روسیه به دنبال محاصره کییف است یا جنگ تمام عیار؟
هفته دوم جنگ در ۲ سناریو
نیویورکتایمز روز گذشته گزارش داد که نیروهای روسیه برای در محاصره قرار دادن کییف به پیشروی خود ادامه میدهند. با طلوع صبح روز چهارشنبه در اوکراین، انفجارهایی در سراسر کییف گزارش شد و آژیرهای حمله هوایی در شهرهای سراسر کشور به صدا درآمد. کاروان وسیعی از تانکها و وسایل نقلیه مکانیزه روسی به پیشروی آهسته اما پیوسته خود به سمت کییف ادامه دادند و بیش از پیش به هدف خود، یعنی محاصره طولانیمدت شهر کییف که نزدیک به ۳میلیون جمعیت دارد، نزدیک میشوند.
ستاد کل نیروهای مسلح اوکراین بامداد چهارشنبه اعلام کرد که نیروهای روسیه در تلاش هستند تا «در همه جهت پیشروی خود را ادامه دهند.» ارتش اوکراین گفت که نیروهای روسی با مقاومت شدید روبهرو شدهاند؛ اما حملات موشکی و بمبافکنی را «برای ارعاب مردم غیرنظامی» افزایش دادهاند. در ادامه پیام ارتش اوکراین آمده است: «قوی بمانید، اوکراینیها. هرگز تسلیم نشوید.» مقامات اوکراینی و آمریکایی گفتند که نیروهای روسی ممکن است در طول ۶روز درگیری متحمل خسارات سنگینی شده باشند و ممکن است با روحیه پایین دست و پنجه نرم کنند. با این حال، نیروهای روسی بهطور پیوسته در حال حرکت برای محاصره سایر شهرهای کلیدی در جنوب و شرق اوکراین هستند و حملاتی به بیمارستانها، مدارس و زیرساختهای حیاتی گزارش شده است.
آنها در حال محاصره خارکیف هستند؛ شهری ۵/ ۱میلیون نفری که در آن مردم شبانهروز در پناهگاهها به سر میبرند و حالا خطر کم شدن مواد غذایی و آشامیدنی آنها را تهدید میکند.
همزمان ارتش روسیه روز چهارشنبه اعلام کرد که اکنون کنترل خرسون، شهری در شمال شبهجزیره کریمه را در اختیار دارد. اما آژانس اطلاعات دفاعی بریتانیا گفت که دستاوردهای روسیه در سراسر منطقه محدود شده است و مقامات اوکراینی گفتند که نبرد برای کنترل ادامه دارد. گزارش دیگری از اوکراین حاکی است که نیروهای روسی، یک شبه شهری بندی ماریوپول در جنوبشرقی را محاصره کردند. بیش از ۱۲۰غیرنظامی هم در پی حملات نیروهای روسی زخمی شدند و در بیمارستانها تحت مداوا قرار گرفتهاند. به گفته شهردار، ساکنان این شهر برای مقابله با اثرات بلندمدت محاصره، ۲۶ تن نان پختند تا در برابر هجوم بعدی مقاومت کنند.
سخنرانی فیسبوکی زلنسکی
ولادیمیر زلنسکی، رئیسجمهوری اوکراین، روز سهشنبه به دنبال گردهم آوردن مردمش بود. وی در پیامی که در فیسبوک منتشر کرد، گفت: «یک شب دیگر از جنگ تمام عیار روسیه علیه ما، علیه مردم ما گذشت. شب سختی که بیشترشان در مترو سر کردند و از مترو بهعنوان پناهگاه استفاده میکنند. یک نفر دیگر در زیرزمین خانهاش خوابیده و اگر کسی شانس داشت، احتمالا در خانهاش خوابیده است.» با این حال، او گفت که اوکراین به راه خود ادامه خواهد داد. امروز شما اوکراینیها نماد شکستناپذیری هستید.» زلنسکی در پایان سخنرانیاش گفت که هدف روسیه حذف اوکراین است. با این حال الجزیره گزارش داده که میزان تلفات اوکراینیها با حمله به خارکیف افزایش یافته است. در این راستا ارتش اوکراین میگوید که درگیریهای فوری پس از فرود چتربازان روسی در دومین شهر بزرگ اوکراین در خارکیف در هفتمین روز از تهاجم تمام عیار روسیه به همسایهاش آغاز شده است. ارتش در بیانیهای در اپلیکیشن پیامرسان تلگرام گفت: «نیروهای هوابرد روسیه در خارکیف فرود آمدند و به یک بیمارستان محلی حمله کردند.» در ادامه این بیانیه آمده است: «درگیری بین مهاجمان و اوکراینیها ادامه دارد.»
تغییر استراتژی روسیه؟
در حالی که روسیه درحال شیفتکردن به جنگ کمتر مهار شده است، تحریمها علیه این کشور افزایش یافته است. آخرین مورد آن به تحریمهای شرکت بویینگ برمیگردد. همزمان تصاویر ماهوارهای یک کاروان نظامی را به طول ۶۰ کیلومتر در جادهای در شمال کییف نشان میدهد که تعدادی از خانهها و ساختمانها در نزدیکی آن در حال سوختن هستند. کارشناسان بیم آن دارند که این کاروان که شامل تجهیزات و وسایل نقلیه تهاجمی زرهی است، برای محاصره و قطع ارتباط پایتخت یا برای انجام یک حمله تمامعیار مورد استفاده قرار گیرد. قسمت جلویی کاروان فقط ۳۰کیلومتر از پایتخت فاصله دارد. متیو بولوگ، کارشناس جنگ روسیه در چتمهاز که یک موسسه سیاستگذاری پیشرو در لندن است، میگوید: «آنچه ما میبینیم اساسا فاز ۲ حمله است که یک تغییر بزرگ به سمت جنگی بسیار وحشتناک، بدون تدبیر و بدون محدودیت است که منجر به تلفات غیرنظامیان بیشتر و نبردهای خونین میشود.» درحالیکه ارتش اوکراین دارای قدرت هوایی و موشکهایی است که میتوانند به کاروان حمله کنند، تواناییهای آنها برای حمله به این کاروان بسیار محدود است. هدف قرار دادن چنین کاروان طولانی، چالشهای خاص خود را به همراه خواهد داشت و همچنین خطر تحریک روسیه را برای مقابله به مثل خواهد داشت. فردریک کاگان، مدیر پروژه تهدیدات حیاتی در موسسه «آمریکن اینترپرایز» گفت: «حمله اوکراینیها از هوا برای آنها بسیار سخت است و یک هدف بسیار دشوار به حساب میآید.» وی همچنین خاطرنشان کرد که ارتش روسیه احتمالا بهطور تهاجمی از کاروان دفاع کند.
افزایش سرعت پناهجویان اوکراینی
جنگ در اوکراین باعث سریعترین مهاجرت دستهجمعی در اروپا در حداقل سه دهه اخیر شده است که باعث مقایسه با جنگهای بالکان در دهه ۱۹۹۰ و بازتابی از جابهجایی گسترده جمعیت پس از جنگ جهانی دوم شده است. به گفته آژانس پناهندگان سازمان ملل که آمارهای ثبتشده توسط مقامات ملی مهاجرت را گردآوری میکند، حداقل ۶۶۰هزار نفر که بیشتر آنها زن و کودک بودند، در پنج روز اول تهاجم روسیه از اوکراین به کشورهای همسایه در غرب گریختند و این رقم شامل آوارگان داخل اوکراین یا کسانی که به سمت روسیه رفتند، نمیشود. پرواز اوکراینیها در کمتر از یک هفته حداقل ۱۰برابر افزایش یافته است که برابر با رکورد یکهفتهای از ورود آوارگان سوری و خاورمیانهای در سال ۲۰۱۵ و ۱۱ روز اول ورود پناهجویان در جنگ کوزوو در سال ۱۹۹۹ است. حرکت مردم اوکراین باعث ایجاد صفهای ۲۴ساعته برای ورود به کشورهایی مانند رومانی، اوکراین، لهستان، مجارستان، مولداوی و اسلواکی شده است. پناهندگان در مدارس تغییر کاربری داده شده و همچنین آپارتمانهای خصوصی، اردوگاههای موقت، مراکز کنفرانس، کارخانههای شرابسازی و حتی خانه یک قانونگذار مولداوی پناه گرفتهاند.
رصد اشغال اوکراین
در ۶ روز نبرد در اوکراین، نیروهای روسی قلمروهایی را در جنوب و شرق این کشور تصرف کردهاند؛ اما در برخی از شهرهای بزرگ و پایتخت آن کییف، به در بسته خوردهاند که باعث افزایش تلاشها برای محاصره شهر و تشدید حملات به زیرساختهای غیرنظامی شده است. به نوشته روزنامه نیویورکتایمز، تهاجم و پیشروی به کییف در ۲۴ فوریه به وقت محلی با حملات هوایی صبح زود آغاز شد که هدف آن از بین بردن نیروی هوایی اوکراین بود. هنگامی که پایگاههای نظامی و فرودگاهها در سراسر کشور مورد حمله قرار گرفتند، نیروهای روسی حملات خود را از مرز بلاروس تا شمال پایتخت آغاز کردند.
در اولین روز نبرد، نیروهایی که از شمالغربی وارد شدند، نیروگاه اتمی چرنوبیل سابق را به تصرف خود درآوردند و نیروهای روسی شروع به حرکت به سمت کییف کردند. نیروهای ویژه و نیروهای هوابرد تا پایان روز در حال نزدیک شدن به پایتخت بودند؛ اما با دفاع شدید نیروهای اوکراینی مواجه شدند. نیروهایی که از شمالشرق وارد اوکراین شده بودند، در شهر چرنیهیو که در جاده کییف قرار دارد نیز با مقاومت شدید روبهرو شدند. در روز دوم، سربازان شهر را دور زدند و در امتداد رودخانه دنیپر به سمت جنوب حرکت کردند. به گفته موسسه مطالعات جنگ، یک گروه تحقیقاتی واشنگتن، نیروهای اوکراینی در غرب رودخانه روز جمعه از فرودگاه هوستومل عقبنشینی کردند و به محاصره نیروهای روسی درآمدند. با این حال، به نظر میرسد نیروهای اوکراینی باند فرودگاه را تخریب کرده و آن را غیرقابل استفاده کردهاند. طی چند روز بعد، روسیه کییف را با حملات موشکی بمباران کرد و نیروها از شمال غرب به داخل شهر حمله کردند. نیروهایی که از شمال شرق آمده بودند نیز در امتداد ساحل شرقی رود دنیپر پیشروی کردند و به پایتخت نزدیک شدند. تصاویر ماهوارهای گرفتهشده از ۲۶ فوریه تا ۲۸ فوریه پلهایی را نشان میدهد که در کییف و اطراف آن تخریب شدهاند، احتمالا این کار توسط نیروهای اوکراینی برای کُند کردن پیشروی نیروهای روسی صورت گرفته باشد.
نیروهای روسیه اکنون در دو جبهه، در مناطق شمال غربی و شمال شرقی کییف، متحد شدهاند و ممکن است تلاش کنند خطوط تدارکات تسلیحات و سایر تجهیزات نظامی را که از کشورهای اتحادیه اروپا وارد می شود، قطع کنند. نیروهای اوکراینی تاکنون در برابر تهاجم نیروهای روسی از غرب کییف، از جمله حمله روز دوشنبه به شهر مجاور ایرپین، دفاع کردهاند. از روز سهشنبه، روسها توپخانه سنگین و نیروهای بیشتری را در منطقه شمالغربی کییف مستقر کرده بودند که احتمالا مقدمهای برای گلولهباران شدیدی است که به زودی ممکن است پایتخت را فرابگیرد. یک کاروان طولانی از نیروهای روسیه نیز در حال نزدیک شدن به شهر دیده شده است. به گفته موسسه مطالعات جنگ، این کاروان ممکن است به حملات مستقیم به شهر از شمالغربی کمک کند؛ اما به احتمال زیاد تلاش برای محاصره شهر، بهویژه از سمت غرب را تقویت میکند.به گفته این موسسه، در سمت شرق رودخانه روز سهشنبه، خودروهای روسی احتمالا برای پیوستن به نیروهای نزدیک نیژین، حدود ۷۰مایلی شرق کییف، به سمت شرق به سمت «بابرو ویستیا» حرکت کردند. بهنظر میرسد روسیه به هدف خود که محاصره کییف از همه طرف باشد، نزدیک میشود.
آژیر فرار سرمایه از روسیه
باشگاه اقتصاددانان را هم بخوانید
جهش طلا از ایستگاه اوکراین