رهبران فنلاند به‌طور رسمی خواستار عضویت در ناتو شدند
ناتو به مرز روسیه می‌رسد
در این ارتباط روسیه با عصبانیت واکنش نشان داد و سخنگوی ارشد پوتین یعنی دیمیتری اس.پسکوف گفت که اضافه شدن فنلاند و سوئد به ناتو اروپا را امن‌‌تر نمی‌‌کند. به نظر می‌رسد دیمیتری پولیانسکی، معاون سفیر روسیه در سازمان ملل، پا را فراتر گذاشته و در مصاحبه با یک سایت خبری بریتانیایی که در توییتر منتشر شده، گفته است که حضور این دو به عنوان اعضای ناتو، در بخش شمالی اروپا میتواند روسیه را به این نتیجه برساند که آنها بخشی از دشمن شده‌‌اند و هر نوع خطری را می‌‌توانند متصور شوند.
فنلاند برای سال‌های متوالی به‌عنوان یک الگو برای برخی کشورهای اروپا مطرح بود که از آن به‌عنوان «فنلاندسازی» که به معنای بی‌‌طرف‌‌سازی بود، یاد می‌‌کردند؛ اما حمله روسیه به اوکراین در ۲۴ فوریه موجب شد تا این کشور نیز تقاضای پیوستن به ناتو را داشته باشند. به همین دلیل روز پنج‌شنبه اولین باری بود که رهبران فنلاند آشکارا اعلام کردند که قصد دارند به ناتو بپیوندند و این اطمینان به‌وجود آمد که حالا روسیه با یک کشور عضو ناتو مرز ۸۱۰ مایلی مشترک خواهد داشت. الحاق فنلاند و سوئد به ناتو خطرات قابل توجهی را برای افزایش چشم‌‌انداز جنگ بین روسیه و غرب به همراه دارد؛ چراکه بر اساس اصل اساسی این اتحاد که حمله به یک کشور حمله به همه است، میتواند ناتو را وارد جنگ با روسیه کند. رهبران فنلاند، سالی نینیستو، رئیس‌‌جمهوری و سانا مارین، نخست‌‌وزیر فنلاند گفتند که عضویت در ناتو امنیت فنلاند را تقویت می‌‌کند و افزودند که به‌عنوان عضو ناتو، فنلاند کلیت سازمان دفاعی خود را تقویت خواهد کرد. پوتین دلایل مختلفی را برای حمله خود به اوکراین ارائه کرده است؛ اما هدف آن تا حدی جلوگیری از گسترش ناتو به شرق بود؛ اما بر اساس آنچه تاکنون دیده شده، تصوراتش درست از آب درنیامده است. در حال حاضر عضویت فنلاند در ناتو، مورد توافق رئیس‌‌جمهوری و نخست‌‌وزیری فنلاند است و آنها تلاش بر تسریع روند قانونی دارند. در این میان نقش رئیس‌‌جمهوری فنلاند برجسته‌‌تر بوده و اوست که هلسینکی را از بی‌‌طرف‌‌سازی و فنلاندسازی دور می‌‌کند. آنها گفتند: «فنلاند باید بدون تاخیر برای عضویت در ناتو درخواست دهد. امیدواریم اقدامات ملی که هنوز برای اتخاذ این تصمیم لازم است، طی چند روز آینده به سرعت پیموده شود.»
از مدت‌ها پیش انتظار می‌‌رفت که چنین اعلامیه‌‌ای از سوی رهبران فنلاند، به‌طور رسمی ابراز شود. افکار عمومی در فنلاند بطور قابل توجهی به نفع پیوستن به ناتو تغییر کرده است، از حدود ۲۰درصد موافقِ شش‌ماه پیش به نزدیک ۸۰درصد در حال حاضر رسیده است؛ به‌‌خصوص اگر سوئد، شریک استراتژیک فنلاند و همچنین غیرمتعهد از نظر نظامی نیز به آن بپیوندد. بحث در سوئد کمتر از فنلاند پیش رفته است؛ اما سوئد نیز به سمت درخواست پیوستن به ناتو بوده و شاید در اوایل هفته آینده، این درخواست مطرح شود. احزاب سیاسی در پارلمان اکنون در حال نهایی کردن نظرات خود هستند و انتظار می‌‌رود روز دوشنبه بحث پارلمانی و رآی‌‌گیری گذاشته شود.
البته اقدامات فنلاند و به تبع آن سوئد، با واکنش روسیه مواجه شده است. وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرد که بیانیه فنلاند نشان‌دهنده «تغییر ریشه‌‌ای در سیاست خارجی این کشور» است و نسبت به اقدامات متقابل هشدار داد. به گزارش سی‌‌ان‌‌ان، این وزارتخانه گفت: «هلسینکی باید از مسوولیت و عواقب چنین اقدامی آگاه باشد.» این وزارتخانه گفت که پیوستن احتمالی فنلاند به ناتو آسیب جدی به روابط دوجانبه روسیه و فنلاند وارد می‌‌کند که برقرارکننده ثبات و امنیت در منطقه شمال اروپا به‌حساب می‌‌آید. در این بیانیه آمده است: «روسیه مجبور خواهد شد اقدامات تلافی‌‌جویانه، چه از نظر ماهیت نظامی-فنی و چه از جنبه‌های دیگر انجام دهد تا تهدیدات علیه امنیت ملی خود را که از این طریق ایجاد می‌‌شود، متوقف کند. پسکوف نیز گفت که واکنش روسیه به فعالیت ناتو در نزدیکی مرزهای کشورش بستگی دارد. پسکوف تصریح کرد: «این بستگی به این دارد که این روند توسعه چه چیزی را به‌‌دنبال خود دارد؛ اینکه زیرساخت‌های نظامی تا چه حد و به چه میزان در نزدیکی مرزهای ما استقرار پیدا خواهد کرد.»
هشدار پوتین
ولادیمیر پوتین، رئیس‌‌جمهوری روسیه روز پنج‌شنبه گفت که غرب با اعمال شدیدترین تحریم‌‌های تاریخ اخیر علیه روسیه بهدلیل درگیری در اوکراین، یک بحران اقتصادی جهانی و موجی از تورم ویرانگر را به راه انداخته است. به گزارش الجزیره، دستور پوتین در ۲۴ فوریه مبنی بر «عملیات نظامی ویژه» در اوکراین، ایالات متحده و متحدانش را بر آن داشت تا تحریم‌‌های گسترده‌ای را علیه روسیه و نخبگان روسیه اعمال کنند؛ اقداماتی که رئیس کرملین آن را اعلام جنگ اقتصادی می‌‌داند. پوتین گفت که تحریم‌‌های غرب یک بحران جهانی را دامن می‌‌زند که در نهایت دود آن به چشم اتحادیه اروپا خواهد رفت و برای برخی از فقیرترین کشورهای جهان قحطی ایجاد می‌‌کند. پوتین در یک نشست تلویزیونی دولت درباره اقتصاد گفت: «مقصر این امر کاملا متوجه نخبگان کشورهای غربی است که آماده‌‌اند بقیه جهان را برای حفظ سلطه جهانی خود قربانی کنند.» با این حال، پوتین گفت: «روسیه با این فشارها کنار آمده است.» او تصریح کرد: «روسیه به لطف سیاست‌‌های کلان اقتصادی مسوولانه سال‌های اخیر و تصمیمات سیستمی برای تقویت حاکمیت اقتصادی، امنیت فناوری و غذایی، با اطمینان با چالش‌‌های خارجی مقابله می‌‌کند.»
تلاش غرب برای منزوی کردن اقتصادی روسیه -یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان منابع طبیعی در جهان - اقتصاد جهانی را به آب‌‌های ناشناخته‌‌ای سوق داده که به موجب آن قیمتهای غذا و انرژی افزایش یافته است. با این حال بر اساس سند وزارت اقتصاد روسیه که رویترز مشاهده کرده است، اقتصاد روسیه در مسیر کاهش بیش از ۱۲درصدی در سال۲۰۲۲ قرار دارد که بزرگ‌ترین کاهش تولید ناخالص داخلی از سال‌های پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی در سال۱۹۹۱ است. نیویورک‌‌تایمز هم در گزارشی دیگر نوشت: غرب با سرعت بیشتر و محکم‌‌تر از چیزی که تقریبا هر کسی انتظارش را داشت، بهدلیل جنگ روسیه علیه اوکراین متحد شده است. اما ازآنجاکه جنگ به یک درگیری طولانی تبدیل می‌‌شود؛ جنگی که میتواند ماه‌ها یا حتی سال‌ها ادامه داشته باشد، عزم کشورهای غربی را به بوته آزمایش خواهد گذاشت: «اینکه آیا مقامات اروپایی و آمریکایی با تحت فشار قرار گرفتن بیشتر از منظر اقتصادی، همچنان متحد و هماهنگ باقی خواهند ماند یا نه؟» تاکنون، شکاف‌‌ها عمدتا سطحی هستند: «امتناع مجارستان از امضای تحریم نفت روسیه، به‌‌نوعی ناکام گذاشتن تلاش اتحادیه اروپا برای اعمال ممنوعیت در سراسر قاره اروپا است.» ناآرامی در پاریس بهدلیل گران شدن قیمتهای گاز و غذا با آن چیزی که مد نظر دولت بایدن برای تحت فشار قرار دادن روسیه بوده، در تضاد است.
با این حال در کنار این تنش‌‌ها، نشانه‌های بیشتری از همبستگی وجود دارد: فنلاند و سوئد روز چهارشنبه به پیوستن به ناتو نزدیک‌‌تر شدند و بریتانیا به هر دو کشور تضمین‌‌های امنیتی ارائه کرد تا در برابر تهدید روسیه وارد عمل خواهند شد. در واشنگتن، مجلس نمایندگان آمریکا روز سه‌‌شنبه با ۳۶۸رای موافق در مقابل ۵۷رای مخالف به بسته کمکی نزدیک به ۴۰میلیارد دلاری به اوکراین رای داد. با شروع جنگ اوکراین، تاثیرات دومینویی بر مشکلات زنجیره‌های تامین، خطوط لوله انرژی، برداشت‌‌های کشاورزی و قفسه‌های سوپرمارکت‌‌ها شدیدتر احساس شد. پوتین روی این موضوع حساب کرده است که اتحاد غرب به‌‌زودی بهدلیل مشکلات ناشی از تورم، کمبود غذا و اختلال در عرضه انرژی از بین خواهد رفت و دیگر فشارهای بعدی مانند روزهای اولیه نخواهد بود.
الجزیره نیز در گزارشی به این موضوع اشاره کرده است که اروپا از هم‌‌اینک با اختلالات گازی بهدلیل تحریم‌‌های روسیه روبه‌رو شده است. در این گزارش آمده است: پس از آنکه مسکو تحریم‌‌هایی را علیه شرکت‌های همکار و تابعه اروپایی غول انرژی دولتی روسیه یعنی گازپروم اعمال کرد و اوکراین را هم از مسیر اصلی ترانزیت گاز خارج کرد، قیمت گاز در اروپا بالا رفت و همزمان نیز این بلوک با افزایش فشار برای تامین منابع گاز جایگزین مواجه شده است. این افزایش پس از آن اتفاق افتاد که روسیه اواخر روز چهارشنبه تحریم‌‌های خود را اعمال کرد که عمدتا روی شرکت‌های تابعه اروپایی گازپروم از جمله گازپروم آلمانیا رخ داد و حالا برلین را تحت فشار قرار داده است. مسکو همچنین مالک بخش لهستانی خط لوله یامال-اروپا که گاز روسیه را به اروپا می رساند، هدف قرار داد. این خط لوله به‌طور مشترک متعلق به گازپروم است. گازپروم در بیانیه‌ای اعلام کرد: ممنوعیت تراکنش‌‌ها و پرداخت‌‌ها به نهادهای تحت تحریم اعمال شده است. برای گازپروم، این به معنای ممنوعیت استفاده از خط لوله گاز متعلق به «یوروپل‌‌گاز» برای انتقال گاز روسیه از طریق لهستان است. نهادهای موجود در فهرست شرکت‌های آسیب‌‌دیده در یک وب‌‌سایت دولتی روسیه عمدتا در کشورهایی مستقر هستند که در واکنش به تهاجم روسیه به اوکراین تحریم‌‌هایی را علیه روسیه اعمال کرده‌‌اند که بیشتر آنها اعضای اتحادیه اروپا هستند. سال گذشته کشورهای اتحادیه اروپا حدود ۱۵۵میلیارد متر مکعب گاز از روسیه دریافت کردند.
۶میلیون مهاجر اوکراینی
بر اساس آمار آژانس پناهندگان سازمان ملل از زمان آغاز جنگ روسیه در ۲۴ فوریه، بیش از ۶میلیون پناهجو از اوکراین فرار کرده‌‌اند. سازمان ملل روز پنج‌شنبه تصریح کرد که در مجموع ۶میلیون و ۲۹هزار نفر تا ۱۱ ماه مه از اوکراین فرار کرده‌‌اند. به گزارش الجزیره، بر اساس وب‌‌سایت اختصاصی آژانس سازمان ملل متحد، بسیاری از پناهجویان قبل از ادامه سفر به کشورهای همسایه اوکراین سفر کردند و لهستان میزبان بیشترین تعداد اوکراینی‌‌ها بود.زنان و کودکان ۹۰درصد از پناهندگان را تشکیل می‌‌دهند؛ زیرا مردان اوکراینی ۱۸ تا ۶۰ساله بهدلیل واجد شرایط بودن برای خدمت سربازی نمی‌‌توانند کشور را ترک کنند. اما در حال حاضر جریان روزانه پناهجویان در سراسر مرزهای اوکراین از زمان شروع جنگ به‌طور قابل توجهی کاهش یافته است. تنها در ماه مارس، تقریبا ۴/ ۳میلیون اوکراینی از کشور خود فرار کردند. این رقم در ماه آوریل به حدود ۵/ ۱میلیون کاهش یافت.
