ناگفته‌های گفتنی
خاطرات و تاملات الیاس شوفانی متفکر برجسته فلسطینی درباره فلسطین، صهیونیسم و اسرائیل
آمریکا پس از جنگ خلیج [فارس] به این جمع‌بندی رسید که با رهبری ائتلاف بین‌المللی و عربی علیه عراق، اهداف خود را برآورده و امنیت منافع خود را در خلیج [فارس] به صورت بنیادین تامین کرده است. بر اساس همین برداشت بود که ایالات متحده به صورت دیده و دانسته، ابتکار عمل خود را در ضمن آنچه نظم نوین جهانی می‌نامید، مطرح کرد. اما شاید آمریکا تنها طرف آماده برای این ابتکار عمل بود و طرف‌های منطقه‌ای آن و به ویژه اسرائیل، برای پذیرش طرح، آماده نبودند. از همین‌جا بود که اسرائیل به مانع اصلی در روند مذاکرات سازش تبدیل شد. این در حالی بود که آمریکا در ابتکار عمل مادرید، نقش خدماتی اسرائیل را در چارچوب راهبرد خود در رویارویی با به اصطلاح «تروریسم و بنیادگرایی اسلامی» تضمین کرده بود. اما اسرائیل، از جنبه جغرافیایی، یکی از شرط‌های سازش یعنی «زمین در برابر صلح» را تهدیدی برای پایگاه شهرک‌نشینی خود یا بخش یهودی طرح صهیونیستی می‌دید. همین موضوع، علت اصلی دگرگونی مختصر در رابطه آمریکا و اسرائیل شد. این رابطه در غالب وقت‌ها و در هنگام جنگ، بسیار مستحکم است. یعنی هنگامی که پایگاه شهرک‌نشینی اسرائیل، نقش خدماتی خود را در منطقه ایفا می‌کند.
ایالات متحده در همه جنگ‌های اسرائیل، به بهانه دروغینِ امنیت اسرائیل در کنار آن ایستاده است. گویی این اسرائیل است که تهدید می‌شود؛ در حالی که همیشه، اسرائیل، دیگران را تهدید می‌کرده است. با همه اینها اسرائیل به علت کاستی در تحقق بعد شهرک نشینی، در مقایسه با بعد تهاجمی خود، همواره احساس می‌کند، آماده به انجام رساندن سازش نیست. همین موضوع، دلایل مانع‌آفرینی اسرائیل را در برابر کنفرانس مادرید و مذاکرات پس از آن، بازنمایی می‌کند. اسرائیل به همین دلیل، مایل به شرکت در کنفرانس مادرید نبود، اما ناچار شد برخلاف میل خود، در این در کنفرانس شرکت کند. جیمز بیکر، وزیر خارجه آمریکا در دوره بوش، در سفرهای پی‌در‌پی خود به منطقه، توانست این توهم را نزد همه طرف‌ها ایجاد کند که برآورده کردن همه یا حداقل بیشتر اهداف مورد نظرشان در زمینه سازش، شدنی است. اما در عمل و پس از حدود ۱۰ سال از مذاکرات، ثابت شد که جمع میان آمال متفاوت طرف‌های مختلف در یک طرح سازش همه‌جانبه، آن‌گونه که ادعا می‌شد، ممکن نیست. چون هر طرف، تصور خود را از سازش داشت که با تصور طرف دیگر از سازش، برخورد می‌کرد و همین در برابر پیشرفت مذاکرات مانع آفرید.
jaberiansari۱۹۶۹@gmail.com
