فروپاشی هژمونی دلار نزدیک است
جهان زیر سلطه یوآن دیجیتال
به تازگی رئیس‌جمهوری آمریکا هشدار داده که «پول‌های دیجیتال بانک‌های مرکزی» که چینی‌ها در آن پیشتازی می‌کنند، «تهدیدی بزرگ» برای قدرت ژئوپلیتیک آمریکا و سلطه جهانی دلار است. به گفته دونالد ترامپ در این رقابت حتی پیش از ورود آمریکا به مسابقه چین می‌تواند برنده باشد. سال گذشته همزمان با رونمایی یک پول رمز‌نگاری بدون پشتوانه فیزیکی و دولتی توسط شرکت «فیس‌بوک»، ترامپ در پیامی توییتری نوشت: «[دلار آمریکا] با اختلاف اصلی‌ترین پول در هر جای جهان است و این باید همواره ادامه یابد.» با این حال گزارش جدید غول بانکی وال‌استریت، «جی‌پی مورگان»، داستان متفاوتی را روایت می‌کند.
به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای‌اقتصاد»، هفته گذشته تحلیلگران این گروه بانکی در گزارش جدید خود نوشتند: «هیچ کشوری به اندازه آمریکا با اختلالات ناشی از پول‌های دیجیتال مواجه نیست.» نویسندگان این گزارش که مایکل فرولی، اقتصاددان ارشد «جی‌پی مورگان» و جاش یانگر، رئیس بخش «استراتژی مشتقات مالی نرخ بهره آمریکا» از جمله آنها هستند تحلیل کردند: «انتشار پول جهانی به‌عنوان یک ابزار بین‌المللی برای مبادله کالاها و خدمات، مزیت‌های ممتازی را می‌آفریند.» آنها ادامه دادند: «این [پیشرفت پول‌های دیجیتال] اساسا هژمونی (سلطه) دلار آمریکا را تغییر خواهد داد.»
در سال‌های اخیر «پول دیجیتال بانک‌های مرکزی» که با اختصار انگلیسی «CBDCs» شناخته و اغلب از فناوری زنجیره بلوکی بیت‌کوین الهام گرفته می‌شود، به یکی از موضوعات پرطرفدار رهبران سیاسی و روسای بانک‌های مرکزی جهان تبدیل شده است. در این رابطه چینی‌ها که در این روند سردمداری می‌کنند، در آستانه انتشار یوآن کاملا دیجیتال قرار دارند، دستاوردی که پیش‌بینی می‌شود تا انتهای سال ۲۰۲۰ محقق شود. به گزارش گروه رسانه آمریکایی «فوربس»، «پول دیجیتال بانک‌های مرکزی» همان کارکردهای اسکناس و سکه بانک‌مرکزی را دارند با این تفاوت که موجودیت آنها تماما در فضای آنلاین است. در واقع به جای چاپ پول یا ضرب سکه، بانک‌های مرکزی پول‌های دیجیتال را از طریق حساب‌های آنلاینی که مشابه اپلیکیشن‌های بانک‌های تجاری است منتشر می‌کنند. در گزارش «جی‌پی مورگان» که با عنوان «شما می‌گویید یک تحول می‌‌خواهید: به پول دیجیتال بانک‌مرکزی توجه کنید» منتشر شده، آمده است: «گرچه پول‌های رمزنگاری‌شده و مستقل بخش خصوصی [نظیر بیت‌کوین] در رسیدن به موقعیت برتر با چالش مواجه شده اما پول دیجیتال بانک‌های مرکزی از بسیاری جهات یک جایگزین کامل و اجتناب‌ناپذیر [برای پایان دلار] است.» براساس این گزارش، ملت‌های ثروتمندی که از جایگاهی برتر در بازارهای مالی جهان برخوردارند، بیشترین انگیزه را برای انتشار پول دیجیتال بانک‌مرکزی دارند.
این بانک شناخته‌شده آمریکایی با اشاره به اینکه روند جایگزینی پول دیجیتال بانک‌های مرکزی با دلار زمانبر است پیش‌بینی می‌کند این جایگزینی در ذخایر ارزی جهان برای آینده نزدیک (حداقل پنج سال آتی) نامحتمل باشد. با این حال مدعی می‌شود حتی در این بازه هم سلطه دلار در حوزه‌های شکننده‌تر نظیر پراخت‌های ارزی بین‌المللی به چالش کشیده خواهد شد. به‌علاوه گرچه ریسک‌هایی پیرامون کارکردهای خرد «پول دیجیتال بانک‌مرکزی» مطرح است- نظیر جذب حجم عظیمی از سپرده‌های بانکی یا به مشکل خوردن نظام پولی- اما تحلیلگران «جی‌پی مورگان» این ریسک‌ها را منتفی می‌دانند و می‌گویند می‌توان پول دیجیتال بانک‌مرکزی را با حداقل پیامدهای منفی توسعه داد، در حالی که تمام مزیت‌های آن را نیز حفظ کرد. گِلِن گودمن، نویسنده متون مالی و کسی که با مبادلات موفق در بحران مالی ۲۰۰۸ برای خود شهرتی دست‌وپا کرد در این رابطه می‌گوید: «تهدیداتی که متوجه سلطه جهانی دلار است، بسیار بزرگ‌تر از چیزی است که جی‌پی مورگان پیش‌بینی می‌کند.» این اظهارات گودمن درحالی است که او به دقت تحولات پول دیجیتال بانک‌های مرکزی را زیرنظر دارد. به عقیده او، پول دیجیتال بانک‌های مرکزی، نظام مالی جهانی را متحول خواهند کرد. درحالی‌که اصلی‌ترین بازنده این تحولات دلار آمریکا است اما به‌نظر نمی‌رسد چین و بانک‌های عمدتا دولتی آن نگرانی پیرامون تغییر وضع کنونی اقتصاد جهان داشته باشند.
او می‌گوید: «پس از سال‌ها پیشرفت و توسعه، اکنون چین با فاصله نسبت به سایر کشورها در آستانه دستیابی به یوآن دیجیتالی کاملا عملیاتی قرار دارد. در این میان اما آمریکا حتی یک پروژه برای توسعه [پول دیجیتال] در دست اجرا ندارد. آن زمانی که آمریکا تازه از سکوی شروع می‌پرد، چین به انتهای مسابقه رسیده است.» سایر کارشناسان نیز نظری مشابه دارند. به عقیده آنها چینی‌ها برای رهبری کردن اقتصاد جهانی دیجیتال، سال‌ها از آمریکا جلوتر هستند. آدیتی کومار و اریک روزنباخ محققان مرکز «بلفر» در «دانشکده کندی دانشگاه هاروارد» این هفته در مقاله‌ای که در مجله «فارن افرز» به چاپ رسید با اشاره به مشکلاتی که یوآن دیجیتال برای قدرت تحریمی آمریکا علیه ایران ایجاد خواهد کرد نوشتند: «سیاست‌گذاران آمریکایی برای پیامدهای یوآن دیجیتال آماده نیستند.» در این مقاله مشترک آمده است: «در نهایت و به‌طور اجتناب‌ناپذیر، نظام‌های پولی جهان در حال حرکت به سوی دیجیتالی‌شدن و استقلال بیشتر از واسطه‌گری آمریکا هستند. یوآن دیجیتال چین می‌تواند همان راه‌حلی باشد که کشورها برای جایگزین کردن دلار آمریکا آن را می‌طلبند.»
