رد پای اسرائیل در قفقاز جنوبی
منابع دیپلماتیک اذعان می‌کنند که وزارت‌خارجه رژیم صهیونیستی از ماه‌ها پیش مقامات ارمنستان را با تشویق‌های لازم مجاب به این ساخته که ایروان اقدام به گشایش سفارت در شهر بیت‌المقدس کند. خبر منتشر شده در خبرگزاری‌های ارمنستان نشان می‌دهد این کشور و رژیم اسرائیل مصمم به توسعه مناسبات و گسترش روابط دیپلماتیک هستند. رژیم صهیونیستی بر این باور است که چنین گامی خواهد توانست به نفع هر دو کشور رقم بخورد؛ به‌طوری‌که اسرائیل کاتز، وزیر امورخارجه رژیم صهیونیستی در رابطه با این موضوع گفته است که چنین تصمیمی خواهد توانست درهای جدیدی از روابط بین دو بازیگر را باز کرده و ضمن تقویت روابط دو کشور، بستر ارتقای موقعیت اسرائیل و ارمنستان در عرصه بین‌المللی را فراهم کند. به این ترتیب ارمنستان جزو ۹۰ کشور دارای سفارت در سرزمین‌ها اشغالی خواهد بود.
ارمنستان تا سال ۱۹۹۲ روابط با اسرائیل را تحریم کرده و به کشورهای اروپای شرقی پیوست ولی بعد از کنفرانس صلح مادرید، سرفصل جدیدی از آغاز روابط دوجانبه و توسعه آن شکل گرفت. افتتاح سفارت ارمنستان در اسرائیل رویدادی است که می‌تواند بر روابط ایران و ارمنستان سایه افکند. زهراب مناتسکانیان، وزیر امورخارجه ارمنستان اعلام کرده است که هدف ایروان از توسعه روابط دیپلماتیک با اسرائیل آغاز ماموریت جدید در عرصه دیپلماسی است. البته وی در ژانویه سال جاری در مصاحبه‌ای با روزنامه جروزالم پست اظهار کرده بود که ارمنستان به گسترش روابط خود با اسرائیل به‌ویژه در حوزه نظامی بسیار علاقه‌مند است.
همین نکته بسیار مهم نه تنها حساسیت‌های لازم را در ایران فراهم می‌سازد که برای ترکیه و جمهوری آذربایجان نیز به دور از دقت‌نظر نخواهد بود. وزیرخارجه ارمنستان در همان مصاحبه با ذکر این نکته که روابط ارمنستان با اسرائیل بر روابط و همکاری‌های آن کشور با سایر کشورها تاثیری نخواهد گذاشت، سعی کرده بود که روابط ایروان- تهران را در نگاه اسرائیلی‌ها کمرنگ جلوه دهد.
طبیعی است که ایران در همکاری‌های نظامی رژیم صهیونیستی با همسایگان در مرزهای خود بدون اندیشه و تدبیر نخواهد بود. هر چند ارمنستان دارای پیشینه تاریخی در منطقه بوده و یکی از همسایگان نزدیک ایران است؛ ولی فراهم ساختن زمینه‌های حضور فعال رژیم صهیونیستی از سوی ارمنستان به‌عنوان رژیمی که هم دشمن مسلمانان و هم ایران است، بسیار قابل تامل است. طرح همکاری نظامی میان ارمنستان و رژیم صهیونیستی در کنار امید بستن به گسترش مناسبات چندجانبه در روابط مشترک از سوی وزیرخارجه ارمنستان را باید جدی تلقی کرد. شاید ارمنستان به‌دلیل حضور در عرصه بین‌المللی و اثبات پتانسیل‌های خود نیازمند توسعه همکاری‌ها با سایر کشورها باشد، ولی در رابطه با اسرائیل باید هزار بار اندیشه و احتیاط کند. زیرا به تبع چنین تصمیمی شاید منافعی را کسب کند ولی حساس‌ترین منافع خود را از دست خواهد داد. ایران یکی از اساسی‌ترین منافع در معادلات ژئوپلیتیک در قفقاز جنوبی برای ارمنستان به‌حساب می‌آید.
تهران بارها درباره روابط بین جمهوری آذربایجان با رژیم صهیونیستی ناخرسندی خود را ابراز کرده است، ولی در مورد ارمنستان شرایط متفاوت‌تر از جمهوری آذربایجان است. زیرا ارمنستان در شرایط فعلی از سوی باکو و آنکارا محاصره مرزی شده و تنها مرز مشترکش با ایران و گرجستان است که می‌تواند تنها راه برون‌رفت ارمنستان از محاصره باشد. مسیر ترانزیت ایران تنها راه دائمی حمل‌ونقل و تجارت برای ارمنستان محسوب می‌شود و مرزهای شمالی آن کشور با گرجستان به دلایل مختلف و مشکلات عینی بسیار مشکل‌زاست. ارمنستان بخش عمده نیازمندی به گاز طبیعی را از ایران تامین کرده و تنها ۱۰ درصد از گاز مورد نیازش را از طریق مرز گرجستان از روسیه خریداری می‌کند. تامین نیاز انرژی ارمنستان از طریق خط لوله تبریز- مغری است که هم اینک حجم آن تقریبا به ۵/ ۲ میلیارد مترمکعب می‌رسد. همچنین ایران و ارمنستان براساس قرارداد تهاتر انرژی منعقده به سال ۲۰۰۴ که اعتبار ۲۰ ساله دارد علاوه بر گاز طبیعی نیازمندی خود به برق را از طریق ایران فراهم می‌کند. به‌طوری‌که انتقال برق به ارمنستان به ۴۰۰ مگاوات می‌رسد. حجم مبادلات تجاری دو کشور ۳۰۰ میلیون دلار است که سفیر آن کشور در اظهار نظر اخیر خود از این میزان اظهار گلایه کرده و خواستار افزایش آن بوده است. بنابراین ایران در شرایط کنونی یکی از شرکای تجاری اصلی و همچنین همسایه استراتژیک ارمنستان محسوب می‌شود که در صورت عدم درک حساسیت‌های ایران در مسائل سیاسی می‌تواند مشکلات اساسی برای ایروان به‌وجود آید.
پس از سفر جان بولتون، مشاور امنیت ملی سابق کاخ سفید در پاییز ۲۰۱۸ به ایروان و ترغیب آن کشور به همراهی با اهداف آمریکا، به‌نظر می‌رسد دولت ارمنستان به تدریج در مسائل ژئوپلیتیک کارت‌های داده شده از سوی آمریکا را یکی پس از دیگری رو می‌کند. دولت فعلی ارمنستان ضمن اینکه به تدریج به سمت واشنگتن و در طولانی‌مدت به همکاری با ناتو گرایش نشان می‌دهد، ظاهرا افتتاح سفارت در داخل مرزهای رژیم صهیونیستی را نیز باید در زمره کارت‌های توصیه شده کاخ سفید دانست. به‌نظر می‌رسد سیاستمداران واشنگتن، نیکول پاشینیان را به این باور رسانده‌اند که ایران سرانجام در شرایط فشار حداکثری به پایان خط خواهد رسید و ایروان نسخه‌ای جدید برای آمریکا و متحدان منطقه‌ای‌اش محسوب می‌شود و می‌خواهند به‌عنوان پل اصلی در مداخلات توأم با توهم آنها از آن بهره ببرند.در همین حال یقینا ترکیه نیز نگرانی‌های خاص خود را خواهد داشت. زیرا در شرایط کنونی روابط بین آنکارا - تل‌آویو نامشخص بوده و اگر به‌زودی موضوع قتل عام ارامنه توسط ترکیه از سوی اسرائیل به رسمیت شناخته شود، نباید شگفت زده شد.
ارسال نظر