روز انتقام در کاخ سفید

به همین منظور دونالد ترامپ در یک توییت نوشت که جیمز متیس روز اول ژانویه از کار برکنار خواهد شد، این درحالی است که در وعده اولیه گفته شده بود که وی تا پایان فوریه باید در منصب خود باقی بماند. در این راستا رئیس‌جمهوری آمریکا، پاتریک شناهان، معاون متیس و مدیر سابق اجرایی بوئینگ را به‌عنوان سرپرست وزارت دفاع انتخاب و از او ستایش کرد و گفت که او فوق‌العاده با استعداد و در موقعیتش عالی خواهد بود. اعلام ناگهانی اخراج متیس، مردی که اصلا خود از وزارتخانه استعفا داده بود، یک نشان آشکار از هفته‌ای پرهرج‌ومرج در نهادی بلاتکلیف است. متیس قصد داشت تا نشست وزرای دفاع ناتو در ماه فوریه در سمت خود باقی بماند تا مانور قدرت خود را علیه روسیه تکمیل کند. اما متن نامه متیس که در آن از روسیه انتقاد کرده است، برای رئیس‌جمهوری که روسیه کشور مورد علاقه‌اش بوده، سخت است.

اختلاف عقیده متیس و ترامپ در مورد رفتار آمریکا با دوستان و دشمنان بسیار عجیب بود، از این‌رو کاخ سفید دلیلی پیدا نکرد که متیس را برای دوران گذار حفظ کند. کارل بیلد، نخست‌وزیر سابق سوئد در توییتی در واکنش به برکناری متیس نوشت: «مقام‌های کشورهای متحد آمریکا که پیش‌تر ناخشنودی‌شان را به استعفای متیس نشان داده‌اند، حالا از برکناری‌اش دو‌چندان غضبناک هستند.» او در ادامه توییت خود نوشت: «اصلا گذار امنیت‌بخشی نبود. هیچ تلاشی برای اطمینان‌بخشی به متحدان صورت نگرفت. فقط بوی انتقام می‌داد.»

به‌رغم عجله‌ای که ترامپ در اخراج متیس داشت، به‌نظر می‌رسد برای خروج سربازان آمریکا از سوریه کمی روند را آهسته کند. به همین منظور رئیس‌جمهوری آمریکا در یک توییت نوشت که با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه صحبت کرده است تا هماهنگی‌های بیشتری بین ترکیه و نیروهای آمریکایی که قصد خروج دارند صورت بگیرد. چند روز پیش ترامپ پس از اعلان پیروزی بر داعش گفت که سربازان آمریکایی را از سوریه خارج خواهد کرد. او گفت: «همه آنها به خانه باز خواهند گشت.» او روز چهارشنبه در یک ویدئوی ضبط شده گفت: «همه آنها خواهند آمد.»

برای خروج سربازان آمریکایی زمان مشخصی در نظر گرفته نشده است اما ترامپ به اردوغان گفته است آنها تا زمانی که از نظر لجستیک کمک حال ترکیه باشند در آنجا خواهند ماند. مقامات می‌گویند سربازان ترکیه‌ای خود را به نزدیکی شهری رسانده‌اند که در آنجا نیروهای آمریکایی و متحدان کردش قرار دارند. متیس روز پنج‌شنبه اعلام کرد که یکی از دلایل استعفای وی خروج سربازان آمریکا از سوریه است. متیس همچنین از بازگشت ۱۴ هزار سرباز این کشور از افغانستان و حضور سربازان این کشور در لب مرز با مکزیک، به دستور ترامپ بسیار ناراحت است.

در این شرایط گفته می‌شود دونالد ترامپ از اینکه نامه متیس را قهرمانانه خوانده‌است، بسیار ناراحت است. برخی از اینکه متیس رو در روی ترامپ ایستاده از وی تمجید کرده‌اند. گفته می‌شود که تاکنون هیچ‌کدام از اعضای دولت ترامپ به این صراحت از وی انتقاد نکرده بودند. به همین جهت ترامپ در یک توییت غیرمستقیم متیس را مورد انتقاد قرار داد. او در حساب کاربری‌اش نوشت: زمانی که اوباما او را مفتضحانه از پنتاگون اخراج کرد من فکر کردم که به او یک شانس دوباره بدهم. برخی فکر می‌کردند من نباید این کار را می‌کردم اما کردم. متیس یک ژنرال چهار ستاره بازنشسته است که فرماندهی مرکزی ایالات‌متحده را هدایت می‌کرد و از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳، فرماندهی چندین عملیات در خارج از کشور، یعنی در خاورمیانه و جنوب غرب آسیا را بر عهده داشته است. دوره او اما توسط اوباما خیلی زود کوتاه شد، چراکه وی بر این باور بود که متیس دیدگاه بیش از حد تندی نسبت به ایران دارد.

صبح روز یکشنبه، مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد که او فقط یک هفته دیگر بر سر کار خواهد بود. در این شرایط سیاست خارجی آمریکا با حضور پمپئو و جان بولتون یکدست‌تر خواهد شد. ترامپ، شناهان را جایگزین متیس کرد تا عملیات روزانه در پنتاگون دچار وقفه نشود. این تحولات اما درحالی رقم می‌خورد که برت مک‌گورک، فرمانده عملیاتی پنتاگون علیه داعش به خاطر تصمیم متیس از سمت خود کناره‌گیری کرد و به همکارانش گفت نمی‌تواند با سیاست‌های جدید ترامپ همراه شود.  شناهان مثل متیس اهل واشنگتن است و ۳۰ سال در بوئینگ فعالیت می‌کرده است. ترامپ به شدت به او علاقه‌مند است زیرا او نیز از هزینه‌های جاری در سیستم دفاعی شاکی و ناراضی است. شناهان همچنین سال گذشته، با عنوان معاون متیس قول داد که آمریکا مجددا به تولید سلاح‌هایی روی خواهد آورد که در ۱۰۲ کشور تولیدات آن ممنوع است، چرا که این نوع تسلیحات به غیرنظامیان آسیب زیادی وارد خواهد کرد. شناهان نسبت به کره‌شمالی نیز نگاه تندی دارد.