دولتها در برزخ قرنطینه و بازگشت به زندگی
به گزارش گروه اقتصاد بینالملل روزنامه «دنیای اقتصاد» نشریه اکونومیست در سرمقاله روی جلد این هفته خود به پاسخ این پرسش که چرا دولتها در برابر کرونا ناتوان ماندهاند، پرداخت و نوشت: آمار مرگومیر جهانی ناشی از پاندمی کرونا طی چند روز آتی از مرز یک میلیون نفر نیز عبور میکند و شاید حدود یک میلیون مرگ مربوط به کرونا نیز ثبت نشده باشد. از زمان آغاز بحران کرونا در ۹ ماه پیش، نمودار موارد هفتگی که توسط سازمان بهداشت جهانی به ثبت رسیدهاند به آهستگی روبه بالا بوده است و در هفت روزه منتهی به ۲۰ سپتامبر، برای نخستین بار از مرز ۲ میلیون نیز عبور کرد. این ویروس با شدت بیشتری در بخشهایی از اقتصادهای در حال ظهور بروز یافته است. هند در مدت اخیر بهطور روزانه تعداد ۹۰ هزار مبتلا را ثبت کرده است. برخی از کشورهای اروپایی که تصور میکردند بیماری را سرکوب کردهاند، در عذاب موج دوم کرونا هستند. در آمریکا، آمار رسمی مرگومیر در این هفته به بیش از ۲۰۰ هزار نفر رسید. تقریبا یک درصد از بهبودیافتگان متحمل عوارض بلندمدتی نظیر خستگی مفرط یا ریههای آسیبدیده شدهاند. در کشورهای در حال توسعه بهویژه در آن دسته که محرومتر هستند، این مشکلات با رشد نرخ گرسنگی همراه شده است. از سوی دیگر فرارسیدن فصل سرما مردم را وادار میکند تا مدت بیشتری را در فضاهای بسته بمانند که این خود موجب شیوع بیشتر ویروس بین افراد میشود.
اما در میان اخبار بد، خبرهای خوبی نیز وجود دارند. روشهای درمان و داروهای جدیدتر موجب شدهاند تا نرخ کشندگی کرونا کاهش یابد؛ واکسنهای این بیماری نیز بهزودی وارد عمل خواهند شد و جوامع نیز از ابزار بیشتری برای کنترل این بیماری برخوردار هستند؛ اما با این حال بیماری کرونا میهمان جهان است و این در حالی است که بسیاری از دولتها با ناتوانی در فراهم کردن اصول اولیه بهداشتی، مردم خود را در عذاب قرار دادهاند. کووید-۱۹ برای ماهها و شاید سالها همچنان یک تهدید باقی خواهد ماند و این دولتها نیز باید عملکرد خود را بهبود ببخشند. اگرچه رشد تشخیص موارد ابتلا در جایی مثل اروپا منعکسکننده واقعیت است، اما رشد موارد جهانی میتواند محصول مصنوعی از افزایش تعداد تستهای کرونا باشد که پیش از این تشخیص داده نمیشدند. مدلسازیهای اکونومیست نشان میدهد مجموع تعداد ابتلای واقعی اکنون نسبت به آمار پنج میلیون نفر در روز طی ماه مه، بهطور مستمری کاهش یافته است. رشد تعداد تستها نیز دلیل دیگری است که میگوید چرا نرخ مرگومیر در حال کاهش است. بهعلاوه کشورهایی نظیر هند با میانگین سنی ۲۸ سال، از مرگومیر کمتری رنج میبرند؛ چراکه عوارض این ویروس در جوانان کمتر از افراد مسن است.
کاهش نرخ مرگ و میر همچنین انعکاسی از پیشرفتهای اخیر در زمینه دارویی و درمانی است. امروز پزشکان اطلاع دارند که این ویروس علاوه بر ریهها، میتواند بر ارگانهای دیگری نظیر قلب یا کلیهها نیز تاثیر منفی بگذارد و تلاش میکنند تا در مراحل اولیه نشانههای آن را درمان کنند. در بخش مراقبتهای ویژه بریتانیا و در زمان آغاز پاندمی، ۹۰ درصد از مبتلایان به دستگاه تنفس مصنوعی ونتیلاتور وصل بودهاند؛ درحالیکه این رقم در ماه ژوئن به ۳۰ درصد کاهش یافت. مرگومیر در اروپا نیز ۹۰ درصد نسبت به بهار کاهش را نشان میدهد.
اما پیشرفتهای جدیدی در آستانه رقم خوردن هستند. آنتیبادیهای مونوکلونال (تک دودمانی) که ویروس را از کار میاندازند، احتمالا تا پایان سال جاری در دسترس خواهند بود. اگرچه آنها گرانقیمت هستند، نویدبخش این هستند که پس از تزریق به یک فرد سودمند خواهند بود. واکسنها قطعا به دنبال آن روانه بازار خواهند شد و احتمالا به زودی این اتفاق رخ خواهد داد. با این حال در بهترین حالت ممکن نیز پاندمی کرونا تا مدت زمان قابلتوجهی در سال ۲۰۲۱ نیز بخشی از زندگی روزمره بشر خواهد بود. حتی اگر واکسن نیز در دسترس قرار بگیرد، هیچکس انتظار ندارد که بهطور ۱۰۰ درصد مفید واقع شود. میزان محافظت این واکسنها در افراد مسن ممکن است موقتی یا ضعیف باشد؛ چراکه سیستم ایمنی این افراد ضعیف است. تولید و عرضه میلیاردها دوز از این واکسن احتمالا در تمام طول سال آینده ادامه خواهد یافت. احتمالا نیاز خواهد بود تا واکسنهای ابتدایی دوبار به هر فرد تزریق شوند. ممکن است حتی در باب اینکه چه کسی ابتدا واکسنهای را دریافت کند، درگیریهایی ایجاد شوند و آن دسته از افرادی که قادر نیستند تا خود را به جلوی صف برسانند، در معرض ابتلا به بیماری قرار بگیرند. نظرسنجیهایی که در سطح چندکشور انجام شدهاند، نشان میدهند که یک چهارم از بزرگسالان (شامل نیمی از روسها) از تزریق واکسن امتناع خواهند کرد؛ دلیل دیگری که ممکن است ویروس کرونا همچنان مهمان جهان بماند.از این رو در آینده کوتاهمدت، نخستین خط دفاعی علیه کرونا، همچنان تشخیص و ردیابی، فاصلهگذاری اجتماعی و اقدامات دولتی خواهد بود.
البته این اقدامات نیز با چالشهای فراوانی همراه هستند و بسیاری از کشورها نظیر آمریکا، بریتانیا و اسپانیا در حال پیمودن مسیر غلطی در این باره هستند. یک مشکل اساسی دوراهی تعطیلی و قرنطینه برای زنده نگهداشتن مردم و بازگشایی کسبوکارها برای گذران زندگی آنها است. در سوئد اجازه داده شده تا ویروس شیوع پیدا کند و اولویت به آزادی و اقتصاد داده شده است. اما سوئد نرخ مرگ و میر ۱/ ۵۸ نفر در ۱۰۰ هزار نفر را دارد. نیوزیلند نیز اولویت خود را به قرنطینه برای زنده نگه داشتن مردم اختصاص داده است تا در هر ۱۰۰ هزار نفر نرخ مرگ و میر نیم نفر باشد. زمانی که ویروس کووید-۱۹ از راه رسید، دولتها غافلگیر شدند؛ اما امروز خبری از این دست بهانهها نیست. در عجلهای که برای بازگشت به زندگی عادی به وجود آمده است، اسپانیا و بریتانیا اقدامات احتیاطی علیه کرونا و تستها را کاهش دادهاند، در نتیجه شمار ابتلا در این دو کشور افزایش یافته است. این در حالی است که سازمان بهداشت جهانی نیز خود درگیر خطاهای فراوانی است. پاندمی کرونا بسیار با رسیدن به نقطه پایانی فاصله دارد. کرونا در نهایت مهار میشود؛ اما دولتها نیز باید افسار کنترل آن را در دست بگیرند.