بلینکن از سفر به فرانسه رضایت کامل دارد
ائتلاف آمریکایی- فرانسوی علیه چین
بلینکن در اولین دیدار خود بهعنوان وزیرخارجه آمریکا از فرانسه، جایی که ۹سال از جوانیاش را در آن سپری و در دبیرستان آنجا تحصیل کرده است، گفت: «هدف ما مهار چین یا پسزدن این کشور نیست، اما وقتی از دفاع از نظم لیبرالی و آزاد بینالمللی صحبت میشود، باید به پا خیزیم.»
به گفته بلینکن، راهکاری که چین پیشنهاد میکند، گزینه دیگری است؛ یعنی نبود نظم و افزایش هرجومرج تا به درگیری منجر شود که در نهایت به تسلط چین ختم میشود. چالش اساسی برای دموکراسیها ایجاد امیدواری در دل مردم سراسر دنیا است؛ جایی که بهخاطر شکستها و مشکلات داخلی به خودکامگی اجازه رشد دادند. بلینکن در ادامه افزود: من فهمیدم که مکرون، رئیسجمهور فرانسه دقیقا مانند ما فکر میکند و بر لزوم به دست آوردن نتایج عملی تاکید دارد.»
نکتهای که از سخنان بلینکن برداشت میشود، این است که از سفر به فرانسه رضایت کامل دارد. در جلسهای که پیش از دیدار با مکرون برگزار شد، ژان ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه، آنتونی بلینکن وزیر خارجه ایالاتمتحده را «تونی عزیز من» خطاب کرد و گفت: «به خانه خوش آمدید.» در واکنش به این استقبال، وزیر خارجه آمریکا گفت: «اوه بله! اینجا خانه مقدس من است. من از ۹ تا ۱۸ سالگی اینجا بودهام و تجربه گرانبهای تغییر زندگی را داشتهام.» بلینکن روز پنجشنبه پیش از دیدار از فرانسه، در برلین گفته بود که ایالاتمتحده هیچ دوستی بهتر از آلمان در جهان ندارد. او همان حرف را در مورد فرانسه هم زد. بلینکن به پایههای اساسی پیشین ایالاتمتحده بازگشته است: رجوع به متحدان قدیمی که این در سخنان بلینکن بهطرز آشکاری مشهود بود. بلینکن در این باره گفت: این مساله به چیزهای اساسی بازمیگردد. میدانید ما کلمات زیادی به کار میبریم و گاهی اوقات آنها را برحسب عادت به کار میبریم. اما کشورهای ما در بهترین حالت، سعی کردهاند به کلمات آزادی، برابری و برادری معنا دهند. کشورهای ما سعی کردهاند به آزادی بیان معنا دهند. کشورهای ما سعی کردهاند به حقوق بشر معنا دهند. کشورهای ما سعی کردهاند به دموکراسی معنا دهند.» وی ادامه داد: «سرانجام بدیهی است که تفاوتهای فرهنگی، تاریخی و بسیاری چیزها وجود دارد، اما وقتی از مجموعه اساسی از ارزشهای مشترک صحبت میشود، معدودی از کشورها به هم نزدیک میشوند.»
در کلمات بلینکن یک احساس شخصی هم نسبت به فرانسه دیده میشود که این دو کشور از برخورد با ویروس کرونا تا رویارویی با چین در کنار یکدیگر ایستادهاند و ضرورت دارد همکاریها ادامه یابد. با وجود این، همگرایی دیدگاههای آمریکا و فرانسه کمی تعجبآور بوده، زیرا امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه اخیرا در سخنرانیهای متعددی بر اهمیت استقلال استراتژیک اروپا تاکید کرده است. دونالد جی. ترامپ، رئیسجمهور پیشین ایالاتمتحده، اتحادهای سنتی را بیارزش جلوه میداد، آغازگر جنگهای تجاری بود و در برابر خواست اروپاییها برای مقابله با تجاوزات روسیه، سکوت و گاه مقاومت میکرد. با شکست ترامپ، متحدان آمریکا ابراز خرسندی کردند که بایدن سیاست خارجی آمریکا را به مسیرهای آشناتر برگردانده است، اما تجربه با دونالد ترامپ آنها را بیش از هر زمان دیگری ترغیب کرده است تا دیگر به رهبری واشنگتن چندان امید نداشته باشند. در این شرایط امانوئل مکرون بهعنوان متحد قدیمی آمریکا، بیش از هر کشور دیگری نسبت به چین سازش نشان داده و اصرار داشته است که اروپا هم در گفتوگوهای کنترل تسلیحات بین روسیه و آمریکا حضور داشته باشد. مکرون در آستانه جلسات گروه۷ و ناتو در اوایل این ماه گفت: «تا زمانی که نقشه جغرافیای من مشکلی نداشته باشد، چین بخشی از جغرافیای اقیانوس اطلس نیست.» این سخن، ضربه آشکاری به ناتو در مواجهه با چین به حساب میآید.
چنین تاکیدات گلیستی از سوی مکرون نشان میدهد که فرانسه تمایل دارد استقلال خود را حفظ کند؛ مکرون برنامه دارد برای انتخابات سال بعد، مجددا انتخاب شود. از سویی فرانسه به دیگر دموکراسیهای بزرگ و ثروتمند در گروه۷ پیوست تا روشن کند که آنها چین و روسیه را رقبای ایدئولوژیک سرکوبگر و تهاجمی میدانند و همپا با دیگر اعضای ناتو از گفتن اینکه چین «چالشهای سیستمی» را برای امنیت کشورها به وجود آورده، ابایی نداشته است. ابتکار «کمربند و احیای جاده (ابریشم)» چین، جادهها، بنادر، راهآهن و شبکههای ارتباطی در سراسر آفریقا و جاهای دیگر را تحت سیطره پکن درمیآورد و موجب میشود تا نفوذ اقتصادی و امنیتی پکن در کشورهای میزبان بیشتر شود. این کشورها با بدهکار شدن به چین، موجبات نفوذ پکن را فراهم میکنند.
با رجوع به تلاش دولت بایدن برای مقابله با استراتژی چین از طریق برنامه «ساختی بهتر برای جهان» که به «B۳W» شهرت یافته است، بلینکن در مصاحبهاش بر این مساله تاکید میکند که راهکار بایدن، گزینه بهتری برای کشورهای در حال توسعه یا کمدرآمدی است که چین به آنها چشم دوخته است. وی میگوید: «ما چیز مثبت و قابل اتکایی ارائه میدهیم؛ چیزی که برای چین مثبت و قابل اتکا نیست. این دو برنامه بهوضوح در مقابل یکدیگر قرار دارند.» بلینکن میگوید: «چین همواره کارهایش با چشمداشت همراه بوده است؛ از جمله اجبار کشورها به استفاده از واکسن چینی. در مقابل غرب متعهد شده است که بدون هیچ چشمداشتی یک میلیارد دز در اختیار این کشورها قرار دهد.»
بلینکن همچنین در مصاحبهاش گفت که پس از ۶دور گفتوگوهای هستهای با تهران و عدم توافق برای احیای توافق هستهای۲۰۱۵ ایران که ترامپ آن را رها کرد، توسعه برنامه هستهای ایران میتواند به مانع غیرقابل حلی تبدیل شود. وی گفت: «اگر این روند ادامه یابد و آنها همچنان به چرخش سانتریفیوژهای پیچیدهترشان ادامه دهند، به نقطهای خواهیم رسید که بازگشت به پارامترهای توافق هستهای اصلی بسیار دشوار خواهد بود.» بلینکن همچنین گفت که هنوز نمیتواند در مورد خروج آمریکا از مذاکرات هستهای تاریخی تعیین کند، اما آن روز نزدیک است. در یک کنفرانس مطبوعاتی با لودریان، بلینکن هشدار داد که با تهران در مورد برنامه هستهای «اختلافات جدی» وجود دارد، اما جلوگیری از تواناییهای هستهای ایران همچنان در راستای منافع ملی آمریکا باقی خواهد ماند. بلینکن همچنین در ادامه روزهای کاری شلوغش با یائیر لاپید، وزیر خارجه جدید اسرائیل در رم دیدار داشت و گفت که بایدن از طرح سازش اسرائیل با کشورهای عربی حمایت میکند.