همه از خانه‌تکانی سیاسی در چین شگفت‌زده شده اند

شی دیگر مالک حزب کمونیست است

دنیای‌اقتصاد : هنگامی که شی جین‌پینگ، رهبر چین روز یکشنبه شش مرد با کت و شلوار تیره را به روی یک صحنه قرمز روشن هدایت کرد، مقیاس پیروزی او مشخص کرد که او از چه قدرتی در داخل حزب برخوردار شده است. او همزمان به معرفی حلقه جدید قدرت در این کشور اقدام کرد. به نوشته روزنامه نیویورک‌‌تایمز، آنها هر کدام از دستیاران شی بودند و سیطره او را بر آینده چین محکم‌تر از همیشه می‌‌کنند. سومین دوره پیشگامانه شی جی پینگ به‌عنوان رهبر، پس از کنگره یک هفته‌‌ای حزب کمونیست، کاملا مورد انتظار بود. اما حتی ناظران باتجربه که از قبل پیش‌‌بینی‌‌هایی از توانایی‌‌های شی جین پینگ داشتند، از اینکه او چگونه رده‌های بالای حزب را به‌طور کامل تکان داد، شگفت‌‌زده شده‌‌اند. دالی یانگ، استاد دانشگاه شیکاگو که درباره سیاست چین تحقیق می‌‌کند، می گوید: «او قبلا مسلط بود و اکنون حتی مسلط‌‌تر است. او مالک حزب است.» شی کمیته دائمی دفتر سیاسی، ارگان عالی حزب را بین وفاداران خود تقسیم کرده است.

او همچنین تعدادی از مقامات امنیتی داخلی، فرماندهان نظامی، ایدئولوگ‌‌ها، مهندسان و تکنوکرات‌‌ها را به رهبری گسترده‌‌تر منصوب کرده است که این بر جاه‌‌طلبی‌‌اش برای تسریع رشد چین به‌عنوان یک ابرقدرت نظامی و تکنولوژیک تاکید دارد- درحالی‌که همزمان قصد دارد حزب را در کنترل خود داشته باشد.برای جهان، این ممکن است نشان‌دهنده چینی باشد که به تازگی برای پیگیری دستور کار شی جین‌پینگ، انرژی مجدد گرفته است. پکن احتمالا در مواجهه با انتقادات بین‌‌المللی همچنان جسور باقی بماند. این کشور به دنبال خودکفایی بیشتر در فناوری‌‌های استراتژیک است. این کشور می‌‌خواهد به نیروی نظامی برجسته در منطقه تبدیل شود و ادعای خود را بر تایوان قویا مطرح کند. در این کنگره، شی همچنین گفت که چین ابتکارات خود را برای حل مشکلات توسعه و امنیت جهانی ترویج خواهد کرد. برای حامیان حزب و بسیاری از مردم چین، کنترل متمرکز شی جین‌پینگ می‌‌تواند نقطه قوت باشد.

این حزب همچنین تصاویری را منتشر کرده است که نشان می‌‌دهد چگونه این بیماری همه‌‌گیر کشورهای دیگر را ویران کرده است. شی همچنین در این کنفرانس ظرفیت گسترده بسیج دولت چین را با آنچه که او «آشوب غرب» می‌‌خواند، مقایسه کرد. وانگ ون، رئیس اجرایی موسسه مطالعات مالی چونگ یانگ در پکن، در پاسخ کتبی به این موضوع گفت: «دوره سوم شی جین‌پینگ، برخلاف سیاست‌‌های تلنگرآمیز ایالات متحده، تداوم در تمام سیاست‌‌های فعلی چین نمایانگر شده است.» شی به صراحت اعلام کرد که عمیقا در انتخاب گروه جدید مقامات نقش دارد. یک گزارش رسمی از روند انتخاب که در آخر هفته منتشر شد، تصریح کرده است که معیار اصلی برای انتخاب، وفاداری به شی بوده است. به گفته ناظران، مقامات در حال ظهور، باید «در تفکر، سیاست و عمل» با او همراه باشند. اما سرمایه‌‌گذاری این همه قدرت روی شی یک قمار عمیق است. تاریخ مملو از نمونه‌هایی از خودکامگانی است که پس از آنکه اطراف خود را با زیردستانی پر کردند که از گزارش اخبار بد می ترسیدند، نسبت به وقایع کور و کر شدند.

دهه زمامداری شی، قبلا نمونه‌هایی از گام برداشتن یا عقب‌‌نشینی فاجعه‌‌بار را به وجود آورده است؛ به‌‌ویژه در اوایل سال۲۰۲۰، زمانی که مقامات محلی در ابتدا سعی کردند شواهدی مبنی بر اینکه کووید-۱۹ که در آن زمان کمتر درک می‌‌شد، مسری است، پنهان کنند. برخی از محققان استدلال می‌‌کنند، درحالی‌که اکنون او دفتر سیاسی را از ناهنجاری‌‌های بالقوه پاک کرده است، چنین خطراتی افزایش خواهد یافت. سوزان شیرک، معاون سابق دستیار وزیر امور خارجه در دوران دولت کلینتون و نویسنده کتاب جدیدی به نام «بیش از حد قدرتمند: چگونه چین خیزش مسالمت‌آمیز خود را از ریل خارج کرد؟» می‌‌گوید: «این نوع فشار بر افراد، حداقل منجر به اجرای ضعیف سیاست‌‌ها خواهد شد.» او ادامه می‌‌دهد: «افراد جرأت نخواهند کرد که جنبه‌های منفی و هزینه‌های واقعی سیاست‌‌هایش و مشکلاتی که ایجاد می‌‌کنند به او بگویند.

همه برای نشان دادن میزان وفاداری خود بین خودشان رقابت خواهند کرد و در نهایت در این کار زیاده‌روی خواهند کرد.» حتی دستگاه سانسور چین به نظر می‌‌رسد که حساسیت بیش از حدی را درباره واکنش مردم به قدرت شی نشان داد. حساب‌‌های دولتی در رسانه‌های اجتماعی بخش نظرات خود را بستند یا فقط واکنش‌‌های مثبتی به اخبار دوره جدید او را نشان دادند. با این حال چند دیدگاه مخالف برای مدت کوتاهی از دست سانسور فرار کردند و برخی از آنها با ابراز تاسف از حضور همه‌جانبه شی انتقاد کردند و برخی دیگر می‌‌پرسیدند چرا هو چونهوا که زمانی به‌عنوان جانشین بالقوه نخست‌‌وزیر لی کچیانگ شناخته می‌‌شد، از تیم رهبری کنار گذاشته شده است.

در این کامنت‌‌ها آمده است: «با توجه به شرایط و عملکردش، او باید ارتقا می‌یافت!» یکی از کامنت‌‌ها هم نوشته بود: «اگر توانایی مهم نیست، چگونه می‌‌توانیم بپا خیزیم؟» با این‌‌حال، شی پس از کنار گذاشتن وزنه‌های تعادل‌‌بخشِ بالقوه، در رده‌های بالای حزب، ممکن است متوجه شود که بزرگ‌ترین خطر او قدرت خودش است و این واقعیت که مسوولیت مشکلات به‌‌وضوح بر عهده او خواهد بود. پروفسور یانگ از دانشگاه شیکاگو می‌‌گوید: «شی اکنون واقعا مالک این سیستم است؛ اما هر گونه اشتباهی نیز از منحصرا از آنِ او خواهد بود؛ بدون تردید.» او ادامه می‌‌دهد: «تا به حال اگر مشکلاتی در اقتصاد وجود داشت، می‌‌توانست آن را به گردن دیگران بیندازد.»

شی پیشروی خود را به سمت کنگره حزب بیش از یک سال پیش آغاز کرد، با ابراز اطمینان از اینکه چین کووید-۱۹ را خفه کرده و به رشد اقتصادی این کشور این امکان را داده است که از رقبای غربی جلوتر باشد. اما حتی زمانی که حزب کمونیست از شی ستایش و پیشنهاد حضور او را برای یک دوره دیگر در قدرت مطرح کرد، اقتصاد چین متحمل یکسری مشکلات شد که حداقل تا حدودی نشان‌دهنده اشتباه محاسباتی‌‌اش بود. قرنطینه دو ماهه کووید-۱۹ در اوایل سال جاری باعث فلج شدن مشاغل در شانگهای و اختلال در زنجیره تامین جهانی شد. رشد اقتصادی چین از آوریل تا ژوئن در واقع کندتر از ایالات متحده بود. ناظران می‌‌گویند تلاش شی برای کنترل هر چه بیشتر حزب کمونیست بر زندگی در چین نقش مهمی در مشکلات اقتصادی داشته است. با این حال در مواجهه با تهدید تحریم‌‌های فلج‌‌کننده اقتصادی توسط ایالات متحده و متحدانش، شی با دقت محصول جدیدی از تکنوکرات‌‌ها -دانشمندان و مهندسان در زمینه‌هایی مانند دفاع و اکتشاف فضایی - را پرورش داده است تا اهداف گسترده‌‌ترش مانند تلاش آنها برای ساخت نیمه‌هادی‌‌ها و هواپیماهای تجاری به ثمر بنشیند.