سوناک بر لبه تیغ

آنچه مشخص است این‌ است که بازارها فعلا از تغییرات اتفاق افتاده راضی هستند: زمانی که جانسون از بازگشت ناامید شد و از رقابت کنار کشید، بازار سهام طلا دچار افت شد. سوناک، چهره اطمینان‌بخش جرمی هانت را به‌عنوان وزیر خزانه‌داری حفظ کرده است. قابل تقدیر است که نمایندگان حزب محافظه‌کار به جای اینکه دوباره تصمیم را به اعضای حزب بسپارند، توانستند انتخاب خود را بر مسند قدرت بنشانند. علاوه بر آرامش حضور، احترام ملموسی نسبت به اولین رهبر بریتانیایی-آسیایی کشور احساس می‌شود. اما نمی‌توان به همین مقدار دلخوش بود، هرچند سوناک از ویژگی‌های خوبی برخودار است؛ اما ایرادات زیادی نیز به او وارد است.

محافظه‌کاران می‌دانند در عین حال که باید متحد شوند، لازم است متعصب باقی بمانند. هر اندازه که جاه‌طلبی خوب است، اما باید با شایستگی همراه شود. حتی اگر دولت سوناک بتواند ثبات را فراهم کند، کماکان کافی نیست. سال‌هاست که وضعیت بهره‌وری ناامیدکننده شده است و انگلیس تنها کشور گروه هفت است که هنوز نتوانسته به سطح تولید قبل از همه‌گیری بازگردد. انتظار فاجعه منجر به وضعیتی فاجعه‌بار خواهد شد.

کسانی که با او کار کرده‌اند، سوناک را مدیر قابلی می‌دانند. ایده‌های او برای بهبود رشد به‌طور کلی معقول هستند: مشوق‌های سرمایه‌گذاری، تخصیص بیشتر هزینه‌های عمومی به تحقیق‌وتوسعه و دستورکاری برای مهارت‌آموزی. با این همه سوناک هنوز بی‌تجربه است و تابویی که محافظه‌کاران را از تفکر منطقی درباره چگونگی بهره‌برداری از برگزیت بازمی‌دارد، بعید است تحت نظر او پایان یابد. لایحه‌ای که با بی‌فکری برای لغو کردن تمام قوانین اتحادیه اروپا تا پایان سال۲۰۲۳ نوشته شده است، همچنان قرار است به نشست این هفته پارلمان راه پیدا کند. در طول مبارزات سیاسی تابستانی سوناک علیه تراس، او آشکارا از ارائه طرح‌هایش درباره برنامه‌ریزی و خانه‌سازی که برای رشد الزامی است، طفره رفت. سوناک همچنین به سرعت از وعده‌های خود مبنی بر کاهش مالیات‌ها عقب‌نشینی کرده است.

هنوز وقت آن نرسیده است درباره حزبی که سوناک آن را رهبری می‌کند، صحبت از اتحاد محافظه‌کاران به میان آورد. هرچند نمایندگان بر سر انتخاب سوناک با هم به توافق رسیدند، انتخاب او از میان جانسون و پنی موردانت چندان دور از انتظار هم نبود. شکاف و اختلاف نظر در حزب، عمیق و در جهات مختلف است. نخست‌وزیر جدید هنوز از سوی برخی به‌دلیل نقشش در سرنگونی جانسون مورد سوءظن است. اعضای دست راستی اروپایی درحال ترسیم خطوط نهایی بر سر توافقات تجاری ایرلند شمالی با اتحادیه اروپا هستند. انتصاب مجدد سوئلا براورمن، طرفدار تندرو برگزیت به‌عنوان وزیر کشور، کمتر از یک هفته پس از آنکه وی به‌دلیل نقض قوانین وزارتخانه مجبور به استعفا شده بود، پیروزی آشکار مصلحت‌اندیشی بر توانایی است. از منظر اکونومیست، دردسر اصلی شروع نشده است.

۱۷ نوامبر، زمان ارائه برنامه میان‌مدت هانت است که به نظر می‌رسد قرار است ترکیبی از افزایش مالیات و کاهش هزینه‌ها باشد. گرچه کاهش مالیات تراس به‌طور سیستماتیک لغو شده و افت ارزش سهام طلا به کاهش هزینه‌های بدهی بهره دولت کمک کرده، هنوز یک چاه ۳۰ تا ۴۰میلیارد پوندی (۳۴ تا ۴۶میلیارد دلار یا ۱ تا ۳/ ۱ درصد تولید ناخالص داخلی) با دهان باز بر زمین افتاده است. فارغ از هر تدبیری که سوناک به‌کار گیرد، ماه‌های آینده سونامی وحشتناکی از قیمت‌های بالا و افزایش نرخ‌های بهره، کاهش استانداردهای زندگی، اقدامات گسترده صنعتی و حذف بسیاری از خدمات عمومی در راه است. ثروت شخصی و نحوه رسیدن سوناک به قدرت، به‌طور مشخصی می‌تواند عامل نارضایتی رای‌دهندگان باشد. اگر نمایندگان حزب محافظه‌کار متقاعد شوند که محکوم به شکست سنگین در انتخابات بعدی هستند، انگیزه‌های تلاش برای قدرت گرفتن دوباره حزب تضعیف خواهد شد.

یک درگیری دیگر درون حزبی میان محافظه‌کاران باعث می‌شود که انتخابات عمومی زودهنگام غیرقابل اجتناب شود؛ اما اگر نارضایتی‌ها مسکوت بماند، ممکن است دولت سوناک بتواند به آرامی راه خود را آغاز کند. می‌توان به کمک سیاست‌های معقول در زمینه مهارت‌ها و سرمایه‌گذاری، دو پایه اصلی رشد اقتصادی، تفاوت واقعی ایجاد کرد. چنانچه در اواسط دهه۱۹۹۰ جان میجر و کن کلارک مسوولیت اقتصاد پس از برخورد فاجعه‌بار با بازارهای مالی برعهده گرفتند، با این حال که اقدامات اصلاحی آنان شکست سنگینی برای محافظه‌کاران در انتخابات بعدی به همراه داشت. احتمالا سرنوشت سوناک این است که جا پای آنها گذارد، چنان‌که بسیاری در صورت وقوع از این رویداد خشنود خواهند شد.

انتظارات به حدی کاهش یافته است که فاجعه‌بار نبودن نشانه بلوغ تلقی شود و این خود تراژدی دیگری است. تراس نمی‌تواند مسوول همه آن چیزی باشد که اکنون بریتانیا را در خطر قرار داده است. ناکارآمدی دولت‌ها، سال‌ها وقفه در رشد، ناتوانی در بیان صادقانه هزینه‌های برگزیت و شکست خدمات سلامت ملی (NHS) مشکلاتی هستند که ریشه‌های عمیقی دارند. با وجود این تراس هنوز مدعی قوی برای کسب عنوان بدترین نخست‌وزیر بریتانیاست. براساس آسیب‌های صورت‌گرفته به نسبت روز، او در تاریخ بی‌رقیب است.

سوناک وارث اقتصادی است که همه شاخص‌های آن به رنگ قرمز چشمک می‌زنند. به جای تلنگر مثبت رشد ناشی از مالیات‌های پایین‌تر، اکنون بار مالیاتی در حال افزایش است و خدمات عمومی قرار است کاهش اساسی پیدا کند. انگلستان به چیزی بیش از ثبات نیاز دارد. برای رهایی از رکود و تله رشد پایین، به تغییرات اساسی نیاز است: رویکرد جسورانه‌تری در حوزه ساخت‌وساز، تجدیدنظر در روابط با اتحادیه اروپا و واگذاری معنادار قدرت به مقامات محلی می‌تواند کمک‌کننده باشد.