جاده جدید امپراتور

همان‌طور که اتحادیه اروپا غربالگری و نظارت بر سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد و سیاست‌های صنعتی جدیدی را مدنظر قرار می‌دهد، ابتکار «اتصال» خود را با هدف رقابت با BRI در حیاط‌خلوت خود راه انداخته است. این اتحادیه از اعطای جایگاه «اقتصادِ بازار» به چین در سازمان تجارت جهانی (WTO) سر باز زده است. «یوهانس هان» کمیسیونر اروپا که پیش‌تر مسوول پذیرش کشورها و پیوستن آنها به اتحادیه بود، در مارس ۲۰۱۹ گفت: «شاید ما درباره روسیه اغراق کرده باشیم و چین را دست‌کم گرفته باشیم.» اگر اروپایی‌های بیشتری موافق باشند - و چین به‌عنوان تهدید اصلی بالا برده شود - تغییر در برداشت‌ها می‌تواند نه‌تنها برای روابط اروپا با چین بلکه برای روابط میان خود اروپایی‌ها هم تحول‌آفرین باشد.

این تغییر هنوز در اذهان عمومی گسترده‌تر رخ نداده است. بر اساس نظرسنجی سال ۲۰۱۸، تقریبا همان درصد از مردم در فرانسه و آلمان نگران نقش و نفوذ چین و روسیه بودند. نظرسنجی دیگری از اعضای دیگر اتحادیه اروپا -از جمله بریتانیا، ایتالیا، اسپانیا، مجارستان و لهستان- نشان داد که درصد بالاتری از مردم نگران روسیه بودند. مردمان بیشتری در آلمان و فرانسه، قدرت و نفوذ آمریکا را تهدیدآمیزتر از چین و روسیه تلقی می‌کردند. برداشت‌های اروپا و آمریکا هر چه بیشتر متفاوت باشد، دادن پاسخی واحد به چین هم دشوارتر می‌شود. البته BRI یک بعد از قدرت و نفوذ چین است. در کوتاه‌مدت، نگرش اروپایی‌ها به چین به‌احتمال زیاد بر اساس رویدادهای داخلی چین شکل گیرد. استفاده پکن از فناوری نظارتی، آزار و اذیت اقلیت‌های قومی و رفتارش با شرکت‌های غربی در زمره مسائل مورد نگرانی اروپاست. اما از طریق BRI، برخی از این چالش‌ها به اروپا نزدیک‌تر می‌شود. برای مثال، در اوایل سال ۲۰۱۹، بلگراد طرح‌ها و برنامه‌هایی برای نصب یک هزار دوربین نظارتی را از طریق مشارکت با غول فناوری چینی یعنی شرکت «هواوی» اعلام کرد. وقتی شرکت‌های ساختمانی چینی آموختند که وارد بازار اروپا شوند، اصطکاک ایجادشده به‌واسطه رقابت با شرکت‌های غربی تشدید خواهد شد.

حرکت تفرقه‌افکنانه چین در همسایگی اروپا در نهایت می‌تواند به وحدت قاره سبز کمک کند. درمجموع، این اتحاد شوروی بود که باعث به‌وجودآوردن اتحادیه اروپا شد. پیش از آن، تهدیدها از جانب امپراتوری عثمانی طی قرن شانزدهم و امپراتوری مغول طی قرن سیزدهم بود. هالفورد مکیندر، جغرافی‌دان بریتانیایی، استدلال می‌کرد که خودِ تمدن اروپایی واکنشی است به تهدیدهای شرق. او در سال ۱۹۰۴ نوشت: «تمدن اروپایی به معنای واقعی کلمه نتیجه کشمکش این دنیایی در برابر تهاجم آسیا بود.» گاهی دشمنان خارجی دچار شکاف شده و حکومت می‌کردند؛ گاهی دیگر اروپا متحد می‌شد و مقاومت می‌کرد. ابتکار «کمربند و جاده» در شکل فعلی‌اش تهدیدی متفاوت ارائه می‌دهد. مهاجمان در مرزهای اروپا با اسب یا تانک جمع نمی‌شوند، بلکه با چمدان‌هایی در دست به‌سوی پایتخت‌های اروپایی می‌تازند. بااین‌حال، نفوذ چین و استفاده‌اش از ابزارهای اقتصادی برای اهداف سیاسی توجه رهبران اروپایی را به خود جلب کرده است. حتی زمانی که آنها بحث کنند که آیا در پاسخ‌ دادن شبیه به چین شوند یا خیر، یک اجماع ظهور کرده که چین شبیه به اتحادیه اروپا نخواهد شد. یک حس فوری فزاینده وجود دارد؛ اما تهدید برخاسته از چین هنوز تهدید موجودیتی نگریسته نمی‌شود. ابتکار «کمربند و جاده» چین برای اینکه اروپا را به‌درستی متحد سازد، باید نزدیک‌تر شود و در ذهن اروپایی‌ها تهدیدآمیزتر جلوه کند.