ایالات متحده و ناتو- اگرچه به‌شدت از اوکراین حمایت می‌کنند -  اما ادعای تجمیع نیروها در مرز را تایید نکرده‌اند. با این حال، مقام‌های اوکراینی به تصاویر ماهواره‌ای اشاره کرده‌اند که صفوفی طولانی از تانک‌ها و نیروهای رزمی در دو سایت در جنوب روسیه را نشان می‌دهند و نیز هواپیماهای نظامی ترابری که در ایستگاه هوایی در کریمه تجمع کرده‌اند.  جت‌های Il-۷۶ و سیستم‌های ضدموشک اس‌۴۰۰ هم در منطقه مستقر شده‌اند. تانک‌های تی ۷۲ روسی هم در منطقه کامنسک- شاختینسکی در ۱۲ مایلی شرق بخش مرز اوکراین مستقر شده‌اند. شرق اوکراین در دست جدایی‌طلبان اوکراینی است که زیر حمایت روسیه هستند. ماه گذشته پس از شلیک و توقیف کشتی‌های اوکراینی از سوی روسیه در دریای سیاه، پروشنکو، رئیس‌جمهور اوکراین، وضعیت نظامی در مناطق مرزی اعلام کرد. ماجرا چیست؟ آیا روسیه بار دیگر قصد حمله به اوکراین را دارد؟  همه چیز از روز یکشنبه ۲۵ نوامبر (۴ آذر ماه) در سواحل شبه‌جزیره کریمه رخ داد آنگاه که درگیری‌ای میان کشتی‌های نظامی روسی و اوکراینی درگرفت که در نتیجه روسیه، کشتی‌های اوکراینی را توقیف کرد. نیروی دریایی اوکراین می‌گوید گارد ساحلی روسیه به سه قایق این کشور در تنگه کرچ بین روسیه و کریمه شلیک و آنها را توقیف کرد. روسیه چهار سال پیش شبه‌جزیره کریمه اوکراین را به خاک خود منضم کرد. روابط دو کشور از آن به بعد پرتنش بوده اما در ماه‌های اخیر این موضوع شدت پیدا کرده است. به گفته نیروی دریایی اوکراین نیروهای ویژه روسیه دو قایق توپدار و یک یدک‌کش نیروی دریایی اوکراین را توقیف کردند. روسیه، اوکراین را به دست‌اندازی به آب‌های خود متهم و با مستقر کردن یک نفتکش عظیم در تنگه کرچ دسترسی اوکراین به دریای آزوف را مسدود کرد.

سابقه تنش

به گزارش بی‌بی‌سی، دریای آزوف در شرق کریمه و جنوب منطقه‌ای در اوکراین که جدایی‌طلبان نزدیک به روسیه بخش‌هایی از آن را گرفته‌اند، قرار دارد. دو بندر متعلق به اوکراین در سواحل شمالی این دریا - بردیانسک و ماریوپول - در صادرات غلات و فولاد و همچنین واردات زغال نقش مهمی دارند. اوکراین و روسیه در سال ۲۰۰۳ پیمانی امضا کردند که براساس آن آزوف جزو آب‌های داخلی دو کشور محسوب می‌شود. آن پیمان آزادی کشتیرانی برای تمام وسایل نقلیه دریایی متعلق به اوکراین و روسیه را تضمین می‌کرد. اما روسیه اخیرا شروع به بازرسی همه کشتی‌هایی کرده که مبدا و مقصد آنها این بنادر در اوکراین است. سرویس امنیت فدرال روسیه اعلام کرد که براساس اعتراف برخی ملوانان اوکراینی، کشتی‌های نیروی دریایی این کشور، به‌دستور مستقیم مقامات کی‌یف وارد آب‌های ساحلی روسیه شدند و این اقدام تحریک‌آمیز در هماهنگی با سازمان امنیت اوکراین انجام گرفته است. در پی این حادثه، شورای امنیت ملی و دفاع اوکراین بلافاصله نشستی فوق‌العاده تشکیل داد و در جریان آن تصمیم گرفته شد تا برای مدت ۶۰ روز وضعیت نظامی در کشور اعلام شود.

از آن زمان، ارتش اوکراین به حالت آماده‌باش کامل در آمده است. علاوه بر این، سازمان امنیت اوکراین نیز به حالت آمادگی نظامی در آمده و در این رابطه اقدامات ضداطلاعاتی برای ممانعت از دیگر اقدامات تحریک‌آمیز سرویس امنیتی روسیه در جهت بی‌ثبات کردن اوضاع داخلی در این کشور تقویت خواهد شد.  در هر حال، به نوشته گزارشگر نیویورک‌تایمز، فضای پرتنش میان دو کشور تمام حوزه‌های مربوط به روابط دو کشور از جمله حوزه مذهبی و کلیسا را متاثر ساخته است. اوکراین اعلام کرده که یک کلیسای ارتدوکس ملی و مستقل از روسیه تاسیس کرده است. این اقدام موجب خلع‌سلاح روسیه برای اعمال فشار بر اوکراین می‌شود. اسقف‌های سه کلیسای ارتدوکس اصلی اوکراین در کلیسای جامع سنت سوفیا یک «شورای اتحاد» تشکیل دادند تا برای «کلیسای ارتدوکس اوکراینی» رهبری تعیین کنند. پوروشنکو نتیجه تشکیل این شورا را آزادی از نفوذ روسیه دانست و آن را تحسین کرد. رئیس‌جمهور اوکراین در تجمع چندین هزار نفری در مقابل کلیسای جامع گفت: «این کلیسایی بدون پوتین است. کلیسایی بدون دعا برای دولت روسیه و ارتش آن است زیرا دولت و ارتش روسیه اوکراینی‌ها را می‌کشند.» کلیسای روسیه از تصمیم بارتولومیو یکم، عالی‌ترین رهبر ارتدوکس برای اعطای کلیسای خود به اوکراین و ایجاد شکافی در دومین قلمرو بزرگ مسیحیان انتقاد کرده است. کلیسای ارتدوکس روسیه اتحاد خود با کلیسای بارتولومیو یکم را در ماه اکتبر به نشانه اعتراض متوقف کرد. رهبر جدید کلیسای اوکراین ماه آینده به استانبول، جایی که مقر بارتولومیو در آن قرار دارد، سفر خواهد کرد تا حکم خودمختاری این کلیسا را دریافت کند. گزارشگر نیویورک‌تایمز به نقل از مقام‌های اطلاعاتی می‌نویسد مناقشات مربوط به کلیسا نیز یکی دیگر از ابزارهایی بود که به مسکو بهانه لازم برای حمله نظامی را می‌داد. رئیس سرویس اطلاعاتی اوکراین روز جمعه گفته بود که مسکو احتمالا شنبه (۲۴آذرماه) هنگام تشکیل جلسه کلیسای مستقل اوکراین حمله خود را شروع خواهد کرد اما چنین نشد. به این ترتیب، رسانه‌های روسیه با تمسخر مقام‌های اوکراینی آنها را به جنگ‌طلبی متهم کردند. به نظر می‌رسد دو طرف هم‌اکنون در مرحله نبرد تبلیغاتی هستند. با این حال، روس‌ها به دلایل تاریخی، سیاسی و نظامی دست برتر را دارند. به نظر می‌رسد ناتو هم با وجود هشدارهای خود به دو طرف، تمایلی به مداخله یا درگیری در یک جنگ دیگر ندارد. به همین دلیل، «ینس استولنبرگ»، دبیر کل ناتو، در نشست اعضای این سازمان سخنی از آماده‌سازی‌های مسکو در مرز با اوکراین بر زبان نیاورد اما نگرانی خود از تنش‌های دو کشور را هم ابراز کرد.