اولتیماتوم بریتانیا به روسیه

نخست‌وزیر بریتانیا گفت که سفیر روسیه در لندن احضار شده تا از او سوال شود که آیا این حمله «اقدامی مستقیم از سوی دولت روسیه بوده» یا اینکه روسیه «کنترل خود بر ذخیره سم اعصاب در این کشور را از دست داده است.» به گزارش بی‌بی‌سی، بوریس جانسون، وزیر امور خارجه بریتانیا، از سفیر روسیه خواسته است که دولت این کشور به سرعت و به‌صورت «تمام و کمال» درباره «برنامه گاز اعصاب نوویچوک روسیه» به سازمان پیشگیری از تسلیحات شیمیایی توضیح دهد. به گفته ترزا می، بریتانیا تا پایان روز سه‌شنبه ۱۳ مارس (دیروز) به روسیه فرصت داده تا به خواسته‌ها و سوالات بریتانیا پاسخ دهد در غیر این صورت این موضوع «اعمال زور غیرقانونی دولت روسیه علیه بریتانیا» تلقی خواهد شد.

سرگئی اسکریپال و دخترش

سرگئی اسکریپال، سرهنگ بازنشسته اطلاعات ارتش روسیه است. او در سال ۲۰۰۶ به جرم جاسوسی برای بریتانیا به ۱۳ سال زندان محکوم شد. او متهم بود که هویت تعدادی از ماموران مخفی روسیه در اروپا را به سازمان اطلاعات مخفی بریتانیا (ام آی ۶) داده است. سرهنگ اسکریپال برای آن اطلاعات ۱۰۰ هزار دلار- که از دهه ۱۹۹۰ میلادی به وی داده می‌شد- دریافت کرده بود. او در سال ۲۰۱۰ بعد از مبادله جاسوس با بریتانیا، وارد این کشور شد و از آن زمان در شهر کوچک سالزبری زندگی می‌کرد. به نوشته رویترز، او یکشنبه گذشته بعد از اینکه به همراه دخترش از خانه بیرون رفته و در رستورانی غذا سرو کرده بودند درحالی‌که روی نیمکتی در کنار خیابان نشسته بودند، از هوش رفتند. پلیسی که اولین کسی بود که بالای سر آنها رسیده بود نیز در بیمارستان بستری و وضعیت او ثابت گزارش شده است. معروف‌ترین مورد مشابه در سال‌های اخیر الکساندر لیتوننکو، جاسوس روس بود که با پلوتونیوم ۲۱۰ در رستورانی در لندن مسموم شد و بعد از چند روز در بیمارستان درگذشت. بریتانیا در نهایت نتوانست دو نفری را که احتمال می‌رفت حمله را انجام داده باشند به دادگاه بکشاند و به‌جای آن چند دیپلمات روس اخراج شدند. حمله به سرگئی اسکریپال و دخترش باعث انتقاد شدید از دولت بریتانیا شد، از اینکه در قبال حملات مشابه اهمال کرده و همچنین از کمک‌های مالی ثروتمندان روس به حزب محافظه‌کار هم انتقاد شد.

واکنش‌ها

روسیه اتهام بریتانیا به این کشور درباره دست داشتن احتمالی در مسموم کردن جاسوس سابق روس را «خنده‌دار» توصیف کرد. وزارت امور خارجه روسیه اظهارات ترزا می، نخست‌وزیر بریتانیا درباره مسمومیت جاسوس دوجانبه سابق روس را «کارزاری سیاسی» و مبتنی بر «اعمال تحریک‌آمیز» دانست. به گزارش خبرگزاری آلمان، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، آنچه را که در جلسه پارلمان بریتانیا گذشته، «یک سیرک» خواند و گفت در لندن «افسانه‌سرایی» می‌شود. زاخارووا افزود: «انگلیس به‌جای داستان‌پردازی‌های جدید چگونگی پایان پرونده لیتویننکو را افشا کند.» ترزا می نخست‌وزیر بریتانیا روز دوشنبه ۱۲ مارس (۲۱اسفند) در پارلمان این کشور از «احتمال بالای» دست داشتن روسیه در مسموم کردن جاسوس سابق این کشور در داخل بریتانیا سخن گفت. نخست‌وزیر بریتانیا به روسیه اولتیماتوم داد که تا سه‌شنبه شب (۱۳ مارس) در این باره توضیح دهد در غیر این صورت با «تحریم‌هایی سخت» روبه‌رو خواهد شد.

دولت ایالات‌متحده نیز ردپای روسیه در مسمومیت اسکریپال را منتفی نمی‌داند. رکس تیلرسون وزیر خارجه برکنار شده ایالات‌متحده گفته بود واشنگتن با لندن در اینکه «به احتمال زیاد» مسکو مسوول این اقدام است، هم نظر است. او گفته هم کسانی که این جنایت را مرتکب شده‌اند و هم کسانی که دستور آن را صادر کرده‌اند باید با «پیامدهای جدی و درخور» روبه‌رو شوند. تیلرسون این حادثه را «یک اقدام واقعا بهت‌آور» خوانده و گفت: «مطمئنا پاسخی را موجب خواهد شد.» او در این اظهاراتش که در هواپیما و در مسیر بازگشت از سفرش به نیجریه به خبرنگاران ایراد کرد، اذعان کرد به اینکه هنوز نمی‌داند آیا دولت روسیه اطلاعی از این حمله داشته یا خیر، گفت: «با ارزیابی بازرسان انگلیسی مبنی بر اینکه مسکو احتمالا مسوول است و اینکه ماده سمی استفاده شده در این حمله از هیچ کشور دیگری غیر از روسیه نیست، موافق است.» تیلرسون خاطرنشان کرد: «آمریکا اطمینان کامل به تحقیقات انجام شده از سوی مقام‌های بریتانیا و نتایج اولیه‌ای دارد که آنها در ارتباط با دست داشتن روسیه در حمله علیه این مامور سابق به‌دست آورده‌اند.» او از این فرصت استفاده کرد تا بار دیگر روسیه را از بابت «نقش بی‌ثبات‌کننده» از اوکراین تا سوریه و «حالا در بریتانیا» مورد انتقاد قرار دهد.

رویترز به نقل از برخی کارشناسان می‌نویسد که کشورهای غربی برای تصفیه‌حساب با روسیه در عرصه اوکراین و سوریه احتمالا پرونده این قتل را علم خواهند کرد. این چیزی است که در سخنان تیلرسون به‌طور غیرمستقیم مورد اشاره قرار گرفته است.

ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو نیز مسمومیت جاسوس سابق روسیه را یک «نگرانی بزرگ» دانسته است. او استفاده از گازهای اعصاب به‌عنوان یک ابزار جنگی را «منزجرکننده و کاملا غیرقابل قبول» دانسته است. نخست‌وزیر انگلیس و رئیس‌جمهوری فرانسه نیز در تماس تلفنی موافقت کردند تا به رفتار «خصمانه» روسیه به‌صورت مشترک رسیدگی کرده و از نزدیک مساله مسمومیت جاسوس سابق روسیه را که در انگلیس رخ داد، مدیریت کنند. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، سخنگوی دفتر ترزا می، نخست‌وزیر انگلیس اعلام کرد: «نخست‌وزیر انگلیس و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه به بررسی اقدامات و رفتارهای خصمانه روسیه پرداخته و توافق کردند که این مساله مهم است تا با متحدانشان به این مساله رسیدگی جدی شود. آنها همچنین موافقت کردند که دولت‌های لندن و پاریس باید از نزدیک روند تحقیقات درباره پرونده مسمومیت با عامل عصبی جاسوس روس را که در انگلیس رخ داد، مورد بررسی و نظارت داشته باشند.» در ادامه این بیانیه همچنین آمده است، رئیس‌جمهوری فرانسه همچنین این حمله را علیه سرگئی اسکریپال، جاسوس روس محکوم کرد و پیشنهاد همکاری را با دولت انگلیس در این باره مطرح کرد.

تدابیر احتیاطی پوتین

روزنامه میرر، چاپ انگلیس، مدعی شد ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه از زمانی که یک جاسوس سابق این کشور و دخترش در شهر سالزبری انگلیس هدف حمله با گاز اعصاب قرار گرفتند، تدابیر احتیاطی برای حفظ جانش از جمله استخدام امتحان‌کننده‌های غذا و آب را تشدید کرده است. پوتین چندین سال است که یک نفر را صرفا برای تست تمامی موادغذایی و نوشیدنی پیش از آنکه خودش آنها را سرو کند، استخدام کرده تا جانش را حفظ کند اما اکنون گفته شده که او حتی تعداد کارمندان بیشتری برای امتحان آب و غذایش استخدام کرده چون نسبت به حملات تلافی‌جویانه بالقوه علیه خود بعد از حمله به سرگئی اسکریپال در سالزبری نگران است.

هنوز پلیس انگلیس اعلام نکرده که چه کسی عامل این تلاش برای ترور بوده و درحال‌حاضر حال اسکریپال و دخترش همچنان وخیم است اما اکثریت ناظران انگشت اتهام را به سمت مسکو نشانه گرفتند.

گزارش شده پوتین قبل از آنکه چیزی را بخورد یا بیاشامد یک تیم از متخصصان پزشکی و امنیتی را می‌آورد تا به دقت این مواد را معاینه و بررسی کنند و همه چیز آن از بو تا درجه حرارت را بسنجند. بعد از آن نوبت امتحان‌کنندگان است که مقداری از این مواد را بچشند و غذا تا مدتی گرم می‌ماند تا زمانی که پوتین مشاهده کرده و مطمئن شود که هیچ‌گونه اثری از مسمومیت در این افراد تشخیص داده نمی‌شود. گفته شده که پوتین از فرط پارانویا دستانش را با دستکش‌های مخصوص می‌پوشاند تا نگذارد هیچ‌گونه ماده شیمیایی از طریق پوست به بدنش وارد شود و در عین حال استخری هم که او هر روز دو ساعت در آن شنا می‌کند به کرات آزمایش می‌شود تا اطمینان حاصل شود چیزی به آن اضافه نشده است.