معنای کابینه بایدن برای خاورمیانه چیست؟
دیپلماسی آمریکا در دوربرگردان
جو بایدن، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده، به‌طور رسمی اولین اعضای کابینه خود را معرفی کرد؛ مجموعه‌ای از نامزدهای سیاست خارجی و امنیت ملی که به گفته بایدن درصدد احیای توافقات بین‌المللی و تقویت روابط با متحدان پس از چهار سال ریاست ترامپ بر کاخ سفید هستند؛ چهار سالی که مشخصه اش سیاست «ابتدا آمریکا»ی قاطعانه ترامپ بود. «جوزف استپانسکی»، در گزارش ۲۵ نوامبر برای الجزیره نوشت، به‌طور اخص دو مقام جدید کابینه یعنی «آنتونی بلینکن» در کسوت وزیر امور خارجه و «جیک سولیوان» به‌عنوان مشاور امنیت ملی به دنبال تغییرات چشمگیری در سیاست خاورمیانه‌ای آمریکا هستند؛ تغییراتی که بر دیپلماسی و حقوق بشر تاکید خواهد کرد. کارشناسان بر این باورند که رویکرد سیاسی جدید دولت بایدن شامل فشار بر عربستان سعودی و مصر در حوزه حقوق بشر، بازگشت به توافق هسته‌ای با ایران و تلاش جدید در راستای بازگرداندن مقام‌های فلسطینی و اسرائیلی به میز مذاکرات (البته با کمترین امتیاز به نتانیاهو) خواهد بود. «ویلیام لورنس»، مدرس امریکن یونیورسیتی و مقام سابق وزارت خارجه در دوران اوباما می‌گوید: «دولت جدید احتمالا در گام اول آمریکا را با اروپا متحد خواهد کرد از جمله متحد ساختن دوباره اتحادیه اروپا و ناتو و آحاد کشورهای اتحادیه اروپا پیش از برداشتن هر گونه گام جدیدی». این مقام سابق آمریکایی افزود: «دولت بایدن سپس تلاش خواهد کرد تا در مناطق مورد نزاع در خاورمیانه ثبات برقرار کند و به سوی آتش بس و معاملات صلح حرکت کند در حالی که تلاش‌ها و هزینه‌های زیادی را صرف مراقبت از قربانیان این نزاع‌ها خواهد کرد.»
حلقه درونی بایدن
«پاول سلیم»، رئیس «موسسه خاورمیانه» در واشنگتن، به الجزیره می‌گوید نامزدهای سیاست خارجی بایدن بر این هستند که ایالات متحده را «به سوی ایده مدیریت اجرایی واحد بازگردانند». این یعنی بازویی در سیاست خارجی آمریکا که «سیاست‌های هماهنگ، منسجم و یکپارچه را به اجرا در‌می‌آورد» و این پیام را به رهبران خارجی مخابره می‌کند که آنها «در حال تعامل با یک اندامواره منسجم و واحد» هستند. سلیم می‌افزاید: «در دوران ترامپ، شاهد هیچ مدیریت اجرایی واحدی نبودیم. یعنی یک صدای واحد شنیده نمی‌شد بلکه صداهایی شنیده می‌شد که هر یک حاوی پیام‌های متناقضی بودند. افرادی بودند که هر یک به‌صورت کوتاه در پستی خدمت می‌کردند و هیچ یک به راستی نه حمایت رئیس‌جمهور را داشت نه اغلب می‌دانست که رئیس‌جمهور چه می‌خواهد. خود رئیس‌جمهور هم نمی‌دانست چه می‌خواهد. وقتی پای سیاست خارجی و در هم ریختگی در میان دولت‌های خارجی به میان می‌آید، این یعنی یک مدیریت به شدت پراکنده و مغشوش».
هدایتگر سیاست خارجی بایدن، «بلینکن» خواهد بود که تقریبا دو دهه است به رئیس‌جمهور منتخب مشورت می‌دهد و به‌عنوان معاون وزیر خارجه و معاون مشاور امنیت ملی در دوره اوباما خدمت کرده است. بلینکن منتقد سیاست خارجی در یمن، لیبی و سوریه در دوران اوباما بود و نسبت به تصمیم برای عدم مداخله در جنگ داخلی سوریه ابراز تاسف کرده است. بلینکن در مصاحبه ماه می با CBS گفت: «دولت قبل باید بپذیرد که ما شکست خوردیم. ما در جلوگیری از فقدان دهشتناک زندگی دیگران شکست خوردیم؛ در جلوگیری از آوارگی گسترده مردم در داخل سوریه شکست خوردیم و البته در خارج از این کشور هم با سیل آوارگان و پناهندگان شکست خوردیم. این مساله‌ای است که تا آخر عمر با خودم خواهم داشت». بلینکن همچنین عقب‌نشینی نیروهای آمریکایی از شمال شرق سوریه در سال ۲۰۱۹ و به دستور ترامپ را «اشتباهی وحشتناک» و «چیزی که برای آن هزینه دادیم» نامید. این عقب‌نشینی متحدان کُرد را در منطقه به حال خود رها کرد. او معتقد است که نیروهای آمریکایی «باید» در سوریه حضور داشته باشند.
حقوق بشر
در تماس با رهبران جامعه عرب- آمریکایی در ماه جولای، بلینکن اعلام کرد که بایدن «حقوق بشر و اصول دموکراتیک» را در خاورمیانه در اولویت قرار خواهد داد، در حالی که از روابط گرم ترامپ با بن سلمان (عربستان) و سیسی (مصر) به شدت انتقاد می‌کرد. بلینکن با اشاره به عربستان افزود که ترامپ «اساسا یک چک سفید امضا به سعودی‌ها داده تا مجموعه‌ای از سیاست‌های فاجعه بار را دنبال کنند از جمله جنگ در یمن و قتل جمال خاشقجی». بلینکن همچنین از اینکه ترامپ در نشست گروه ۷ در سال ۲۰۱۹ رئیس‌جمهور مصر را «دیکتاتور محبوب من» نامید از او انتقاد می‌کند. در سال ۲۰۱۸، بلینکن و برخی دیگر از مقام‌های دولت اوباما در نامه‌ای سرگشاده به دولت ترامپ خواستار عدم حمایت از عملیات نظامی ریاض در یمن شدند؛ رویدادی که موجب فاجعه‌ای بشردوستانه شد، تلفات بی‌شماری از غیرنظامیان را به ارمغان آورد و اتهام جنایت جنگی هم روانه هر دو طرف کرد. «بروس ریدل»، محقق ارشد در موسسه بروکینگز، می‌گوید: «دراماتیک‌ترین تغییر در سیاست خارجی» برای دولت آینده آمریکا در مورد عربستان خواهد بود که شامل قطع یا کاهش فروش تسلیحات به این پادشاهی و کاهش نیروها در این پادشاهی تا سقف ۵ هزار نفر می‌شود.
توافق هسته‌ای با ایران
بروس ریدل معتقد است که بایدن با انتخاب سولیوان ۴۳ ساله به‌عنوان مشاور امنیت ملی «می‌خواهد حرف و عمل خود را یکی سازد: تلاش برای احیای توافق هسته‌ای با ایران و بازگشایی کانال‌ها یا آغاز ارتباط با دولت ایران». سولیوان، که در دوره‌ای به‌عنوان مشاور امنیت ملی معاون رئیس‌جمهور یعنی بایدن و رئیس برنامه سیاسی در وزارت خارجه تحت امر هیلاری کلینتون خدمت کرده است، در مذاکرات پشت پرده نقش مهمی داشت؛ مذاکراتی که موجب رسیدن به توافق هسته‌ای با ایران و رفع بخشی از تحریم‌ها علیه این کشور شد. دولت ترامپ به‌صورت یک‌جانبه از این توافق در سال ۲۰۱۸ خارج شد و مجموعه‌ای از تحریم‌ها و فشارهای حداکثری را بر ایران وارد ساخت. سولیوان در سال ۲۰۱۹ به‌صورت مشترک با «ویلیام جی. برنز» سرمقاله‌ای برای نیویورک تایمز نوشت و در آن اعلام کرد که خروج ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران و وضع «تحریم‌های حداکثری» نتیجه معکوس داده و موجب «اقدامات تحریک‌آمیز ایران در منطقه خلیج فارس» و توسعه برنامه هسته‌ای ایران شده است.
او در این سرمقاله مشترک نوشته بود: «متحدان و شرکای آمریکا به جای پیوستن به ما در یک جبهه مشترک علیه ایران و انزوای این کشور، در کسوت میانجی‌گر در میان دو بازیگر لجوج و بدقلق ظاهر شدند: تهران و واشنگتن». لورنس می‌گوید تلاش بایدن برای بازگشت به توافق با ایران احتمالا در روزهای اولیه حضور دولت وی می‌تواند به اختلافاتی منجر شود. او می‌گوید: «فکر می‌کنم اختلافات مهمی میان این گروه بر سر نحوه برخورد یا تعامل با ایران وجود دارد. همچنین اختلافاتی در مورد چگونگی اعمال فشار حداکثری هم وجود خواهد داشت».
نگاه به اسرائیل
انتظار می‌رود دولت بایدن رویکرد سخت‌تری در برابر نتانیاهو نسبت به ترامپ اتخاذ کند (به ویژه در مساله ایران). با این حال، همچنان حامی منافع و متحد سرسخت اسرائیل باقی خواهد ماند. بروس ریدل هم می‌گوید: «دولت ترامپ پشت سر هم به نتانیاهو امتیاز داد، امتیاز پشت امتیاز، از انتقال سفارت به بیت‌المقدس گرفته تا بستن دفتر تشکیلات خودگردان. فکر نمی‌کنم بایدن بخواهد این‌قدر سخاوتمندانه به اسرائیل امتیاز بدهد». بلینکن در مصاحبه اخیر با«Times of Israel» گفت که دولت بایدن «هرگز امنیت اسرائیل را فراموش نخواهد کرد هرچند ممکن است در برخی حوزه‌ها اختلاف نظر داشته باشند». او همچنین گفت که مخالف «هر گونه تلاش برای نامشروع جلوه دادن یا طرد اسرائیل است» از جمله با روش‌هایی مانند تحریم از سوی سازمان ملل. اگرچه بلینکن از عادی‌سازی روابط امارات، بحرین و سودان با اسرائیل خشنود است اما از فروش اف۳۵ به امارات ابراز نگرانی می‌کند. او به Times of Israel گفت که این فروش به مثابه نوعی «جبران متقابل» و امتیاز به امارات تلقی می‌شود در حالی که دولت بایدن «رویکرد سختی» نسبت به این فروش خواهد داشت.
مدیر اطلاعات
نامزد بایدن در مدیر اطلاعات مالی یعنی «آوریل هینز» هم با مخالفت‌هایی از سوی برخی ترقی‌خواهان و فعالان حقوق بشر به دلیل سابقه‌اش در مسائل خاورمیانه مواجه است. منتقدان می‌گویند خانم هینز به‌عنوان معاون مشاور امنیت ملی در دولت اوباما و اولین زنی که به‌عنوان معاون مدیر سیا خدمت کرده به کاهش اثرگذاری گزارش کمیته اطلاعاتی ۲۰۱۴ سنا کمک کرد؛ گزارشی که برنامه‌های شکنجه سیا در «جنگ علیه ترور» در خاورمیانه طی دوران بوش را افشا می‌کرد. او همچنین مدافع دولت ترامپ در انتخاب «جینا هاسپل» به‌عنوان مدیر سیا بود که او هم در برنامه شکنجه این سازمان نقش داشت. با این حال، مقام‌های دولت اوباما از هینز دفاع کرده‌اند و می‌گویند او حامی محدودیت در استفاده گسترده از پهپادها در خاورمیانه و جنوب آسیاست.
