پنج موشک در آبهای ژاپن فرود آمد
مانور قدرت در یک قدمی تایوان
یک روز پس از سفر نانسی پلوسی به تایوان، چین مانورهای نظامیاش را در نزدیکی این جزیره آغاز کرد. به نظر میرسد که آنها یک دور آزمایشی را برای تغییر خطوط مرزی آبی آغاز کردهاند. در همین زمینه گفته میشود که پنج موشک در آبهای ژاپن فرود آمد. به نوشته روزنامه نیویورکتایمز، کمتر از ۲۴ساعت پس از آنکه نانسی پلوسی، رئیس پارلمان آمریکا این جزیره را بهعنوان سنگر دموکراسی در کنار چین مستبد خواند، حداقل ۱۱موشک چینی روز پنجشنبه به شمال، جنوب و شرق منطقه دریایی تایوان اصابت کرد.
ارتش آزادیبخش خلق اعلام کرد که موشکهایش همه دقیقا به اهداف خود اصابت کردهاند، حتی همانطور که ژاپن گفت پنج موشک در آبهای این کشور فرود آمدند. ارتش چین این تمرینات نظامی را مقدمهای برای نمایش قدرت بزرگتر برای تنبیه جزیره، پس از دیدار نانسی پلوسی خواند که ادعاهای پکن درباره تایوان را به چالش کشیده بود. این مانورها که هرچه بیشتر به تایوان نزدیکتر میشوند، انتظار میرود ۷۲ساعت طول بکشد. همچنین این تمرینات برتری ارزشمندی را به نیروهای چینی میدهد که اگر روزی به آنها دستور داده شود، جزیره را محاصره و به آنجا حمله کنند. شی جینپینگ، رهبر ارشد چین گفته که امیدوار است در نهایت تایوان و چین را از طریق گامهای مسالمتآمیز با یکدیگر متحد کند. اما مانند اسلاف خود، او استفاده از قدرت را رد نکرده و افزایش حضور نظامی چین به نقطهای رسیده است که برخی از فرماندهان و تحلیلگران فکر میکنند که تهاجم، سناریویی بسیار محتمل اما خطرناک است.
حتی اگر درگیری قریب الوقوع بعید باشد، تمرینات منطقه را به خطر میاندازد. تنشها میتواند بهطور خطرناکی تشدید شود؛ بهویژه اگر مشکلی پیش بیاید، موشکهایی که در نزدیکی ژاپن فرود میآیند بهعنوان پیامی تلقی میشوند که چین میتواند به نیروهای آمریکایی مستقر در آنجا ضربه بزند و همچنین اینگونه اقدامات بهعنوان هشداری به توکیو درباره هزینه اتحاد با آمریکا در نظر گرفته میشود. دولت ژاپن روز پنجشنبه اعلام کرد که پنج موشک بالستیک چینی به منطقه اقتصادی و انحصاری این کشور سقوط کرده که اولینبار است که موشک در این آبها فرود آمده است. به گفته دولت، موشک دیگری در ۵۰ مایلی شمال غربی یوناگونی، جزیرهای کوچک در جنوبیترین نقطه ژاپن و در فاصله کوتاهی از تایوان فرود آمد. این موشک در منطقه اقتصادی ژاپن فرود نیامد. ژاپن در این زمینه به دولت چین اعتراض کرد. نوبو کیشی، وزیر دفاع ژاپن گفت: «این یک مساله جدی است که به امنیت ملی ما و امنیت مردم مربوط میشود.»
در کاخ سفید، مقامات سعی کردند تعادلی بین نشان دادن اینکه از اقدامات چین مرعوب نخواهند شد؛ درحالیکه به دنبال راههایی برای کاهش تنش بودند، ایجاد کنند. این ترکیب ناخوشایند در یکسری اعلامیهها و اظهارات مقامات آمریکایی در بعدازظهر پنجشنبه مشهود بود. جان کربی، سخنگوی امنیت ملی گفت که حضور ما در منطقه بر اساس فرمانی است که توسط رونالد ریگان، رئیسجمهور اسبق آمریکا صادر شد؛ اما این حضور با فاصله کمی از ورودی تنگه تایوان است. این در حالی است که در زمان بیل کلینتون، رئیسجمهور دموکرات آمریکا در سال ۱۹۹۶، هواپیماهای ناوبر آمریکایی به حوزه عملیاتی نظامی چین بیش از پیش نزدیک شدند. کربی گفت که در آن زمان، ایالات متحده تحرکات ناوبری خود را آزادانه از سر گرفت و کشتیهای نیروی دریایی از طریق تنگه تایوان ترانزیت کردند؛ اما چندین هفته منتظر بود تا این اتفاق رخ بدهد. در این مورد نیز نشانههایی وجود دارد که کاخ سفید میخواهد اول مانور نظامی چین تمام شود، بعد حرکتهای دریایی خود را از سر بگیرد. این راهبردی است که بازتابی از رویکرد جو بایدن در قبال اوکراین است: «تایوان را مسلح کنید، اما نیروهای آمریکایی را مستقیما در معرض آسیب قرار ندهید.»
واکنش توکیو به پکن
یک روز پس از آنکه پنج فروند از موشکهای چینی پرتابشده از سوی پکن در آبهای مورد ادعای ژاپن یعنی در منطقه انحصاری اقتصادیاش فرود آمدند، رهبران این کشور روز جمعه از چین خواستند مانورهای نظامی خود را در اطراف تایوان متوقف کند. به نوشته روزنامه نیویورکتایمز و به نقل از کیودو نیوز، فومیو کیشیدا، نخستوزیر ژاپن خواستار «توقف فوری» این رزمایش شد که به گفته او «تاثیر جدی بر صلح و ثبات منطقه و جهان» دارد. او پس از دیدار با نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا که سفر برجسته وی به تایوان در هفته جاری خشم چین را برانگیخت و به مانورهای نظامی منجر شد، با خبرنگاران صحبت کرد. پلوسی در دیدار با نخستوزیر ژاپن گفت که چین ممکن است تلاش کند فعالیت شرکتهای تایوانی را محدود کند؛ اما آنها تایوان را منزوی نمیکنند. حداقل ۱۱موشک چینی روز پنجشنبه در اولین روز مانور که قرار است روز یکشنبه به پایان برسد در مناطق دریایی در شمال، جنوب و شرق تایوان فرود آمد. این تمرینات در صبح جمعه ادامه پیدا کرد.
وزارت دفاع تایوان گفت کشتیها و هواپیماهای چینی از خط میانه غیررسمی در تنگه تایوان عبور کردهاند که این جزیره را از سرزمین اصلی چین جدا میکند. وزارت دفاع چین گفت که هواپیماها و کشتیهای خود را اعزام کرده و سامانههای موشکی زمینی را برای نظارت بر وضعیت مستقر کرده است. چین تایوان را که یک دموکراسی خودگردان در سواحل جنوبی آن است، بهعنوان قلمرو خود میداند و دیدار سیاستمداران آمریکایی را توهینآمیز تلقی میکند. علاوه بر نشان دادن نارضایتی پکن از سفر پلوسی، به نظر میرسد این رزمایش - که از شش منطقه محاصره تایوان را تکمیل میکند- بهعنوان یک دور آزمایشی برای بسته کردن جزیره بهعنوان بخشی از یک تهاجم احتمالی طراحی شده است.
در این میان ناظران میگویند کرهشمالی برای سالها بدون حادثه بزرگ موشکهایی را به آبهای ژاپن شلیک کرده است. اما اقدام مشابه توسط چینی که بهطور فزاینده قدرتمندتر و تهاجمی میشود –همانطور که روز پنجشنبه به عنوان بخشی از تمرینهای نظامی انجام داد- بهشدت نگرانیهایی را در محافل سیاسی و امنیتی از توکیو تا واشنگتن ایجاد کرده است. به گفته تحلیلگران، شلیک پنج موشک پکن به آبهایی که بخشی از منطقه انحصاری اقتصادی ژاپن، در شرق تایوان است، هشداری به ایالات متحده و ژاپن برای کمک به تایوان در صورت درگیری در آنجا ارسال کرده است. توماس جی.ماهنکن، یکی از مقامات سابق پنتاگون و رئیس مرکز ارزیابیهای استراتژیک و بودجه در واشنگتن در حال حاضر گفت: «پکن میخواهد به واشنگتن یادآوری کند که می تواند نه تنها به تایوان، بلکه میتواند به پایگاههای آمریکایی در منطقه مانند پایگاه هوایی کادنا در اوکیناوا و همچنین هر نیروی متجاوز دریایی حمله کند.»
رهبران چین، از جمله رهبر فعلی، شی جین پینگ، مدتهاست که گفتهاند که تایوان در نهایت باید تحت کنترل پکن قرار گیرد: «در صورت لزوم با زور.» وی افزود: «این همچنین به ژاپنیها یادآوری میکند که حضور نظامی آمریکا در اوکیناوا ژاپن را به یک هدف تبدیل میکند.» دانیل اسنایدر، کارشناس روابط خارجی ژاپن در دانشگاه استنفورد گفت: «چینیها میخواهند نشان دهند که توانایی محاصره تایوان را دارند و میخواهند پیام بسیار روشنی را برای کسانی که به کمک میآیند، ارسال کنند. تایوان - ایالات متحده و ژاپن - که میتوانند آنها را نیز هدف قرار دهند.» اسنایدر افزود: «اگر کسی در ژاپن فکر میکرد که میتواند از دخالت در درگیری در تنگه تایوان اجتناب کند، چینیها نشان دادهاند که اینطور نیست.» تحلیلگران همچنین پیشنهاد کردند که تمرینات نظامی چین در آبهای اطراف تایوان احتمالا وضعیت موجود در منطقه را تغییر میدهد، همانطور که تمرینهای سالهای ۱۹۹۵ و ۱۹۹۶ خط میانی را در مرکز تنگه تایوان از بین برد. تتسو کوتانی، استاد روابط بینالملل در دانشگاه میکای و عضو ارشد موسسه روابط بینالملل ژاپن، گفت: «این تمرین تنها سه روز طول خواهد کشید؛ اما این نوع تمرینات عظیم احتمالا در چند سال آینده به یک امر عادی تبدیل خواهد شد.»
همچنین چین در اقدام تهاجمی دیگر روز جمعه اعلام کرد که بهدلیل سفر «نانسی پلوسی» به تایوان، پکن تحریمهایی را علیه وی و نزدیکانش وضع خواهد کرد. در بیانیه وزارت خارجه چین تاکید می شود که این مقام آمریکایی با سفر خود به تایوان، ضربه جدی به اصل «چین واحد» وارد کرده و صلح و ثبات در تنگه تایوان را به مخاطره انداخته است.وزارت خارجه چین در ادامه این بیانیه می افزاید: بنا به قوانین مربوطه چین و در پی اقدامات تحریک آمیز پلوسی و نزدیکان وی، طرف چینی تصمیم گرفته است تحریم هایی را علیه وی اعمال کند.