سرمایهگذاران دورنمای نخستوزیری او را بد نمیبینند
سوناک در تدارک تشکیل کابینه
او تشکیل کابینه خود را از روز سهشنبه (دیروز) آغاز کرد. «مارک لندلر» در گزارش ۲۵اکتبر در نیویورکتایمز نوشت، سوناک پسر ۴۲ساله یک خانواده از مهاجران هندی، برنده رقابت در نامزدی حزب محافظهکار شد تا جایگزین سلف خود «لیز تراس» شود که عنوان «کوتاهمدتترین نخستوزیر تاریخ بریتانیا» را یدک میکشد. اکنون سوناک، در بزرگترین نقش در یک حرفه سیاسی سیاسی در کسوت نخستوزیر که قبلا فراز و نشیبهای خود را داشته است، با چالش دوگانه «اتحاد مجدد حزب از هم پاشیده» خود و «عبور از بریتانیا از سختترین بحران اقتصادی» در یک نسل روبهرو است.
انتظار میرود که سوناک، وزیر سابق خزانهداری، بریتانیا را به سیاستهای اصلیتر و به عبارتی به «ریل» بازگرداند آن هم پس از آزمون ناموفق تراس در سیاستهای اقتصادی ضعیف که باعث شد بازارهای مالی متزلزل و به شهرت مالی بریتانیا آسیب جدی وارد شود. سوناک همچنین باید بریتانیا را پس از تلاطم بیامان بوریس جانسون و جانشین او تراس نجات دهد و بریتانیا را از بحرانهای سیاسی و اقتصادی رها کند. اما تنگنای مالی عمومی و هزینههای وامگیری بالاتر بریتانیا مستلزم کاهش دردناک هزینهها است - این مهارتهای سیاسی سوناک را میطلبد- که در تابستان به سختی میتوانست پیام سختگیرانه اما مهربانانه خود را به اعضای حزب نشان دهد. اما در این میان چند نکته وجود دارد:
* تراس صبح روز سه شنبه (۳ آبان ماه) در دیدار با شاه چارلز سوم بهطور رسمی استعفا کرد. چارلز سپس از سوناک میخواهد که دولت تشکیل دهد. سوناک پس از دیدار با پادشاه، قبل از ورود به خیابان داونینگ۱۰ بهعنوان پنجاهوهفتمین نخستوزیر بریتانیا، بیانیهای خواهد داد.
* سوناک طی رقابت سخت سهروزه برای رهبری حزب محافظهکار بریتانیا، فراتر از وعده برای اتحاد کشور (و حزب) و اصلاح اقتصاد، جزئیات کمی درباره سیاستها و برنامههای خود ارائه کرد. اقدامات او در روز سهشنبه میتواند برخی از اولین نشانههایی باشد که نشان میدهد او چگونه بریتانیا را از یکی از پردردسرترین لحظات سیاسی خارج میکند.
* علاوه بر تبدیل شدن به اولین فرد رنگینپوست که نخستوزیر بریتانیا میشود، سوناک جوانترین نخستوزیر این کشور در حداقل ۲۰۰سال گذشته است البته نه با اختلاف زیاد؛ چراکه دیوید کامرون و تونی بلر هم در زمان روی کار آمدن ۴۳ساله بودند.
«تیفانی می» هم در گزارش دیگری در تاریخ ۲۵اکتبر در نیویورکتایمز، حضور ریشی سوناک در کاخ نخستوزیری را از جنبه دیگری مورد بررسی قرار داده است. محور گزارش او ارتباط بریتانیا با چین است. این گزارشگر همچنین نوشت، سخنگوی وزارت خارجه چین روز سهشنبه (دیروز) گفت که کشورش از پیشبرد روابط با بریتانیا تحت رهبری ریشی سوناک، حتی در شرایطی که تنشها بین دو کشور در حال افزایش است، حمایت میکند. «وانگ ونبین» سخنگوی وزارت امور خارجه چین، در یک کنفرانس خبری روزانه گفت: «ما امیدواریم که با بریتانیا برای قرار دادن روابط چین و بریتانیا در مسیر درست، بر اساس احترام متقابل، منافع متقابل و نتایج برد-برد همکاری کنیم.»
وزارت دفاع بریتانیا هفته گذشته اعلام کرد که چین ۳۰خلبان نظامی بازنشسته بریتانیایی را برای آموزش خلبانان در ارتش آزادیبخش خلق به خدمت گرفته و این امر نگرانیها را برانگیخته است که این عمل امنیت ملی بریتانیا را تهدید کند. برخی از قانونگذاران بریتانیایی همچنین خواستار اخراج مقامات چینی شدهاند که در ضرب و شتم یک معترض هنگکنگی در مقابل کنسولگری چین در منچستر انگلیس در ۱۶اکتبر دست داشتند. سوناک درحالیکه در تابستان امسال برای جایگزینی بوریس جانسون بهعنوان نخست وزیر تلاش میکرد، متعهد شد که موضعی سخت علیه چین اتخاذ کند. او در بیانیه انتخاباتی خود در ماه ژوئیه، چین و حزب کمونیست را «بزرگترین تهدید برای بریتانیا و امنیت و رفاه جهان در این قرن» خواند.
این در حالی است که لیز تراس، در زمانی که با سوناک برای کسب نخستوزیری رقابت میکرد، وی را به اتخاذ موضع نرم علیه چین و روسیه (در زمانی که بهعنوان وزیر دارایی جانسون خدمت میکرد) متهم کرده بود. «مگان اسپسیا» و «ایزابلا کوای» هم در گزارش دیگری در نیویورکتایمز در همان تاریخ نوشت، در شمال غربی لندن، محل یکی از بزرگترین جوامع هندو در بریتانیا، جشنهای دیوالی روز دوشنبه به خوبی در جریان بود. بچهها آتش بازیهای کوچکی انجام میدادند و اجسام آتشین را به آسمان پرتاب میکردند که در آسمان پخش میشد. چراغهای روشنی که در سرتاسر خیابان دیده میشد بالای سرشان چشمک میزدند.
خانوادهها شیرینی و شمع میخریدند. اما بسیاری از کسانی که با خانوادههایشان جمع شده بودند، گفتند که اتفاق جدیدی برای جشن گرفتن دارند. آن خبر چیزی نبود جز اینکه ریشی سوناک، پسر ارشد یک پزشک و داروساز هندی تبار، نخستوزیر خواهد شد و او اولین فرد رنگینپوستی است که بالاترین مقام سیاسی بریتانیا را بهدست آورده است. بریتانیا محل زندگی یک جامعه پر جنب و جوش و متنوع از مردمی با ریشههای هندی است که بریتانیا نزدیک به یک قرن قبل از استقلال هند در سال۱۹۴۷ بهعنوان یک مستعمره بر آن حکومت میکرد. حدود ۵/ ۱میلیون نفر هندیتبار در انگلیس و ولز زندگی میکنند که بزرگترین گروه قومی بعد از سفیدپوستان بریتانیایی است.
این باعث میشود که پیروزی سوناک نقطه عطفی برای مهاجران هندی بریتانیا باشد که مبارزه طولانیشان با نژادپرستی و تعصب به ندرت موضوع برجستهای در سیاست بریتانیا بود. «هِمال جوشی» ۴۳ساله که با همسر و پسرش در شمال غربی لندن زندگی میکند، می گوید: «ما بسیار مفتخر و خوشحال هستیم. من در حال حاضر پیامهای زیادی از هند دریافت کردهام. بنابراین او اکنون انتظارات زیادی از سراسر جهان دارد. ببینیم او چه خواهد کرد.»
سوناک همیشه به ریشههای هندی خود افتخار کرده است و مرتبا به تربیت خود بهعنوان فرزند مهاجران اشاره میکند. اما او میراث خود را در مرکز پیام سیاسی خود قرار نداده و به جای آن بر تجربه خود در امور مالی تمرکز کرده است و رسانههای خبری بریتانیا نیز به قومیت او توجهی نکردهاند. در عوض، تحصیلات عالی و ثروت فوقالعاده سوناک است که مورد توجه قرار گرفته و در جامعهای که بهدلیل تنشهای طبقاتی تقسیم شده، به چیزی شبیه به یک مسوولیت سیاسی تبدیل شده است.
«اشه نلسون» هم در گزارشی در همان تاریخ و در همان روزنامه نوشت، نخستوزیر جدید با آزمونهای سخت اقتصادی روبهرو است. ریشی سوناک در حال حاضر تجربه هدایت مالیه عمومی بریتانیا را دارد؛ اما بعید است که در مقابله با چالشهای اقتصادی این کشور دلهره داشته باشد. سوناک بهعنوان وزیر خزانهداری از فوریه۲۰۲۰ تا ژوئیه امسال، هزینههای زیادی برای محافظت از خانوارها و مشاغل در برابر برخی از پیامدهای اقتصادی ناشی از همهگیری کرونا اختصاص داد. در آن زمان، تورم پایین بود و بانک انگلستان بدهیهای دولتی را خریداری میکرد که به پایین نگه داشتن نرخ بهره کمک میکرد. اکنون اما سوناک با پسزمینه اقتصادی بسیار متفاوتی روبهرو است: نرخ تورم به بالای ۱۰درصد رسیده است، بالاترین نرخ تورم در ۴۰سال اخیر و مانند بسیاری از کشورها، اقتصاد در حال کُند شدن است و در خطر سقوط به رکود است.
در این شرایط، سوناک چندین مشکل فوری برای حل و فصل دارد. یکی از آنها نحوه حمایت از خانوادههایی است که پس از جنگ روسیه در اوکراین که نوسانات زیادی را در بازارهای جهانی انرژی ایجاد کرد، بهدلیل افزایش هزینههای انرژی تحت فشار قرار گرفتهاند. هزینههای انرژی خانوار ۲۵۰۰پوند در سال تخمین زده میشود. پس از کنار گذاشتن دهها میلیارد پوند برای پایین نگه داشتن قبوض انرژی، دولت همچنین تحت فشار است تا نشان دهد چگونه وامهای خود را کنترل میکند تا بتواند اعتبار مالی بریتانیا را در بازارها بازگرداند. سوناک روز دوشنبه در یک سخنرانی کوتاه گفت: «بریتانیا کشور بزرگی است؛ اما شکی نیست که ما با چالش اقتصادی عمیقی روبهرو هستیم. ما اکنون به ثبات و وحدت نیاز داریم.» در این مرحله، سوناک جزئیاتی را درباره برنامه اقتصادی خود بهعنوان نخست وزیر فاش نکرده است؛ اما به نظر میرسد سرمایهگذاران دورنمای نخستوزیری او را بد نمیبینند.