بخش بیست و ششم
محرمانه‌های کره‌شمالی
گزارشگران بین‌المللی هم آنها را به منزله حقیقت می‌نگرند و بدون دخل و تصرفی آنها را بازنشر می‌کنند. برای مردم عوام کره‌شمالی، تصور ایده سفر خارجی هم دشوار است. سفر خارجی برای افراد خارج از حلقه نخبگان یا طبقه تجاری هم غیرقانونی و هم به‌شدت عجیب است. متاسفانه، سفر داخلی هم برای بسیاری از مردم امری نادر است هرچند به تدریج درحال افزایش است. برای شهروندان کره‌شمالی سفر به مکان‌های خارج از منطقه خودشان غیرقانونی و ممنوع است مگر اینکه برای آنها مجوز صادر شود و حتی وقتی هم که مجوز صادر می‌شود، زیرساخت‌های فاجعه‌بار این سفر را طولانی و بس طاقت‌فرسا می‌سازد.
سوار شدن بر اولین قطار کره‌شمالی تا مدت‌ها یک رویداد خاطره‌انگیز تلقی می‌شد. مردان به‌طور اخص برای اولین بار آن را طی خدمت نظامی تجربه کردند یعنی زمانی که برای خدمت در فلان واحد نظامی خاص به نقطه‌ای از کشور اعزام می‌شدند. اگر کسی سوار قطار در کره‌شمالی شود، تعداد بی‌شماری از یونیفرم‌های ارتشی را مشاهده خواهد کرد. احتمالا دو یا سه واگن مختص نیروهای نظامی خواهد بود اما حتی این هم شاید کافی نباشد؛ کوپه‌های دیگر در واگن‌های دیگر هم ممکن است پر از سرباز باشد.
با این حال، این روزها نوع جدیدی از مسافر درحال ظهور است. از زمان طلوع سرمایه‌داری توده‌ای [grassroots capitalism]، تعداد روزافزونی از مسافران سوداگر مبادرت به مسافرت در اقصا نقاط کشور کرده‌اند. از آنجا که پول نقش «حلال مشکلات» را دارد، از رشوه می‌توان جهت کسب اجازه برای سفر از جایی به‌جای دیگر استفاده کرد. ارزیابی‌های مربوط به رشوه که برای ورود به پیونگ‌یانگ لازم است از ۱۵ تا ۳۰ دلار (قابل پرداخت به ارز خارجی مانند یوآن چین) متغیر است. همان‌طور که در فصل اول گفته شد، بهانه‌هایی مانند درمان یا نیاز به دیدار با یکی از اقوام بیمار ممکن است از سوی مقام‌های فاسد پذیرفته شود. این به سوداگران اجازه می‌دهد که واحدهای کاری خود را ترک و به مراکز تجاری سفر کنند (مثلا به چونگجین) و کالاها را به‌صورت انبوه بخرند. سپس ممکن است به شهرهایی بروند که مسیرهای ارتباطی در آنجا کم است و برای سود بیشتر کالاهای خود را در آنجا بفروشند.
رشد سفرهای تجاری بین‌شهری و پایین‌بودن خدمات سفر با قطار بدین معناست که قطارهای کره‌شمالی مملو از آدم است. مسافران شانه به شانه هم ایستاده و در هم می‌لولند و کیف‌ها یا چمدان‌های خود را در هر کجا که بتوانند نگه می‌دارند حتی در توالت‌های کوچک قطار. یک پیامد جالب این مساله این است که قطار اکنون بیش از گذشته به «فرصتی گرانبها» برای «اجتماعی‌پذیری» و «کنش مشترک» تبدیل شده است. این سخن بدین معناست که نشست‌های غیررسمی چهار نفر یا بیشتر به‌طور بالقوه در کره‌شمالی ممنوع و وجود هر گونه فعالیت گروهی دور از نظر مقام‌ها دشوار است. اما قطار یک استثنای قابل توجه است و این حقیقت که مسافران ممکن است هرگز یکدیگر را نبینند آنها را جسورتر می‌کند که با یکدیگر شفاف‌تر و صریح‌تر باشند. کره‌شمالی جامعه‌ای است که نمایش و داستان‌گویی‌های زنده را ارج می‌نهد و به این ترتیب، کسانی هستند که ضمن سفرهای طولانی با راه‌آهن آهنگ گوش می‌دهند یا می‌خوانند، جوک می‌گویند یا داستان‌های زشت و آنچنانی تعریف می‌کنند. مهم‌تر اینکه، معروف است که مسافران قطار اخبار و شایعات را با هم به اشتراک می‌گذارند و حتی از مقام‌ها انتقاد می‌کنند. این دومی شاید در محیط‌های عمومی دیگر کاملا غیرقابل تصور باشد. اما در مورد تعطیلات چطور؟ به‌طور سنتی، تعطیلات واقعی نادر بوده است. واحدهای شغلی سفرهای دسته‌جمعی به دیگر نقاط کشور را به‌ویژه کوه‌هایی مانند چیلبوسان [Chilbosan]، پائک توسان و کومگانگ‌سان [Kumgangsan] سازمان می‌دهند. اما عموم افراد قادر به انتخاب مقصد خود نیستند و فرصت اندکی برای استراحت دارند: برنامه‌های سفر پر از فعالیت‌های گروهی سیاسی است. تنها طبقه‌ای که قادر است به سواحل یا شهرهای ساحلی مانند وُنسان (البته غیر از بومی‌ها) برود اعضای گروه حاکم هستند. آنها تنها افرادی با وقت باز هستند و آنقدر پول دارند که از پس‌خرج و مخارج هتل و ... برآیند. اما در عصر سرمایه‌داری جدید کره‌شمالی، فرصت‌های فراغت برای اعضای موفق‌تر طبقات نوظهور سوداپیشه و تاجرپیشه درحال ظهور است. گروهی کوچک اما روزافزون از مردمانی با درآمد در دسترس و وقت آزاد وجود دارد. برخی از آنها حتی دارای ماشین هم هستند. در آنچه نفع مستقیمی برای این گروه دارد، توریسم داخلی از سوی «کمیته خلق شهر پیونگ‌یانگ» [Pyongyang City People’s Committee (PCPC)] و از طریق آگهی‌های تبلیغاتی در «رودونگ شینمون» [Rodong Shinmun] یا «روزنامه کارگران» [The Workers’ Paper] (مهم‌ترین رسانه دولتی) در حال تبلیغ و ترویج است. در اوت ۲۰۱۳، کمیته خلق شهر پیونگ‌یانگ (PCPC) بلیتی برای یک سفر سه روزه به ساحل ریونگ سوپو [Ryongsupo Beach] ارائه داد که در جنوب غرب پیونگ‌یانگ در جنوب استان هوانگای قرار دارد. این مکان‌ها نه فقط برای واحدهای کاری بلکه برای خانواده‌های منفرد نیز در دسترس است. گزارش‌های خبری تلویزیونی نیز درحال توسعه و ترویج و ارتقای توریسم ساحلی در بهار و تابستان ۲۰۱۳ بود. این گزارش‌ها تعداد زیادی از مردم را نشان می‌داد که درحال شنا و والیبال ساحلی در ساحل ماجون [Majon Beach] نزدیک هامهونگ هستند و این حس را منتقل می‌کند که اینها فعالیت‌هایی هستند که همه در آن دخیلند. البته این درست نیست: مردم معمولی کره‌شمالی همچنان در فقر مطلق به سر می‌برند و از این رو، فاقد پول و زمان برای گذراندن سه روز در مناطق ساحلی هستند. اما این حقیقت که مقام‌ها در حال بازگشایی مناطقی به روی عموم با پول نقد باشند که در رزروِ نخبگان و عوامل خودشان است و حتی آن را تبلیغ کنند، سخن‌های فراوانی در مورد تغییر نگرش‌ها در مورد مصرف‌گرایی حلقه‌های رسمی در دل دارد.
ارسال نظر