یک سوم شرق فرات در شام خودمختاری میخواهد
بیم منطقه از کردهای سوری
«جین عراف» در گزارش ۷ فوریه برای نیویورکتایمز نوشت، اندکی پس از آغاز جنگ داخلی سوریه در ۱۰سال پیش، اقلیت کردی که بر شمال شرق کشور تسلط داشتند؛ منطقهای خودمختار را بهعنوان آزمونی برای خودگردانی چند قومیتی و برابری جنسیتی تاسیس کردند. اما از آن زمان، کردها درگیر جنگی به ظاهر پایانناپذیر شدهاند که تابع خواستههای رهبرانی مانند بشار اسد در دمشق و اردوغان (در شمال) است. آخرین تهدید هم تهدیدی آشناست: داعش. این گروه تروریستی دوباره سر بر آورده است آن هم سه سال پس از آنکه همین کردهای سوری به رهبری آمریکا، آخرین بقایای نیروهای خلافت خودخوانده را از مناطق اشغالیاش در سوریه بیرون راندند. در ۲۰ ژانویه، بمبگذاران انتحاری و نیروهای مسلح داعش به زندانی در شهر حسکه حمله کرده و کوشیدند تا حدود ۴هزار جنگجوی مظنون داعش را که در آنجا نگهداری میشدند، آزاد کنند. این شهر بخشی از منطقه خودمختار کردها (SDF) است که مستظهر به قدرت نظامی آمریکا هستند. آنها حدود دو هفته جنگیدند تا بتوانند بار دیگر کنترل این زندان و مناطق پیرامون را بهدست گیرند.
این حمله بهعنوان نشانهای از ظهور مجدد داعش در این منطقه نگریسته شد؛ اما چند روز پس از شکست این گروه، ایالات متحده یک حمله متهورانه دیگر را به بخش دیگری از شمال سوریه ترتیب داد که با کشته شدن «ابوابراهیم الهاشمی القریشی» رهبر داعش پایان یافت. رئیسجمهور آمریکا با اعلام موفقیتآمیز بودن این عملیات، از نیروهای SDF تقدیر کرد و آنها را «شرکای اساسی» نامید؛ بدون اینکه بگوید آیا اعضای این گروه کردی نقشی در این حمله داشتند یا نه. با این حال، با وجود شراکت نظامی نزدیک با ایالات متحده که سالها به طول انجامید، کردهای سوریه با آیندهای مبهم روبهرو هستند. این منطقه خودمختار که تقریبا یکسوم شرق رود فرات در سوریه را دربرمیگیرد، در سال۲۰۱۲ ایجاد شد و پس از شروع جنگ علیه حکومت اسد در سال۲۰۱۱، خود را از کنترل دولت سوریه جدا کرد. در یکی از پیچیدهترین میدانهای جنگ در جهان، نیروهای ایالات متحده در منطقه با نیروهای روسی متحد با اسد از کردها در برابر تهاجم ترکیه دفاع کردند.
در این همزیستی پر فرازونشیب، شهرهای بزرگ در این منطقه همواره بین کنترل دولت سوریه و کنترل نیروهای محلی دست به دست میشود. ساکنانی که در قلمرو تحت کنترل دولت درس میخوانند یا کار میکنند، در یک ایست بازرسی صف میکشند و منتظر می شوند تا اجازه ورود به مناطق کردنشین را پیدا کنند. اما بسیاری از آنها آنقدر از دستگیری میترسند که نمیتوانند به آنجا بروند. کردها به این منطقه «روژاوا» میگویند که به معنای «غرب» است. این کنایهای است از کردستان غربی و آرزویی دیرینه. در سوریه، کردها ۱۰درصد از جمعیت ۱۸میلیونی را تشکیل میدهند. به نوشته نیویورکتایمز به نقل از مراکز اداری این منطقه، حداقل ۵۵درصد از حدود ۶/ ۴ میلیون نفری که در این منطقه خودمختار زندگی می کنند، کرد هستند. اما تعداد زیادی از عربها و مسیحیان آشوری، همراه با جمعیتهای کوچکتری از ترکمنها، ارمنیها، قفقازیها و اقلیتهای ایزدی هم وجود دارند. خودمختاری کردهای سوریه میتواند خطری برای کشورهای منطقه باشد و شاید یکی از دلایل مخالفت ترکیه با موجودیت گروههای کردی در سوریه، ادعاهای استقلالطلبانه آنها باشد که خطری برای ترکیه تلقی میشود.