دومینوی خروج از منطقه

«توماس گیبونزنف» و «مجیب مشعل» در گزارش ۲۰ دسامبر برای نیویورک تایمز نوشتند که این تصمیم ترامپ با مخالفت مشاوران ارشد او مواجه و باعث شد جیمز متیس، وزیر دفاع هم استعفا دهد. یکی از مقام‌ها، به شرط فاش نشدن هویتش گفت که این تصمیم گرفته شده و دستورات شفاهی نیز برای شروع تخلیه نیروها از افغانستان داده شده است. وی همچنین گفت جدول زمانی این تخلیه همچنان درحال تصمیم‌گیری است اما ممکن است در طول هفته‌ها یا ماه‌ها صورت گیرد. مشخص نیست که آمریکا چگونه می‌خواهد ماموریت‌های خود را در افغانستان انجام دهد؛ ماموریت‌هایی که شامل آموزش نیروهای افغان و ایجاد یک کمپین هوایی برای مقابله با طالبان و دیگر گروه‌های شبه‌نظامی در افغانستان است. این خروج می‌تواند فرصتی برای طالبان به‌وجود آورد تا حملات خود در سراسر افغانستان را گسترش دهد.

«گیبونز نف- مشعل» بر این باورند که موج خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان (و سوریه) تصویری مبهم از برنامه آمریکا درخصوص این جنگ طولانی بر جا می‌گذارد آن هم در زمانی که افغانستان درگیر موج خشونت‌هایی است که کابل، پایتخت، را هم متاثر ساخته است. ایالات‌متحده همزمان در حال مذاکره با نمایندگان طالبان نیز هست. برخی کارشناسان می‌گویند مذاکرات آمریکا و طالبان ممکن است به مذاکراتی رسمی در راستای پایان درگیری منجر شود. این گزارشگران می‌نویسند صبح دیروز جمعه روز بدی برای مقام‌های افغان بود زیرا وقتی از خواب برخاستند با خبری شوکه‌کننده مبنی بر خروج آمریکا از کشورشان مواجه شدند. بسیاری از مقام‌های افغان می‌گویند این خروج می‌تواند موجب بحران و هرج‌ومرج در ماه‌های آینده شود. چند مقام افغان که با مراکز تصمیم‌گیری و امنیتی ارتباطاتی دارند اعلام کردند در روزهای اخیر هیچ نشانه‌ای دال بر خروج نیروهای آمریکایی دریافت نکرده بودند.

پنتاگون اظهار هرگونه نظری در مورد افغانستان را رد کرد. گرت مارکس، یک سخنگوی شورای امنیت ملی گفت که کاخ سفید در مورد «تحولات استراتژیک آینده» اظهارنظری نمی‌کند. آمریکا سال ۲۰۰۱ به‌دنبال حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ در مرکز تجارت جهانی و پنتاگون به جنگ افغانستان وارد شد. این اقدام آمریکا با هدف کنار زدن شبه‌نظامیان طالبان از قدرت انجام شد که به اسامه بن‌لادن، رهبر سابق القاعده که این حملات را رهبری کرد، پناه داده بودند. زلمای خلیل‌زاد، نماینده ویژه آمریکا در امور افغانستان، هم اکنون رهبری گفت‌وگوها با طالبان در افغانستان را بر عهده دارد که بخش قابل‌توجهی از منطقه را تحت کنترل دارد. براساس یکی از گزارش‌های دولت آمریکا، شورشیان طالبان در سه سال اخیر سلطه خود را بر افغانستان افزایش داده و درحال‌حاضر حکومت مرکزی تنها کنترل ۵۶درصد از خاک کشور را در اختیار دارد که نسبت به ۷۲درصد سال ۲۰۱۵ کاهش چشمگیر را نشان می‌دهد. بیش از ۲۴۰۰ نیروی آمریکایی در جنگ ۱۷ ساله افغانستان کشته شده‌اند.

ترامپ در همین اواخر در آشکار و نهان با گفتن جملاتی نظیر «ما در آنجا چه کار می‌کنیم؟ ما تمام سال‌ها آنجا بودیم» در مورد درگیری نظامی آمریکا در افغانستان شکایت می‌کرد. به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور آمریکا « تمام صبر» خود را درمورد حضور نیروهای نظامی آمریکا در افغانستان از دست داده باشد. لیندسی گراهام، از سناتورهای جمهوری‌خواه آمریکا در مورد خطر احتمالی تخلیه نیروهای آمریکا از افغانستان هشدار داد. گراهام در بیانیه‌ای گفت: «در شرایط فعلی افغانستان، تخلیه نیروهای آمریکایی از این کشور یک ریسک استراتژیک بزرگ است. اگر ما روند فعلی خود را ادامه دهیم تمام دستاوردهای خود را از دست می‌دهیم و زمینه را برای ایجاد ۱۱ سپتامبر دوم ایجاد می‌کنیم.»

در هر حال، «گیبونز نف- مشعل» در بخش دیگری از گزارش خود می‌آورند که استعفای متیس به این معناست که افغانستان یکی از تاثیرگذارترین صداهای خود را در کاخ سفید از دست داد زیرا او کسی بود که واقعیات این جنگ را در مباحثات کاخ سفید منتقل می‌کرد. یک مقام آمریکایی می‌گوید کاهش تعداد نیروهای آمریکایی در افغانستان به این معناست که این کشور بکوشد تا نیروهای خود را بدون اتکا به حمایت غربی بار آورد. با این حال، برخی مقام‌های افغان و برخی کارشناسان می‌گویند خروج یکباره می‌تواند موجب به‌خطر افکندن و تهدید نیروهای افغان شود که با وجود سطح فعلی نیروهای آمریکایی، در درگیری با طالبان متحمل خسارت‌های زیاد شده‌اند. این گزارشگران می‌نویسند رئیس‌جمهوری مدت‌ها به‌دنبال بازگرداندن نیروها به کشور بود اما در سال ۲۰۱۷ به درخواست متیس قرار شد ۴ هزار نیروی مضاعف به افغانستان فرستاده شوند تا تلاش برای پایان دادن به جنگ سرعت گیرد.

به نوشته این گزارشگران، در سال ۲۰۱۷ تلاش‌هایی برای تجدیدنظر در مورد حضور آمریکا در افغانستان مطرح شد که گام اول در راستای تضمین این مساله بود که نیروهای افغان می‌توانند روی پای خود بایستند اما هیچ جدول زمانی خاصی برای خروج داده نشد. با کاهش تعداد نیروهای آمریکایی معلوم نیست آیا افغان‌ها می‌توانند از پس تهاجم‌های طالبان برآیند یا خیر. کار به جایی رسید که سرهنگ «کنث. اف. مک کنزی»، فرمانده فرماندهی مرکزی آمریکا به نمایندگان کنگره گفت که اگر حمایت‌های آمریکا از ارتش افغانستان قطع یا کاهش یابد باید منتظر انحلال ارتش افغانستان باشیم. او گفت: «باور ندارم که آنها بتوانند به‌طور موفقیت‌آمیزی از کشور خود دفاع کنند. نمی‌دانم این چقدر طول می‌کشد. یکی از چیزهایی که می‌تواند بزرگ‌ترین لطمه به آنها باشد این است که جدول زمانی برای خروج تعیین کنیم و این ممکن است در یک بازه زمانی زمینه انحلال ارتش افغانستان را فراهم سازد.»