به نوشته روزنامه نیویورک‌‌تایمز، بر اساس گزارشی که روز چهارشنبه از سوی سازمان ملل منتشر شد، کشورهای سراسر جهان به تعهدات خود برای مبارزه با تغییرات اقلیمی عمل نمی‌‌کنند و زمین را به سمت آینده‌‌ای که با سیل‌‌های شدیدتر، آتش‌‌سوزی‌‌های جنگلی، خشکسالی، امواج گرما و انقراض گونه‌ها مشخص می‌‌شود، هدایت می‌‌کنند. تنها ۲۶کشور از ۱۹۳کشوری که سال گذشته موافقت کردند، اقدامات خود را در زمینه آب و هوا افزایش دهند، برنامه‌های بلندپروازانه‌‌تری را دنبال کردند. چین و ایالات متحده، دو آلوده‌کننده بزرگ جهان، قدم‌‌هایی برداشته‌‌اند؛ اما امسال تعهد بیشتری نداده‌‌اند و مذاکرات آب و هوایی بین این دو، ماه‌هاست که متوقف شده است. این گزارش می‌‌گوید بدون کاهش شدید انتشار گازهای گلخانه‌‌ای، سیاره زمین تا سال۲۱۰۰ بطور متوسط ۱/ ۲ تا ۹/ ۲درجه سانتی‌‌گراد در مقایسه با سطوح پیش از صنعتی شدن گرم می‌‌شود.

این عدد بسیار بالاتر از هدف ۵/ ۱درجه سانتی‌گراد (۷/ ۲درجه فارنهایت) تعیین‌شده توسط توافق‌نامه تاریخی پاریس در سال۲۰۱۵ است و از استان‌هایی عبور می‌کند که دانشمندان می‌‌گویند احتمال تاثیرات فاجعه‌بار آب و هوا به‌طور قابل توجهی افزایش می‌‌یابد. با هر کسری از درجه گرم شدن، ده‌ها میلیون نفر دیگر در سراسر جهان در معرض امواج گرمایی تهدیدکننده حیات، کمبود آب و غذا و سیل‌‌های ساحلی قرار می‌‌گیرند و میلیون‌‌ها پستاندار، حشره، پرنده و گیاه ناپدید می‌‌شوند.

گزارش روز چهارشنبه کمتر از دو هفته قبل از اینکه کشورها در مذاکرات آب و هوایی سازمان ملل در شرم‌الشیخ مصر گرد هم می‌آیند تا درباره وعده‌های محقق‌نشده و مبارزه برای جلوگیری از فاجعه زیست‌محیطی رایزنی کنند، منتشر شد. اما جنگ در اروپا، بحران انرژی بین‌‌المللی، تورم جهانی و آشفتگی سیاسی در کشورهایی مانند بریتانیا و برزیل، حواس رهبران را پرت کرده و تلاش‌‌های مشترک برای مقابله با تغییرات آب و هوایی را پیچیده کرده است. روز دوشنبه، اتحادیه اروپا اعلام کرد که تعهدات خود برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌ای را «در اسرع وقت» افزایش خواهد داد؛ اما تا زمانی که کشورهای عضوش روی تعدادی از قوانین آب و هوایی آینده توافق نکنند، نمی‌‌تواند این کار را انجام دهد.

نیکلاس هونه، موسس سازمان «تغییرات جدید آب و هوایی» در کلنِ آلمان گفت: این تاخیر بسیار ناامیدکننده است. امسال ما کمتر از اقدامات اقلیمی که دولت‌ها در پایان اجلاس گلاسکو وعده دادند، در میان سیل علم جدید که به ما می‌‌گوید باید سریع‌‌تر حرکت کنیم، شنیده‌‌ایم و دیده‌‌ایم. با این حال محدود کردن گرمایش تا ۵/ ۱درجه سانتی‌‌گراد هنوز کاملا امکان‌‌پذیر است. ما به دولت‌ها نیاز داریم که اهداف قوی تعیین کنند که انتشار گازهای گلخانه‌‌ای را کاهش دهد و اقتصاد آنها را کربن‌‌زدایی کند.»

در اجلاس جهانی آب و هوا در سال گذشته در گلاسکو، کشورها متعهد شدند که تلاش‌‌های خود را برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌ای ناشی از سوزاندن نفت، گاز و زغال سنگ که به‌طور خطرناکی سیاره زمین را گرم می‌کنند، مضاعف کنند. آنها همچنین موافقت کردند که بودجه فناوری‌‌ها را افزایش دهند تا به اقتصادهای در حال توسعه کمک کنند تا از سوخت‌‌های فسیلی دور شوند و به سمت انرژی‌‌های بادی، خورشیدی و دیگر انرژی‌‌های تجدیدپذیر بروند.

به همین منظور سازمان ملل متحد با یک گزارش، تعهدات کشورها برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌ای‌‌شان را که به‌عنوان «همکاری‌‌های تعیین‌‌شده ملی» شناخته می‌‌شود، تجزیه و تحلیل کرد. کشورهایی که توافق‌نامه پاریس۲۰۱۵ را امضا کردند، قول دادند هر پنج سال یک بار تعهدات خود را به‌‌روز و تقویت کنند. نشست۲۰۲۰ به‌دلیل همه‌‌گیری ویروس کرونا یک سال به تعویق افتاد. در سال۲۰۲۱، با اذعان به فوریت بحران آب و هوا، کشورها موافقت کردند که پنج سال دیگر منتظر نمانند و در عوض متعهد شدند که قبل از مذاکرات آب و هوایی که در ۷نوامبر در مصر آغاز می‌‌شود، تعهدات جدیدی اتخاذ کنند.

تارین فرانسن، محقق ارشد موسسه منابع جهانی، یک سازمان تحقیقاتی، مسیر کنونی افزایش دمای جهانی را «بی‌‌نهایت خطرناک» خواند. چین که در حال حاضر بزرگ‌ترین تولیدکننده گازهای گلخانه‌‌ای در جهان است، یکی از اصلی‌‌ترین کشورها با تعهدات جدید است؛ اگرچه قبل از نشست سال گذشته در اسکاتلند تعهد جدیدی ارائه کرد. این در حالی است که چین گفته است که انتشار دی‌‌اکسید کربن آن تا سال۲۰۳۰ همچنان رو به تزاید خواهد بود. در عین حال اهدافی را برای کاهش سایر گازهای گلخانه‌‌ای مانند متان که به اندازه کافی منتشر می‌‌کند و اندازه آن با کل متان منتشرشده توسط کشورهای کوچک برابری می‌‌کند، تعیین نکرده است.

سال گذشته، چین اعلام کرد که ساخت نیروگاه‌های زغال سنگ در خارج از کشور را متوقف خواهد کرد. بر اساس گزارش مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک، تا ماه اوت، ۲۶پروژه از ۱۰۴پروژه به حالت تعلیق درآمده است که از افزودن سالانه ۸۵میلیون تن دی‌‌اکسیدکربن به جو جلوگیری می‌‌کند. تجزیه و تحلیل موسسه منابع جهانی نشان داد که وعده‌های کنونی کشورها باعث کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌ای جهانی تا حدود ۷درصد نسبت به سطح سال۲۰۱۹ می‌‌شود؛ هرچند که شش برابر آن یعنی کاهش ۴۳درصدی برای محدود کردن گرمایش زمین به ۵/ ۱درجه سانتی‌‌گراد ضروری است. فرانسن از موسسه منابع جهانی گفت: «از میان اقتصادهای بزرگ، ما شاهد به‌‌روز رسانی چند کشور در سال جاری بوده‌‌ایم. هند تعهدات خود را رسمی کرد. استرالیا زمانی که دولت جدید روی کار آمد، دولت خود را به‌‌روز کرد. اندونزی این کار را دنبال کرد. اما هر یک از این کشورها تاکنون نتوانسته بودند «همکاری‌‌های تعیین‌شده ملی» خود را به‌‌روز کنند، اما در عین حال قصد دارند تا زمان ازدست‌رفته را جبران کنند.»

ایالات متحده با تصویب قانون کاهش تورم که شامل صدها میلیارد دلار یارانه برای فناوری‌‌های پاک‌‌تر است، در توانایی خود برای عمل به وعده‌‌اش مبنی بر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌ای بین ۵۰ تا ۵۲درصد کمتر از سطح سال۲۰۰۵ تلاش شایانی داشته است. فرانسن گفت: «اما قانون جدید همچنان تنها دربرگیرنده حدود ۸۰درصد از تعهدات ایالات متحده برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌ای است.» هونه نیز تصریح کرد: «قانون جدید ایالات متحده قوی‌‌ترین اقدامی بود که توسط یک تولیدکننده گازهای گلخانه‌‌ای بزرگ در سال۲۰۲۲ انجام شد؛ اما این قانون دست‌‌کم ۳۰سال با تاخیر به اجرا درآمده است.»

هم جنگ در اوکراین که بازارهای جهانی انرژی را متحول کرد و هم موج بی‌‌امان بلایای اقلیمی مانند سیل ویرانگر در پاکستان و نیجریه و خشکسالی‌‌های بی‌‌سابقه در شاخ آفریقا و چین، بر سر اجلاس آب و هوای امسال، معروف به کنفرانس احزاب یا COP۲۷ تاثیر بسزایی گذاشته است. انتظار می‌رود گردهمایی در مصر بر این موضوع متمرکز شود که آیا کشورهای ثروتمندی که بیشترین سهم را در تولید دی‌‌اکسید کربن داشته‌‌اند، باید به کشورهای فقیری که سهم قابل توجهی در این مشکل نداشته‌‌اند، کمک مالی و فنی کنند یا نه؟ اگرچه توافق درباره دریافت غرامت از سوی کشورهای کمتر مشکل‌‌دار بعید است که حاصل شود.

کشورهای جزیره‌‌ای کمتر توسعه‌‌یافته و کم ارتفاع برای رسمیت بخشیدن به غرامت از طریق ایجاد یک صندوق بین‌‌المللی که در آن می‌‌توانند ادعاهای مربوط به خسارات و زیان‌‌های ناشی از تغییرات آب و هوایی را ارائه کنند، فشار خواهند آورد. ایالات متحده، اروپا و سایر کشورهای ثروتمند با ایجاد چنین صندوقی مخالفت کرده‌‌اند؛ تا حدی به این دلیل که می‌‌ترسند از نظر قانونی در قبال هزینه‌های سرسام‌‌آور بلایای طبیعی مسوول شناخته شوند.

«مو ابراهیم» تاجر سودانی-بریتانیایی که به بشردوستی معروف بوده و رهبران آفریقایی را برای گفت‌وگو درباره بحران آب و هوا پیش از برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل متحد گردهم آورده است، می‌‌گوید: «آخرین گزارش سازمان ملل یک‌بار دیگر نشان می‌‌دهد که مسوولان بحران آب‌‌وهوایی همچنان تمایلی به رویارویی با مسوولیت‌‌های خود ندارند. در اجلاس سران در مصر تا زمانی که اقدام عاجل برای حسابرسی کشورهای ثروتمندتر انجام نشود، کشورهای در حال توسعه مجبورند رأسا هزینه‌های این تغییرات را متحمل شوند و این به قیمت جان افراد زیادی تمام خواهد شد.»

اخبار مرتبط