اومیکرون ۱۰ برابر قویتر از سویه دلتا است
آمادهباش واکسنسازها
درحالیکه کشورها ارتباطات هوایی خود را با کشورهای جنوب آفریقا بهدلیل ترس از افزایش مجدد بیماری کرونا قطع کردند، دانشمندان روز یکشنبه برای جمعآوری دادههایی درباره سویه جدید اومیکرون، از جمله قابلیتهای آن و شاید مهمترینش، اینکه چقدر واکسنهای فعلی در برابر این سویه محافظت بهعمل میآورد، تلاش کردند. به نوشته روزنامه نیویورکتایمز، یافتههای اولیه تصویری پیچیده ارائه دادند: سویه جدید مسریتر است و بهتر میتواند از ایمنی ایجادشده توسط واکسن یا ایمنی ایجادشده طبیعی توسط خود بدن بگریزد.
واکسنها ممکن است به پیشگیری از بیماریهای شدید و مرگ ادامه دهند، اگرچه ممکن است دزهای تقویت کننده برای محافظت از بیشتر افراد مورد نیاز باشد. با این حال، سازندگان دو واکسن موثر، فایزر- بایونتک و مدرنا، در صورت لزوم در حال آماده شدن برای فرمولاسیون مجدد واکسنهای خود هستند. جسی بلوم، زیستشناس تکاملی در مرکز تحقیقات سرطان فرد هاچینسون در سیاتل گفت: «ما واقعا باید درباره این سویه جدید هوشیار باشیم و برای آن آماده شویم.» دکتر بلوم افزود: «احتمالا ظرف چند هفته، ما درک بهتری از میزان گسترش این سویه و اینکه آیا به واکسنی با سویه جدید نیاز داریم، خواهیم داشت.» حتی زمانی که دانشمندان بررسی دقیق سویه جدید را آغاز کردند، کشورهای سراسر جهان سفر به کشورهای جنوب آفریقا را جایی که اومیکرون برای اولینبار شناسایی شد، محدود کردند. بهرغم محدودیتها، این ویروس در بیش از ۱۲ کشور اروپایی، از جمله بریتانیا و همچنین استرالیا، سرزمینهای اشغالی و هنگکنگ دیده شده است. سیریل رامافوزا، رئیسجمهور آفریقای جنوبی روز یکشنبه اعلام کرد که از ۲۳۰۰ نفری که به بیماری مبتلا شدهاند، بیشترشان با گونه جدید بودهاند که ساکن استان گوآتنگ این کشور هستند. در سطح ملی هم میزان مبتلایان جدید در هفته گذشته بیش از ۳برابر شده و مثبت بودن آزمایش افراد از ۲درصد به ۹درصد افزایش یافته است. دانشمندان به گونه اومیکرون زودتر از سایر سویهها واکنش نشان دادند. تولیو دی اولیویرا، متخصص ژنتیک در دانشکده پزشکی نلسون آر.ماندلا در دوربان گفت که تنها در ۳۶ ساعت از اولین نشانههای مشکل در آفریقای جنوبی در روز سهشنبه، محققان نمونههای ۱۰۰ بیمار آلوده را تجزیه و تحلیل و دادهها را جمعآوری کردند و به جهان هشدار دادند. در مدت یک ساعت پس از اولین زنگ هشدار، دانشمندان در آفریقای جنوبی با شتاب زیاد آزمایشهایشان را برای موثر بودن واکسن کرونا در برابر گونه جدید آغاز کردند. اکنون، دهها تیم در سراسر جهان - از جمله محققان فایزر-بایونتک و مدرنا به این تعقیب و گریز پیوستهاند. با این حال آنها حداقل تا دو هفته از نتایجش مطلع نخواهند شد.
اما جهشهایی که اومیکرون در خود دارد، نشان میدهد که واکسنها به احتمال زیاد تا حدی تاثیر کمتری در برابر این سویه خواهند داشت؛ اما هنوز میزان آن مشخص نشده است. دکتر بلوم با اشاره به توانایی بدن برای حمله به یک ویروس مهاجم گفت: «بر اساس کارهای زیادی که مردم روی گونههای دیگر و جهشهای دیگر انجام دادهاند، میتوانیم مطمئن باشیم که این جهشها باعث کاهش قابلتوجه در خنثیسازی آنتیبادی میشوند.»
دکتر ریچارد لسلز، پزشک بیماریهای عفونی در دانشگاه کوازولو ناتال گفت: «پزشکان آفریقای جنوبی شاهد افزایش ابتلاهای مجدد در افرادی هستند که قبلا یک بار تجربه مبتلا شدن به کووید-۱۹ را داشتهاند و این نشان میدهد این سویه میتواند بر ایمنی طبیعی غلبه کند.» اومیکرون حدود ۵۰ جهش دارد، از جمله بیش از ۳۰ جهش در سنبله، یک پروتئین ویروسی در سطح آن که واکسنها بدن را آموزش میدهند تا آن را تشخیص دهد و به آن حمله کند. برخی از این جهشها قبلا دیده شده است. قبلا تصور میشد که سویه بتا در فرار کردن از واکسنها توانمندتر است؛ درحالیکه برخی دیگر به قابل انتقالتر بودن گونه دلتا اشاره کرده بودند. پنی مور، ویروسشناس از موسسه ملی بیماریهای واگیردار در آفریقای جنوبی درباره سویه جدید گفت: «بهترین حدس من این است که این سویه از هر دو توانایی دوگونه قبلی بهره میبرد.» اما اومیکرون همچنین دارای ۲۶ جهش سنبله منحصر به فرد است که در مقایسه با ۱۰ جهش در دلتا و شش جهش در بتا، بسیار ترسناک است. به همین دلیل به نظر میرسد که بسیاری از آنها تشخیص و خنثی کردن این سویه را برای سیستم ایمنی دشوارتر میکند. دکتر مور با اشاره به بخشهایی از پروتئین سنبله که با بدن در تعامل است، گفت: «بسیاری از آنها را قبلا هرگز مطالعه نکرده بودیم؛ اما فقط با نگاه کردن به مکان روی سنبله، آنها در مناطقی هستند که میدانیم بر سیستم ایمنی غالب هستند.» تیم دکتر مور شاید در آزمایش میزان مقاومت واکسنها در برابر سویه اومیکرون کمی از بقیه عقبتر باشند. او و همکارانش در حال آماده شدن برای آزمایش خون افراد کاملا ایمن شده در برابر نسخه مصنوعی سویه اومیکرون هستند. ایجاد چنین «شبهویروسی»- یک پایه ویروسی که حاوی تمام جهشها باشد - زمان میبرد؛ اما نتایج ممکن است در حدود ۱۰ روز دیگر در دسترس باشد. تیم دیگری به رهبری الکس سیگال، ویروسشناس در موسسه تحقیقات سلامت آفریقا، اومیکرون زنده را تولید میکند که این نسخه زندهشده آن، روی خون افراد کاملا ایمنشده و همچنین افرادی که قبلا آلوده شده و در این آزمایش هستند، تست میشود. دکتر سیگال میگوید که این نتایج ممکن است زمان بیشتری طلب کند؛ اما باید تصویر کاملتری از عملکرد واکسنها ارائه دهد.
اگر ثابت شود که واکسنها در برابر اومیکرون بسیار ضعیفتر هستند، ممکن است لازم باشد برای افزایش اثربخشی آنها اصلاح شوند. فایزر بایونتک، مدرنا، جانسون و جانسون و در حال آماده شدن برای بدترین وضعیت هستند و به همین منظور در حال برنامهریزی برای آزمایش نسخه مصنوعی اومیکرون در برابر واکسن-های خود هستند. واکسنهای mRNA بهویژه - مدرنا و فایزر- با فناوری ساخته شدهاند که امکان اصلاح سریع را فراهم میکند. جریکا پیتس، سخنگوی فایزر گفت: «دانشمندان فایزر میتوانند واکسن فعلی را ظرف شش هفته تطبیق دهند و در صورت بروز نوع فرار آنکه از سیستم ایمنی میگریزد، دستههای اولیه را ظرف ۱۰۰ روز آماده و ارسال کنند.» دکتر استفان هوگ، رئیس مدرنا، گفت که کار مدرنا در روز سهشنبه، بلافاصله پس از اینکه دانشمندانش از واریانت اومیکرون مطلع شدند، آغاز شد. این سریعترین واکنشی است که این شرکت تا به حال به گونههای مختلف نشان داده است.