معمار سیاست خارجی اعتدال‌گرایانه منطقه خلیج فارس درگذشت
درگذشت امیر کویت
عکس: AFP
شیخ صباح احمد صباح ۱۴ سال امیر کویت و پیش از آن چند دهه وزیر خارجه بود. او به‌عنوان چهره‌ای شناخته می‌شد که به سیاست خارجی این کشور حاشیه خلیج‌فارس شکل داد. شیخ صباح مدتی هم وزیر دارایی کویت بود. در بیانیه دفتر امیری کویت آمده است: «با نهایت حزن و اندوه به ملت کویت، دو امت اسلام و عرب و ملت‌های دوست جهان وفات شیخ صباح الاحمد الجابر الصباح را تسلیت می‌گوییم.» شیخ صباح الاحمد الجابر الصباح از ۲۹ ژانویه ۲۰۰۶ در مسند قدرت بود و پانزدهمین امیر این کشور و پسر چهارم شیخ الاحمد الجابر الصباح است.
الجزیره در گزارش دیروز سه‌شنبه نوشت: امیر کویت در سال ۱۹۲۹ متولد شد و از او با عنوان معمار سیاست خارجی کویت مدرن یاد می‌شود. او تقریبا به مدت ۴۰ سال یعنی از ۱۹۶۳ تا ۲۰۰۳ که به مقام نخست‌وزیری رسید، در مقام وزیر خارجه به کار مشغول شد. به نوشته الجزیره، او در ژانویه ۲۰۰۶ پس از مرگ شیخ جابر الصباح امیر کویت شد. در اوت ۲۰۱۹ دولت کویت اعلام کرد که امیر دچار بیماری و در بیمارستان بستری شده است. وی در جولای ۲۰۲۰ برای تداوم درمان به ایالات متحده رفت. الجزیره نوشت: هواپیمای C-۱۷ نیروی هوایی آمریکا او را از کویت به روچستر مینه‌سوتا، منتقل کرد که گل سرسبد پردیس «کلینیک مایو» محسوب می‌شود. در سال ۲۰۰۲ آپاندیس وی برداشته شد و در سال ۲۰۰۷ هم مجاری ادراری او در آمریکا زیر عمل جراحی قرار گرفت. وقتی امیر کویت در گذشته غیبت می‌کرد، شیخ نواف احمد الجابر صباح، برادر ناتنی‌اش، اداره امور را به دست می‌گرفت و به نوشته الجزیره به مثابه کفیل امیری، بر طبق قانون اساسی اداره کشور را در دست می‌گرفت. شیخ نواف پیرترین دولتمرد کویتی است که دهه‌هاست برخی پست‌های عالی‌رتبه را در دست دارد از جمله وزارت دفاع و وزارت کشور. او ۸۳ ساله است. شیخ احمد الصباح در سال ۲۰۰۶ پس از کناره‌گیری سعد عبدالله سالم الصباح که به‌دلیل بیماری، دوره‌ای بسیار کوتاه امیر کویت بود، به حکومت رسید. شیخ صباح در دیپلماسی هم فردی کارآمد بود و همواره تلاش داشت در مسائل منطقه‌ای به میانه‌روی و اعتدال روی آورد و در برخی مسائل منطقه‌ای جانب احتیاط را رعایت کند. به‌طور مثال، در ماجرای محاصره قطر رویکردی معتدل در پیش گرفت و همزمان میزبان کنفرانسی برای ارائه کمک به عراق و سوریه بود. مرگ او در زمانی رخ داد که این کشور درگیر مبارزه با کرونایی است که ۱۰۳ هزار و ۹۸۱ نفر را مبتلا کرده و در این کشور ۱/ ۴ میلیون نفری، ۶۰۵ نفر هم از کرونا جان خود را از دست داده‌اند. وزیر بهداشت این کشور گفت که ۹۵هزار و ۵۰۰نفر از مبتلایان بهبود یافته‌اند.
«جان گامبرل» و «آدام شِرِک» هم در گزارش ۲۹ سپتامبر در واشنگتن‌پست نوشتند: در خاورمیانه‌ای که از حاکمان قدیمی و پیر تهی می‌شود، شیخ صباح فردی دیپلمات بود که همواره دیپلماسی را پیشه راه خود می‌ساخت تا مشکلات منطقه‌ای را حل و فصل کند. دستیابی او به قدرت در سال ۲۰۰۶ مصادف بود با رای متفق‌القول پارلمان برای کنار زدن سلف او شیخ بیمار، شیخ سعد عبدالله الصباح؛ آن هم درست زمانی که شیخ سعد فقط ۹ روز حکومت کرد. بسیاری از رسانه‌های دنیا از وقایع پس از آن به‌عنوان کودتای سلطنتی یاد کردند. با این حال، امیر کویت با مجموعه‌ای از مناقشات داخلی، بهار عربی و بالا و پایین رفتن قیمت نفت دست به گریبان بود اما وعده داد از گهواره تا گور به همه یارانه دهد. «گامبرل- شرک» گزارشگران واشنگتن‌پست، به نقل از «کریستین دیوان» در موسسه مطالعات عربی در واشنگتن که مسائل کویت را مطالعه می‌کند، می‌نویسند: «او نماینده نسل قدیمی رهبران خلیج‌فارس بود که احتیاط و میانه‌روی را ارج می‌نهادند و به روابط و پیوندهای شخصی با پادشاهان اهمیت می‌دادند.» این تحلیلگر می‌افزاید: «تردیدی نیست که او منفور امیران و شاهزادگان جوانی است که امروز قدرت را در برخی کشورها به دست دارند.» این گزارشگران نوشتند: انتظار می‌رود شیخ نواف احمد الصباح، برادر ناتنی او به جانشینی برگزیده شود.
در کویت دو شاخه مهم از خاندان آل صباح هستند که همواره قدرت در میان آنها دست به دست می‌شود: خاندان احمد و خاندان سالم. امیر فقید کویت از خاندان احمد بود. برخی گمان می‌کردند که شیخ ناصر صباح احمد الصباح، پسر بزرگ امیر و وزیر دفاع پیشین کشور در حال آماده شدن برای در دست گرفتن قدرت باشد و این یعنی شاخه سالم یک بار دیگر کنار گذاشته می‌شود. با این حال، بر اساس گزارش‌ها فعلا انتظار این است که برادر ناتنی امیر کویت اداره امور را به دست گیرد. اینکه بعدها نزاع قدرت در این کشور درگیرد یا خیر یا سیاست خارجی این کشور تغییر جهت یابد، امری است که باید منتظر ماند و دید.
