ اما حمایت فزاینده از بلوک «صهیونیسم مذهبی افراطی ملیگرا» و ایتامار بنگویر، یکی از رهبران راست افراطی، کارزار انتخاباتی را تقویت کرده است. در این انتخابات بسیاری از رایدهندگان از کمبود صندوقهای رای گله داشتند. برخی ناظران انتخاباتی خواستار توقف رایدهی تا زمان برطرف کردن مشکلات شدند. حزب افراطی «صهیونیسم مذهبی» مدعی است که برخی صندوق هایش در برخی ایستگاههای رایدهی گمشده است.
به نوشته گزارشگر الجزیره، اگرچه اما و اگرهایی در خصوص نتانیاهو وجود داشت، اما او هم دیروز رای خود را به صندوق انداخت. او در سخنانی گفت: «امیدوارم روزمان با لبخند به پایان برسد اما این به مردم بستگی دارد.» در هر حال، این انتخابات نشان میدهد که شکاف در سیاستهای اسرائیل کاملا عیان است و طرفها نمیتوانند به تنهایی به اکثریت دست یابند. در نظام سیاسی اسرائیل کسب اکثریت برای احزاب دشوار است و همین امر باعث شده احزاب کوچکتر به عبارتی نقش «تاجبخش» داشته باشند. این به این معناست که احزاب بزرگتر برای تضمین آرای بیشتر نیازمند آرای احزاب کوچکتر هستند. این سیستم مبتنی است بر نمایندگی تناسبی و تعداد کرسی هایی که هر فهرست انتخاباتی در کنست بهدست میآورد متناسب است با تعداد مردمی که به آن رای میدهند.