صدها هدف در شرق و منطقه دونباس مورد حمله قرار گرفتند

تغییر استراتژی نظامی روسیه در اوکراین

دنیای اقتصاد : روسیه روز سه‌‌شنبه وارد فصل جدیدی از جنگ اوکراین شد و قصد دارد بخش شرقی این کشور را به تصرف خود درآورد و دفاع اوکراین را بدون اشتباهات مشابهی که در هفته‌های ابتدایی جنگ داشت، در هم کوبد. به نوشته روزنامه نیویورک‌‌تایمز، سرگئی لاوروف، وزیر امورخارجه روسیه گفت: «مرحله دیگری از این عملیات اکنون آغاز می‌‌شود.» درحالی‌که وزارت دفاع روسیه پیشتر اعلام کرده بود که نیروهای موشکی و توپخانه‌‌ای این کشور صدها هدف نظامی اوکراین را در طول شب هدف قرار داده‌‌اند. این حملات عمدتا معطوف به منطقه شرقی معروف به دونباس، مرکز صنعتی اوکراین بوده است؛ جایی که جدایی‌‌طلبان طرفدار مسکو از زمانی که روسیه شبه‌‌جزیره کریمه اوکراین در سال ۲۰۱۴ را تصرف کرد، با نیروهای اوکراینی نبرد داشته‌‌اند.

دونباس اکنون به هدف اصلی اعلام‌شده نیروهای روسیه در جنگ تبدیل شده است که تقریبا ۳۰۰ مایل امتداد دارد و از ناحیه‌‌ای نزدیک شهر شمالی خارکیف تا بندر جنوبی محاصره شده ماریوپل ادامه دارد؛ جایی که مدافعان سرسخت اوکراینی در یک جبهه گسترده درگیر هستند و نیروهای روس هم از این مدافعان خواسته‌‌اند خود را تسلیم کنند. این مدافعان از داخل یک کارخانه فولاد در حال دفاع از شهر ماریوپل هستند. ارتش اوکراین اعلام کرد که نیروهایش روز سه‌‌شنبه هفت حمله مختلف روسی را در طول جبهه‌های جنگ دفع کردند و ۱۰ تانک و ۱۸ واحد زرهی را در این نبردها منهدم کردند. ادعاهای هر دو طرف نظامی را نمی‌‌توان به‌طور مستقل تایید کرد. با وجود هشدارهای روسیه، حامیان غربی اوکراین، به رهبری ایالات متحده، اکنون برای ارسال سلاح‌‌های دوربرد از جمله توپ‌‌های هویتزر، سیستم‌‌های ضد هوایی، موشک‌‌های ضد کشتی، پهپادهای مسلح و حتی تانک‌‌ها عجله دارند؛ سلاح‌هایی که به گفته مقامات آمریکایی برای خنثی کردن جنگ‌‌افزارهای روسی مناسب هستند.

کارشناسان نظامی غربی می‌‌گویند که حملات اخیر بسیار روشمندتر از عملیات شبه برق‌‌آسایی بود که کرملین در ۲۴ فوریه برای تحت سلطه درآوردن اوکراین آغاز کرده بود. حملات ابتدایی با پیشروی‌های سریع و در نهایت ناموفق تانک‌‌ها و حملات هلی‌کوپترها ناکام ماندند و اوکراین را پیروز راند اول جنگ کرد. این اشتباه محاسباتی با تدارکات ناقص، روحیه ضعیف سربازان، مقاومت غیرمنتظره و سرسختانه اوکراینی‌‌ها و تسلیحات تدارکاتی غرب دست به دست هم دادند تا امیدهای روسیه برای پیروزی سریع از بین برود و ارتش این کشور را مجبور به عقب‌‌نشینی و سازمان‌دهی مجدد کند.اکنون، به جای حملات برق‌‌آسا از خطوط مقدم، نیروهای مسکو، با تمرکز بر تصرف دونباس، همزمان رگبارهای توپخانه‌‌ای دوربرد خود را افزایش داده‌‌اند و گروه‌های کوچکی از سربازان را به جنگ مدافعان اوکراینی فرستاده‌‌اند. این منطقه از هشت سال پیش شاهد شورش روس‌‌زبان‌‌ها بوده است.پنتاگون تخمین می‌‌زند که روسیه در حال حاضر حدود ۷۵ گروه تاکتیکی گردان در اوکراین دارد که هرکدام تقریبا ۱۰۰۰ سرباز دارند. مقامات آمریکایی می‌‌گویند که این کشور همچنین ده‌ها هزار نیروی دیگر در شمال اوکراین ذخیره دارد که در حال تدارک مجدد هستند و برای پیوستن به نبرد آماده می‌شوند. تحلیلگران نظامی می‌‌گویند اما ضعف‌‌های اساسی در نیروی روسیه که تاکنون در درگیری‌‌ها آشکار شده است، لزوما از بین نرفته‌‌اند. آنها می‌‌گویند با وجود رویکرد سنجیده و محتاطانه‌‌تر که روسیه در پیش گرفته و حتی با وجود اینکه ارتش بزرگ‌تر و قدرتمندتری دارد، نتیجه در اوکراین در بهترین حالت نامشخص خواهد بود. برخی از متخصصان نظامی آمریکایی می‌‌گویند که نیروهای کمکی روسیه - از جمله مزدوران، سربازان وظیفه و نیروهای عادی که از شرق دور این کشور و گرجستان آمده‌‌اند – با کمبودهای فراوانی روبه‌رو هستند. مقامات می‌‌گویند که آنها آموزش ندیده‌‌اند و آمادگی رزمی آنها پایین است. علاوه بر این، سازماندهی و استقرار مجدد واحدهای ضربه‌‌خورده که از شمال عقب‌‌نشینی کردند، زمان می‌‌برد. تنها برخی از آنها دوباره آماده و به جنگ بازگردانده می‌‌شوند. اما برخی از آنها به‌‌قدری مستهلک می‌‌شوند که سعی می‌‌کنند استراحت بیشتری بدهند و سپس در بهترین حالت آنها را در واحدهای جدید مستقر و به جنگ اعزام می‌‌کنند. نیروهای روسیه اگر قصد داشته باشند تا مناطق بیشتری را تصرف کنند با مشکلات بیشتری دست و پنجه نرم خواهند کرد؛ زیرا هنوز همان کمبودهای لجستیکی برایشان باقی است. سرلشکر مایکل اس.ریپاس، فرمانده سابق نیروهای عملیات ویژه ایالات متحده در اروپا که از سال ۲۰۱۶ با مسائل دفاعی اوکراین درگیر بوده است، می‌‌گوید: «وسایل نقلیه هنوز ضعیف نگهداری می‌‌شوند و روحیه سربازان پایین است.» ژنرال ریپاس تصریح می‌‌کند: «نتیجه به این بستگی دارد که چه کسی می‌‌تواند نیروهای موثر خود را سریع‌تر از دیگری بازسازی کند. چهره‌های تازه از جاهای دیگر روسیه به‌عنوان جایگزین چندان مورد استفاده قرار نخواهند گرفت، مگر اینکه آماده نبرد باشند.»اشتباهات روسیه در میدان نبرد تاکنون هزینه گزافی برای مسکو داشته است. تعداد تلفات نظامی روسیه در جنگ تاکنون ناشناخته باقی مانده است، اگرچه آژانس‌‌های اطلاعاتی غربی بین ۷ هزار تا ۱۰ هزار کشته و ۲۰ هزار تا ۳۰ هزار زخمی را تخمین می‌‌زنند. هزاران نفر دیگر هم دستگیر شده یا مفقود شده‌‌اند. اوکراین هم که از نظر تسلیحات و نفرات کمتر از روسیه است، تلفات نظامی شدیدی داشته است؛ اگرچه دولت از ارائه ارقام مشخص حتی به مقامات آمریکایی خودداری کرده است، اما سازمان‌های اطلاعاتی ایالات متحده ۵۵۰۰ تا ۱۱ هزار کشته و بیش از ۱۸هزار زخمی را تخمین می‌زنند. البته این دامنه وسیع نشان‌دهنده عدم قطعیت در ارقام است.روزنامه نیویورک‌‌تایمز هم در گزارشی نوشت: فاز اول حمله روسیه به اوکراین در فوریه متکی بر پیشروی سریع تانک‌‌ها و حملات هلی‌کوپتری به عمق کشور بود - دو استراتژی که در نهایت شکست خوردند و تعداد قابل توجهی از تلفات را برای مسکو به همراه داشت. به گفته مقامات اوکراینی و آمریکایی، اکنون روسیه کارزار جدیدی را با هدف محدودتر آغاز کرده که عمدتا بر تصرف شرق اوکراین متمرکز است و بسیار روشمندتر عمل می‌‌کند.به جای حملات برق‌‌آسا از خطوط مقدم روسیه، نیروهای مسکو - که به‌صورت نیم‌‌دایره‌ای که از غرب به شرق از شهر ایزیوم تا سیورودونتسک امتداد دارد، مستقر شده‌‌اند - رگبارهای توپخانه خود را افزایش داده و گروه‌های کوچکی از نیروها را برای جنگ با اوکراینی‌‌ها فرستاده‌‌اند. بسیاری از نیروهای اوکراینی که در این منطقه موسوم به دونباس هستند، در عملیات زمینی حضور داشته‌‌اند که بیش از یک دهه هم در این منطقه مشغول به خدمت بوده‌‌اند.این حملات کوچک‌‌تر روسیه که در محافل نظامی به‌عنوان «عملیات شکل‌‌دهی» شناخته می‌‌شوند، اغلب پیش‌‌آهنگی برای تحرکات سربازان بزرگ‌تر هستند یا به‌عنوان منحرف‌‌کننده‌‌ای از جبهه‌های دیگر عمل می‌‌کنند. درحالی‌که هنوز هیچ تهاجم بزرگی صورت نگرفته است، وزارت دفاع اوکراین در بیانیه‌‌ای روز سه‌‌شنبه اعلام کرد که نیروهای روسی در حال ایجاد زمینه‌‌ای برای پیشروی بزرگ در آینده‌‌ای نزدیک هستند: «سامانه‌های موشکی زمین به هوای بیشتری برای محافظت از مواضع مهم به جبهه منتقل شده‌‌اند و مواضع توپخانه‌‌ای بیشتری ظاهر شده است.» در این مرحله از جنگ، واضح است که سلاح‌‌های دوربردی که می‌‌توانند دور از دید اهداف خود شلیک کنند، مانند هویتزرها و سامانه‌های راکت پرتاب چندگانه، برای حفظ و تصرف قلمرو مهم هستند. تاکنون، به نظر می‌‌رسد که کارزار جدید روسیه در دونباس و همچنین دفاع اوکراین، به‌شدت به این سلاح‌ها متکی است.

در هورلیوکا، شهری که توسط جدایی‌‌طلبان تحت حمایت روسیه اشغال شده است، یکی از ساکنان روز سه‌‌شنبه گفت که پس از یک هفته سکوت، آتش توپخانه‌‌ای سنگین از طرف روسیه به همراه تحرکات نیروها و جت‌‌های روسی بر فراز آن شهر دیده شد. در چند روز گذشته حملاتی در سرتاسر اوکراین صورت گرفت که نشان از تشدید تنش‌‌ها دارد: برای مثال، در خارکیف، توپخانه روسیه روز سه‌‌شنبه به یک منطقه مسکونی حمله راکتی داشت که دست‌‌کم سه نفر را کشت.

شهرهای دیگر مانند زاپوریژیا، لِویو و کی‌‌یف، پایتخت، مورد اصابت موشک‌‌های کروز و آتش توپخانه قرار گرفتند؛ زیرا نیروهای روسی نیروهای زمینی را برای پیشروی خود در دونباس به‌کار گرفته است. ولادیمیر زلنسکی، رئیس‌‌جمهوری اوکراین دوشنبه‌‌شب در ویدئویی گفت که نیروهای روسیه نبرد را برای فتح دونباس آغاز کرده‌‌اند. او گفت: «بخش بسیار مهمی از ارتش روسیه اکنون بر این حمله متمرکز شده است. دو طرف در هشت سال گذشته درگیر نبرد بر سر منطقه دونباس بوده‌‌اند و نیروهای دولتی اوکراین با جدایی‌‌طلبان مورد حمایت روسیه می‌‌جنگند. نبرد آتی، در زمین‌‌های باز و مسطح، به‌طور قابل توجهی متفاوت از جنگ شهری است که در اطراف کی‌‌یف رخ داد؛ جایی که ارتش روسیه تلاش کرد تا آنجا را تسخیر کند؛ اما به نتیجه نرسید.»

ریسک کمک به اوکراین

آمریکا قرار است تجهیزات عظیمی را به کی‌‌یف برای مقابله با روسیه ارسال کند؛ اما منابع به سی‌‌ان‌‌ان می‌‌گویند که ایالات متحده راه‌های کمی برای ردیابی تسلیحاتی که به اوکراین ارسال می‌‌شود، از جمله ضد تانک، ضد هوایی دارد و این به خاطر نبود نیروهای آمریکایی در خاک اوکراین و حضور آنها روی زمین است. با این حال این ریسک آگاهانه‌‌ای است که دولت بایدن مایل به انجام آن است. در کوتاه‌مدت، ایالات متحده انتقال این تجهیزات به ارزش صدها میلیون دلار را برای توانمند کردن اوکراینی‌‌ها برای جلوگیری از حملات مسکو حیاتی می‌‌بیند. یک مقام ارشد دفاعی روز سه‌‌شنبه گفت که این مطمئنا بزرگ‌ترین عرضه اخیر به یک کشور شریک در یک درگیری است. اما، هم مقامات کنونی ایالات متحده و هم تحلیلگران دفاعی می‌‌گویند، خطر این است که در درازمدت، برخی از این سلاح‌ها ممکن است در دستان ارتش‌‌ها و شبه نظامیان دیگری قرار بگیرند که ایالات متحده قصد تسلیح آنها را نداشته است. یکی از منابع آگاه در این مورد گفت: «ما برای مدت کوتاهی دید داریم، اما وقتی وارد این جنگ مه‌‌آلود شویم، دیگر دید ما تقریبا صفر است.» یک مقام دفاعی هم می‌‌گوید که دولت بایدن در تصمیم‌‌گیری برای ارسال میلیاردها دلار تسلیحات و تجهیزات به اوکراین، این خطر را در نظر گرفت که ممکن است برخی از محموله‌ها در نهایت سر از مکان‌‌های غیرمنتظره در آورند. اما در حال حاضر، به گفته این مقام، دولت شکست در تسلیح کافی اوکراین را خطر بزرگ‌تری می‌‌داند. ازآنجا که ارتش ایالات متحده در زمین حضور ندارد، ایالات متحده و ناتو به‌‌شدت به اطلاعات ارائه‌شده توسط دولت اوکراین متکی هستند. اوکراین هم اطلاعاتی را ارائه می‌‌دهد که به تقویت انگیزه نیروهایش منجر شود و از سایر اطلاعات بعضا منفی خودداری می‌‌کند. یک منبع می‌‌گوید: «این یک جنگ است. هر کاری که آنها انجام می‌دهند و آشکارا می‌‌گویند برای کمک به پیروزی آنها در جنگ طراحی شده است. هر بیانیه عمومی یک عملیات اطلاعاتی است، هر مصاحبه که از زلنسکی پخش می‌شود یک عملیات اطلاعاتی است. این به آن معنا نیست که آنها به هیچ وجه اشتباه نمی‌‌کنند.» برای مثال اطلاعاتی که اوکراینی‌‌ها درباره تلفات نیروهای روسی می‌‌دهند با اطلاعاتی که غربی‌‌ها دارند، تفاوت دارد. همچنین به گفته دو منبع آگاه، تخمین‌‌های غربی‌‌ها از تلفات اوکراین نیز مبهم است. این برمبنای همان جنگ اطلاعاتی است.