خاورمیانه به محل رقابت قدرت‌های بزرگ تبدیل می‌شود
تانگوی بایدن با دیکتاتورها
«دیوید ای.سنجر» و «پیتر بیکر» در گزارش ۱۶ژوئیه در نیویورک‌تایمز نوشتند بایدن در جلسه روز شنبه در دیدار با ۹ تن از رهبران عرب در دریای سرخ گفت: «ما نمی‌رویم و نمی‌گذاریم خلأیی باقی بماند تا چین، روسیه یا ایران آن را پر کنند. ما به دنبال این هستیم که با رهبری فعال و اصولی آمریکا این لحظه را بسازیم.» چارچوب‌‌بندی بایدن از ماموریت آمریکا به‌عنوان بخشی از شکل تازه‌‌ای از رقابت ابرقدرت‌ها افشاگرانه بود. برای دهه‌ها روسای‌جمهور آمریکا عمدتا خاورمیانه را کانون نزاع و بی‌‌ثباتی می‌‌دانستند؛ جایی که ایالات متحده عمدتا برای حفظ جریان نفت و از بین بردن پناهگاه‌های تروریست‌‌ها به حضور نیاز داشت. اکنون، بیش از ۲۰سال پس از آنکه گروهی از سعودی‌‌ها کشور خود را برای انجام حملات تروریستی علیه مرکز تجارت جهانی و حمله به پنتاگون ترک کردند، محرک بایدن یک نگرانی جدید است: اینکه رقص اجباری او با دیکتاتورها، اگرچه ناپسند است اما، تنها انتخاب است اگر هدف بزرگ‌تر او مهار روسیه و پیشی گرفتن از چین باشد.
بایدن جمعه شب پس از دیدار با ولیعهد سعودی (که به وضوح فرصت بازیابی دیپلماتیک خود را در افق نمایان می بیند) البته پس از ماه‌ها امتناع از ملاقات با وی تاکید کرد: «ما در حال نتیجه گرفتن هستیم.» بایدن ولیعهد عربستان را به همدستی در قتل جمال خاشقجی متهم می‌کند. محرک تلاش بایدن در عربستان برای مذاکره درباره تولید بیشتر نفت - که به اندازه کافی برای رئیس‌‌جمهوری که وعده داده بود جهان را از سوخت‌‌های فسیلی دور کند تکان‌دهنده است - واداشتن روسیه به دادن هزینه های بیشتر برای حمله به اوکراین است. رویترز اخیرا گزارش داد که تا کنون این هزینه ناچیز بوده است: روس‌‌ها نه تنها به جمع‌‌آوری درآمدهای قابل توجه نفت و گاز ادامه می‌‌دهند، بلکه حتی به عربستان سعودی سوخت نیروگاه‌هایش را - با قیمت‌‌های تخفیف‌‌خورده- عرضه می‌‌کنند. شاید بارزترین اظهارات و توافقات بایدن با سعودی‌‌ها توافقی بود که جمعه شب برای همکاری در زمینه فناوری جدید برای ساخت شبکه‌های مخابراتی نسل بعدی ۵G و ۶G در این کشور امضا کرد. رقیب اصلی ایالات متحده در این زمینه، چین و هوآوی است که نفوذ قابل توجهی در منطقه داشته است.
همه اینها بخشی از تلاش بزرگ‌تر دولت بایدن برای شروع عقب راندن پکن در بخش‌هایی از جهان است که سال‌ها دولت چین بدون حس داشتن رقیب زیاد پیشرفت کرده است. سه هفته پیش، در نشست سران ناتو، بایدن «مفهوم استراتژیک» جدیدی را در ائتلاف غربی به‌کار گرفت که برای اولین‌بار، چین را به‌عنوان یک «چالش» سیستماتیک به رسمیت شناخت و سیاست‌‌های این کشور را قهرآمیز و عملیات سایبری این کشور در اطراف جهان را مخرب نامید. این دکترین می‌‌گفت که همراه با روسیه، پکن در تلاش است تا «نظم بین‌‌المللی مبتنی بر قوانین را بر هم بزند»؛ کلماتی مشابه آنچه دولت بایدن در این سفر خطاب به اسرائیل و عربستان سعودی به‌کار برد. پس از آن اجلاس، مقامات اروپایی گفتند که بر عقب راندن نفوذ چین در اروپا و کاهش وابستگی به محصولات الکترونیکی، نرم‌افزاری و سایر محصولات چینی تمرکز خواهند کرد.
تلاش‌ها در جده نیز مشابه بود. در آنجا هم هدف، نشان دادن این مساله بود که ایالات متحده به عقب زدن نفوذ چین و روسیه متعهد است و به آن کمک خواهد کرد. بایدن یک «چارچوب جدید برای خاورمیانه» را ترسیم کرد که چند قسمت بود و شامل حمایت از توسعه اقتصادی، امنیت نظامی و آزادی‌های دموکراتیک است. او گفت: «اجازه دهید همه اینها را در یک جمله خلاصه کنم. ایالات متحده برای ساختن آینده‌ای مثبت در منطقه با مشارکت همه شما سرمایه‌گذاری کرده است و ایالات متحده جایی نمی‌رود.» در اتاقی مملو از مستبدان غیرمنتخب و پادشاهان مطلقه، یک روز پس از ملاقات با شاهزاده محمد، آنها را درباره حقوق بشر تشویق کرد. او گفت که آزادی بیان و ابراز مخالفت، آنها را قوی‌تر می‌کند نه ضعیف‌تر. او هیچ اشاره‌ای به واقعیتی که بر معاملات تجاری کشورهای خاورمیانه با پکن حاکم است، نکرد. خاورمیانه‌ای‌ها می‌دانند که سرمایه‌گذاری‌های چین بدون لفاظی برای حقوق بشر (و حتی تحریم) انجام می‌شود. اما بایدن تلاش کرد این مساله را مطرح کند که آزادی و نوآوری شانه به شانه هم پیش می‌روند. بایدن گفت: «در این سال‌ها انتقادهای زیادی دریافت کردم. این شوخی نیست؛ اما قابلیت صحبت آزادانه و تبادل نظر آزادانه چیزی است که قفل نوآوری را باز می‌کند.»
بایدن همچنین به دنبال اطمینان دادن به رهبران سنی عرب در اطراف میز بود که تلاش‌‌های او برای مذاکره برای تجدید توافق هستهای با ایران، آنها را به خطر نمی‌‌اندازد. بایدن گفت: «درحالیکه ما به همکاری نزدیک با بسیاری از شما برای مقابله با تهدیدات منطقه‌ای ادامه می‌‌دهیم، دیپلماسی را نیز برای بازگرداندن محدودیت‌‌ها بر برنامه هستهای ایران دنبال می‌‌کنیم. با این حال، ایالات متحده متعهد به تضمین این مساله است که ایران هرگز به سلاح هستهای دست پیدا نکند.» این نشست با شش عضو شورای همکاری خلیج‌فارس، همراه با رهبران سه کشور عربی دیگر، پس از آن برگزار شد که بایدن به‌طور جداگانه با عبدالفتاح السیسی، رئیسجمهور مصر دیدار کرد؛ کشوری که در آن ده‌ها هزار زندانی سیاسی حبس شده‌‌اند و رئیس‌جمهورش هم سرکوب بی‌امان مخالفان را به راه انداخته است. بایدن زمانی که خبرنگاران در دقایق اول در اتاق حضور داشتند، هیچ اظهارنظری در این مورد نکرد؛ اما در عوض از سیسی به خاطر «کمک‌های باورنکردنی» در غزه تشکر کرد؛ جایی که مصر وعده کمک به بازسازی پس از جنگ کوتاه سال گذشته بین حماس و اسرائیل را داده است. دستیاران بایدن گفتند که او حقوق بشر را در خلوت مطرح خواهد کرد.
در رقابت با چین، ایالات متحده هنوز روابط نزدیکی در سرتاسر خاورمیانه دارد؛ آن هم با منافع تجاری‌ای که برای دهه‌ها پس از کشف نفت جریان داشت. با این حال، همان‌طور که بسیاری از مشاوران رئیسجمهور اذعان دارند، عقب زدن نفوذ چین در منطقه یک مبارزه دشوار خواهد بود. چین در سال‌های اخیر پیشرفت‌های گسترده‌ای در روابط با کشورها داشته است. درحالیکه آمریکا در حال انجام فعالیت های جنگی در منطقه بود، ابتکار توسعه «کمربند و جاده» چین در سراسر خلیج‌فارس در حال پیشروی بود و حتی یک بندر بزرگ در امارات متحده عربی ساخت تا زمانی که کار ساخت آن به دنبال هشدارهای آمریکا به امارات متوقف شد. هدف واقعی پکن ایجاد یک پایگاه نظامی رادارگریز بود. در ماه ژانویه، مقامات چینی جلسه‌ای مجازی با مقامات سعودی درباره فروش تجهیزات نظامی به این پادشاهی برگزار کردند.
برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که تسلیحات چینی اکنون به‌طور قابل توجهی از فناوری بالاتری نسبت به چند سال پیش برخوردار هستند. (دهه‌ها پیش، عربستان سعودی تعدادی موشک بالستیک قاره‌‌پیما از چین خرید و این نگرانی را ایجاد کرد که ممکن است در حال کاوش در ساخت سلاح‌‌های هستهای باشد؛ اما این نگرانی به نتیجه نرسیده است.) هوآوی در حال «سیم‌کشی» در منطقه است و شبکه‌های خود را بی سر و صدا بر اساس این نظریه نصب می‌کند که کشوری که جریان الکترون‌ها را در سراسر شبکه‌های ملی کنترل می‌کند، کنترل فوق‌العاده‌ای بر زیرساخت‌های منطقه خواهد داشت. در دوران دولت ترامپ، ایالات متحده به متحدان خود هشدار داد که در صورت امضای قرارداد با هوآوی و سایر تامین‌کنندگان بزرگ چینی، واشنگتن دسترسی آنها به گزارش های اطلاعاتی را قطع کرده و مشارکت آنها را در اتحادهای نظامی محدود خواهد کرد. اما همه چیز «چماق» بود و «هویج» نداشت؛ زیرا هیچ محصول جایگزین آمریکایی برای ارائه به جای آن وجود نداشت.
