استقبال نه چندان گرم سعودیها از بایدن در فرودگاه در کانون توجه قرار گرفت
مشتزنی بایدن و بنسلمان
موشکافی توافق نفتی آمریکا و عربستان
رئیسجمهور آمریکا در سفر هفته گذشته خود به منطقه یک سفر دو بخشی داشت. بایدن ابتدا به اسرائیل رفت تا روابط دو طرف بیش از پیش تقویت شود و از سوی دیگر، تلاش کرد تا روابط اسرائیل با برخی کشورهای عربی را بیش از پیش تقویت کند. اما دومین بخش سفر بایدن به عربستان بود که با اما و اگرهایی مواجه شده بود.او در سفر به عربستان مورد استقبال محمد بنسلمان، ولیعهد این کشور قرار گرفت و در اقدامی عجیب به جای دست دادن با ولیعهد، دو طرف مشتهای خود را به نشانه سلام به هم ساییدند. «دیوید.ای.سنجر»، «پیتر بیکر» و «بن هوبارد» در گزارش ۱۵ژوئیه در نیویورکتایمز نوشتند، «استقبال ولیعهد از او نشانهای از چگونگی و روند کلی این دیدار» بود. به نوشته این گزارشگران، با فرود «ایر فورس وان» هواپیمای حامل رئیسجمهور آمریکا، اگرچه تعدادی از اعضای خاندان سلطنت روی فرش یاسی رنگ به استقبال بایدن رفتند؛ اما این استقبال چندان شکوهمند به نظر نمیرسید. در حقیقت، استقبال سعودیها نسبت به سال۲۰۱۶ و زمان دیدار اوباما از این پادشاهی، بسیار سردتر و کمجمعیتتر بود.
بایدن زمانی که پا بر پله های هواپیما نهاد تا پیاده شود، لباس خلبانی بر تن داشت و با نگاهی جدی به اطراف دست تکان داد. هیات استقبالکننده سعودی عبارت بودند از شاهزاده «ریما بنت بندر آلسعود»، سفیر عربستان در واشنگتن و شاهزاده «خالد الفیصل» از اعضای ارشد خاندان سلطنتی که امیر مکه و از نزدیکان ملک سلمان است. رئیسجمهور تنها دو دقیقه پس از پیاده شدن، سوار لیموزین خود شد. او را مستقیما برای ملاقات با پادشاه بردند. با رسیدن به کاخ «السلام» بایدن با شاهزاده محمد بنسلمان دیدار کرد و قبل از اینکه شاهزاده، رئیسجمهور را به داخل هدایت کند، آن دو مشتها را ظاهرا بهصورت بیکلام به یکدیگر ساییدند. شبکه ماهوارهای العربیه که متعلق به عربستان سعودی است، تصاویری از استقبال گرم ملکسلمان از بایدن و دست دادن پادشاه با رئیسجمهور را پخش کرد. تصاویر دیگر بایدن و پادشاه را نشان میدهد که در یک جلسه در یک اتاق آراسته روی صندلیهای راحتی کنار هم نشستهاند و دیگر مقامات آمریکایی و عربستانی از جمله شاهزاده محمد در نزدیکی آنها قرار گرفتهاند. بایدن سپس به همراه تیمش با محمد و وزرای سعودی یک «جلسه کاری» برگزار کردند.
به نوشته «سنجر- بیکر- هوبارد»، ورود بایدن به عربستان و استقبال از او حتی در مقایسه با استقبال پرشور از ترامپ در سال۲۰۱۷- زمانی که ملک سلمان از او استقبال کرد- مودبانه اما ظاهری بود. ترامپ عربستان را اولین مقصد خارجی خود بهعنوان رئیسجمهور انتخاب کرد که در حقیقت نوعی سنتشکنی شدید و نشانهای از همسویی نزدیک دولتش با سعودیها بود. با وجود اینکه بایدن در دوران رقابتهای ریاستجمهوری قول داد که عربستان را بهدلیل قتل خاشقجی مجازات کند؛ اما رئیسجمهور بایدن هزینههای سیاسی این سفر را به جان خرید و به عربستان سفر کرد تا با یک تیر چند نشان بزند: مقابله با نفوذ چین، تولید بیشتر نفت و تشویق روابط نزدیکتر با اسرائیل.
«دیوید.ای سنجر» در گزارش دیگری در همان تاریخ در نیویورکتایمز نوشت، مقامات آمریکایی روز جمعه ۲۴تیرماه طیف وسیعی از توافقها را با عربستان سعودی درباره موضوعاتی مانند گسترش عرضه نفت، ساخت شبکههای مخابراتی ۵G، باز کردن حریم هوایی عربستان به روی پروازهای تجاری اسرائیل و تمدید آتشبس در یمن اعلام کردند. دولت بایدن مشتاق بود نشان دهد که روابطش با عربستان سعودی مزایایی فراتر از نفت دارد و تیمی به رهبری «برت مک گورک» - که از دوره جورج دبلیو بوش تاکنون روی مسائل خاورمیانه کار میکند- روز جمعه با مقامهای سعودی درباره مجموعهای از معاملات اعلامشده مذاکره کرد. دو طرف ۱۸ توافقنامه و تفاهمنامه همکاری مشترک در زمینه انرژی، سرمایهگذاری، ارتباطات، فضا و سلامت امضا کردند. به نوشته این گزارشگر، اما این قیمتهای بالای نفت است که توجه جهانی را به خود جلب میکند و تهدیدی سیاسی برای رئیسجمهور بایدن و دیگر رهبران محسوب میشود و مانع تلاشها برای کاهش درآمدهای روسیه در تلافی حمله این کشور به اوکراین میشود. بایدن پس از دیدار با مقامات سعودی گفت: «من تمام تلاشم را برای افزایش عرضه به ایالات متحده آمریکا انجام میدهم و انتظار دارم این اتفاق بیفتد.» او گفت که انتظار دارد طی «دو هفته دیگر» تاثیر این تفاهمها را ببیند.
هنوز معلوم نیست که سعودیها چقدر تولید نفت را افزایش خواهند داد. آنها قبلا افزایش تولید را برای ماههای ژوئیه و اوت اعلام کرده بودند و انتظار میرود جزئیات تولید در پاییز در ماه اوت بهعنوان بخشی از یک توافق بزرگتر با کشورهای اوپک باشد. دو کشور خروج نیروهای آمریکایی را که بهعنوان حافظ صلح در جزیره تیران در دریای سرخ (مرکز بسیاری از درگیریهای گذشته از جمله جنگ شش روزه در سال ۱۹۶۷) بودند، اعلام کردند. آمریکاییها تا پایان سال این جزیره را ترک خواهند کرد. این جزیره کوچک که قبلا توسط مصر اداره میشد، بر دهانه خلیج عقبه حاکم است که از نظر استراتژیک آبراه مهمی است؛ زیرا تنها خروجی اسرائیل به دریای سرخ است. شاید نوآورانهترین مورد از توافقات جدید آزمایش فناوریهای نسبتا جدید ۵G در عربستان سعودی است که برای رقابت با هوآوی طراحی شده است. سالهاست که مقامات ایالات متحده به کشورهای اروپایی و خاورمیانهای نسبت به وابستگی به تامینکنندگان چینی شبکههای بیسیم هشدار میدهند. آمریکاییها معتقدند که شروع جنگ در اوکراین استدلال آنها را درباره آسیبپذیریهای ناشی از وابستگی به یک تامینکننده خارجی تقویت کرده است.
در بطن این پروژه تلاشی برای استفاده از عربستان سعودی بهعنوان یک «پیش نمونه» برای فناوری موسوم به «O-RAN» برای «شبکه دسترسی باز رادیویی» قرار دارد که اساسا یک سیستم سوئیچینگ مبتنی بر نرم افزار را برای شبکههای تلفن همراه با سرعت بسیار بالا ارائه میدهد. ایده این است که نشان دهد که این سیستم در سراسر بخش انرژی عربستان سعودی کار میکند؛ جایی که ارتباطات پرسرعت حیاتی است. اما این سیستم همچنین میتواند جایگزینی برای فناوری هوآوی برای کشورها فراهم کند. بایدن گفت: « O-RAN از دیگر پلتفرمها، از جمله از چین، پیشی خواهد گرفت.» بایدن همچنین از سرمایهگذاریهای جدید عربستان در زمینه انرژی خورشیدی و هستهای، از جمله فناوریهای دیگری که برای دستیابی به اهداف تغییرات آب و هوایی است، خبر داد.
سنجر و هوبارد در گزارش دیگری در ۱۵ژوئیه در نیویورکتایمز نوشتند، مقامات دولت ایالات متحده هنگام ورود به جلسات گفتند که ولیعهد یک هدف مهم دارد. آنها با طرح این سوال که «هدف ولیعهد چیست؟» چنین پاسخ دادند که تصاویری از دیدار بنسلمان با بایدن و دستیاران ارشدش منتشر شده است تا نشان داده شود که ولیعهد سعودی از انزوای دیپلماتیک تحمیلی خارج شده است. یکی از مقامات آمریکایی که خواست نامش فاش نشود، گفت که سعودیها قصد داشتند ثابت کنند که بایدن از اظهارات انتخاباتی خود مبنی بر اینکه عربستان سعودی یک کشور «مطرود» است، عقبنشینی میکند.بنابراین تعجبی نداشت که در عرض چند دقیقه پس از استقبال محمد بنسلمان از رئیسجمهور آمریکا، تصاویری در وبسایت وزارت خارجه عربستان ظاهر شد که نشان میداد او با بایدن (رئیسجمهور)، آنتونی بلینکن (وزیر امور خارجه) و جیک سالیوان (مشاور امنیت ملی) در حال قدم زدن است. دستیاران بایدن از هرگونه تصویری از دیدار رئیسجمهور با ولیعهدی که مسوول قتل جمال خاشقجی است، وحشت داشتند.
سپس زمانی که آنها در یک میز بزرگ با آمریکاییها در یک طرف و سعودیها در طرف دیگر نشستند، بایدن با مقامات دیگری از جمله برت مک گورک همراه شد. به نظر میرسد ویدئوهایی که توسط دربار سلطنتی عربستان منتشر شده است و بهطور مکرر در شبکههای تلویزیونی سعودی پخش میشود، با هدف نشان دادن این مساله بوده که ولیعهد را «استاد زمان» و «زمانشناس» معرفی کنند که نقش اصلی را در استقبال از رئیسجمهور ایالات متحده دارد. در پایان گفتوگوی مطبوعاتی بین بایدن و ولیعهد، پیتر الکساندر، خبرنگار انبیسینیوز فریاد زد: «جمال خاشقجی، آیا از خانوادهاش عذرخواهی میکنی؟» اما محمد و بایدن این سوال را نادیده گرفتند. الکساندر در توییتر نوشت که سپس یک دستیار سعودی «بازویم را محکم گرفت.»