قدرت فزاینده نظامی چین احتمال رویارویی با آمریکا را افزایش داده است
زنـگ خطـر در سراسر آسیـا
عکس: AFP
با توجه به اینکه دنیا درگیر بیماری پاندمی ویروس کرونا است، ارتش چین در بهار و تابستان اقدامات نظامی خود را افزایش داده و در چند جبهه به اراضی همسایگان خود تجاوز کرده است. افزون بر این پکن توان نظامی خود را به شدت افزایش داده و زنگ خطر در سراسر آسیا و واشنگتن به صدا درآمده است. قلدرمآبی نظامی چین منعکس‌کننده اعتماد به نفس و افزایش قابلیت‌های این کشور است اما این کشور در حال حاضر در چند جبهه از جمله بر سر کرونا با ایالات‌متحده و سرنوشت هنگ‌کنگ با واشنگتن وارد درگیری شده است.
چین مدعی است که همه اقداماتش دفاعی است اما هر کدام از اقدامات پکن می‌تواند خطر درگیری را - چه نیت آن را داشته باشد، چه نداشته باشد - افزایش دهد. به نظر می‌رسد چنین حادثه‌ای در شب ۱۵ ژوئن رخ داد و یک درگیری مرگبار در مرز مورد مناقشه با هند در منطقه هیمالیا بین سربازان دو کشور اتفاق افتاد. این خونین‌ترین درگیری مرزی از سال ۱۹۶۷ به این سو به حساب می‌آید. این در حالی است که به گفته تحلیلگران چینی، گزارش‌های رسانه‌های هندی و مقامات اطلاعاتی ایالات‌متحده، چین میزان تلفات خود را منتشر نکرده است و این نخستین جنگ رسمی چین پس از جنگ با ویتنام در سال ۱۹۷۹ به‌حساب می‌آید. «وو شیکن» رئیس مطالعات ملی دریای چین جنوبی در یک کنفرانس خبری در پکن این هفته از تحرکات نظامی آمریکا در منطقه خبر داد و گفت: «فکر می‌کنم که احتمال یک شلیک به شکل تصادفی وجود داشته باشد.»
چین مدت‌هاست که برای دفاع از قلمرو منافع خود به نیروی نظامی متوسل می‌شود اما هم‌اینک قدرت آتش این کشور بسیار بیشتر از پیش شده است. «آدام نی»، مدیر مرکز سیاست‌های چین، که یک سازمان تحقیقاتی در کانبرای استرالیا است، به نیویورک‌تایمز می‌گوید: «قدرت نظامی این کشور بسیار بیشتر از سایر کشورهای منطقه در حال رشد است.» او می‌افزاید: «این به راستی ابزارهای بیشتری را در اختیار چین قرار می‌دهد تا دستور کار خود را جدی‌تر و تهاجمی‌تر دنبال کند.»
افزایش خلق و خوی نظامی‌گری چین در منطقه به‌دنبال یکسری نوسازی برنامه‌های نظامی چین صورت گرفته است که از سال ۱۹۹۰ به این سو دنبال می‌شود اما این برنامه با رهبری جاه‌طلبانه شی جین‌پینگ سرعت بیشتری گرفته است. او به طور مداوم افسران نظامی را به بهانه مبارزه با فساد، پاکسازی و نظامی‌های وفادار به خود را جایگزین آنها می‌کند. او استراتژی این کشور را تغییر داده و از راهبردهای زمینی سنگین که ارتش آزادی‌بخش خلق روی آن تمرکز کرده بود، دور شده و به عملیات چابک‌تر با استفاده از سلاح‌های پیشرفته زمینی، دریایی و سایبری روی آورده است.
چین در پی بیماری پاندمی که دنیا را به خود مشغول کرده است، ارتش را در اولویت اصلی خود قرار داده است. لی کی‌کیانگ، نخست‌وزیر چین ماه گذشته اعلام کرد که بودجه نظامی این کشور در سال جاری ۶/ ۶ درصد افزایش یافت و به ۱۸۰ میلیارد دلار که یک‌چهارم بودجه نظامی آمریکا است، افزایش یافت. در حالی که به دلیل بیماری پاندمی اقتصاد این کشور روند آرام‌تری به خود گرفته، حتی آن نیز نتوانسته است مانع افزایش هزینه‌های نظامی چین شود.
در کنگره خلق ملی چین، رئیس‌جمهوری این کشور با اشاره به نقشی که ارتش چین در ووهان، جایی که بیماری پاندمی آغاز شد، داشت، هشدار داد که این بیماری همه‌گیر یک چالش بزرگ برای امنیت ملی به‌وجود آورد. وی گفت: «این کشور باید ساز و کار لازم را برای مبارزات نظامی افزایش دهد و با انعطاف‌پذیری تمرینات نظامی را بهبود ببخشد.» با این حال تصور می‌شود که ارتش چین در مقایسه با آمریکا بسیار عقب‌تر است اما در برخی حوزه‌ها از جمله نیروی دریایی و توسعه موشک‌های ضد ناو جنگی و جنگنده‌های هوایی پیشرفت بسیار خوبی داشته است.
تا انتهای سال گذشته تخمین زده می‌شود که چین دست‌کم از ۳۳۵ ناو جنگی بهره می‌برده است که از نظر تعداد از آمریکا جلوتر است. بنابر یک گزارش که ماه گذشته توسط یک موسسه خدمات کنگره‌ای در واشنگتن ارائه شد، آمریکا دارای ۲۸۵ ناو جنگی است و از نظر کمیت از پکن عقب افتاده است. در این گزارش آمده است که چین در حال حاضر به یک چالش بزرگ برای نیروی دریایی ایالات‌متحده تبدیل شده است و می‌تواند در زمان جنگ در منطقه آب‌های پاسیفیک دستاوردهای زیادی به دست آورد. هم‌اینک این مهم‌ترین چالش دریایی آمریکا از زمان پایان جنگ سرد به‌حساب می‌آید.
چین و تایوان
پس از اینکه تسای اینگ‌ون، رئیس‌جمهور منطقه خودمختار تایوان توانست در انتخابات ریاست‌جمهوری به راحتی بر نامزد مورد حمایت پکن غلبه کند، پکن فعالیت‌های نظامی‌اش را در این منطقه افزایش داده است. به همین منظور در ماه آوریل یکی از دو ناو هواپیمابر چین در سواحل شرقی تایوان به همراه پنج ناو جنگی دیگر آفتابی شد. افزون بر این هواپیماهای چینی هفته گذشته بارها حریم هوایی تایوان را نقض کردند و به گفته تحلیلگران این می‌توانست تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین آزمون‌های دفاعی این جزیره شود. در عین حال چین قصد دارد در ماه اوت، یک مانور نظامی برگزار کند که به نوعی هشدار برای تسخیر جزایر پراتاس تایوان به‌حساب می‌آید. این جزایر حلقه‌ای شکل در زبان ماندارینی به جزایر «دونشگا» شهره هستند. چین همچنین ادعاهای خود را در دریای چین جنوبی افزایش داده و در حال ساخت دو منطقه جدید به منظور حکمرانی روی جزایر پاراسل و اسپراتلی بوده و به این طریق رویکرد تهاجمی‌تری نسبت به همسایگان خود اتخاذ کرده است.
در ماه آوریل، نیروهای گارد ساحلی چین، قایق‌های ماهیگیری ویتنام را غرق کردند. در همان ماه، چین یک کشتی تحقیقاتی را برای اکتشاف نفت وارد آب‌های مورد مناقشه با مالزی کرد. همین اقدام چین موجب شد تا ایالات‌متحده و استرالیا چهار ناو جنگی خود را برای رصد اوضاع به منطقه بفرستند. فیلیپین هم پس از اینکه یک ناو جنگی‌اش در رادار چینی‌ها قرار گرفت، به‌طور رسمی از پکن شکایت کرد.
هفته گذشته در دریای چین شرقی، ناوهای جنگی ژاپنی یک زیردریایی هسته‌ای چین را مجبور کردند که روی سطح آب بیاید که از سال ۲۰۱۸ به این سو بی‌سابقه است. افزایش تنش‌ها بین چین و ژاپن به خاطر جزایر سنکاکو که مورد اختلاف دو طرف است، به حد بی‌سابقه‌ای رسیده است. چینی‌ها اما این جزایر را دیایو می‌خوانند و آن را جزایر خود می‌دانند. تیلور فرول، مدیر مطالعات امنیتی در انستیتوی فناوری ماساچوست و کارشناس ارتش چین گفت: «چین در این دوره رویکرد خود را در قبال واکنش به اختلافات حاکمیتی تغییر داده است و پاسخ سخت و خشن می‌دهد.» او افزود: «چین واقعا در ۱۰ یا ۱۵ سال گذشته تا این حد روی جزایر مورد اختلاف خود در مناطق دریایی تاکید نداشت.» وی با اشاره به تقویت استقرار نیروهای دریایی و هوایی چین در مناطق مورد اختلاف تصریح کرد: «حضور این نیروها موجب می‌شود تا پکن روی ادعاهای خود بیش از گذشته پافشاری کند.»
