بزرگ‌ترین ورشکستگی صنعتی در تاریخ آمریکا

فریتز هندرسون، مدیرعامل شرکت ورشکست شده جنرال موتورز- عکس: AFP. جنرال موتورز رسما ورشکسته شد

مونا مشهدی رجبی

بالاخره بعد از مدت‌ها بحث و گفت و گو در مورد وضعیت جنرال موتورز آمریکا،‌این شرکت خودروسازی دیروز یعنی اول ژوئن سال ۲۰۰۹ میلادی رسما اعلام ورشکستگی کرد و بدین ترتیب شرکتی با عمر یک قرن که زمانی نماد قدرت و پویایی اقتصادی آمریکا بود، تحت مالکیت و چتر حمایتی دولت‌ این کشور قرار می‌گیرد.

‌این سومین ورشکستگی بزرگ در طول تاریخ آمریکا و بزرگترین ورشکستگی در صنعت‌این کشور محسوب می‌شود. جنرال موتورز در سال ۱۹۰۸ تاسیس شد و در طی سال‌های ۱۹۳۱ تا ۲۰۰۸ رکوردار فروش خودرو در جهان بود. اما از سال ۲۰۰۸ به بعد شرکت ژاپنی تویوتا به پرفروش ترین شرکت خودروسازی در جهان تبدیل شد. سهم جنرال موتورز از بازار خودرو در سال ۱۹۵۴‌، ۵۴‌درصد بود که‌این رقم در سال ۲۰۰۸ به ۲۲‌درصد کاهش یافت.

آخرین سالی که‌این شرکت از فعالیت‌های خود سود بدست آورد، سال ۲۰۰۴ بود. طی سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۸‌این شرکت به طور مداوم زیان کرده و تا کنون حجم زیان‌های‌این شرکت به ۸۸‌میلیارد دلار رسیده است. ‌این شرکت که با استفاده از منشور یازده قانون، اعلام ورشکستگی کرده است، طی ۶۰ تا ۹۰ روز آینده با ساختاری تازه وارد بازار می‌شود و در‌این بازه زمانی با استفاده از ۱/۳۰‌میلیارد دلار کمک مالی دولت می‌تواند قدرت رقابت خود را در بازار بدست آورد و با خودروسازان بزرگ آسیایی و اروپایی رقابت کند.

باراک اوباما، رییس جمهوری آمریکا و فریتز هندرسون، مدیر عامل جنرال موتورز بعد از اعلام ورشکستگی رسمی‌در نیویورک سخنرانی کردند و به مردم و سهامداران اطمینان دادند که اوضاع اقتصادی‌این شرکت اصلاح می‌شود و جنرال موتورز با قدرت بیشتری به صحنه باز می‌گردد. هندرسون در‌این مورد گفت: «امروز یک روز تاریخی در اقتصاد آمریکا است، زیرا بزرگترین خودروسازی آمریکا و قدیمی‌ترین خودروساز‌ این کشور ورشکسته شده است.»‌

این شرکت برای ۲۳۰‌هزار نفر در سراسر دنیا فرصت شغلی‌ایجاد کرده است و روزانه ۲۰‌هزار خودرو در سراسر جهان تولید می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد زندگی بیشتر از یک میلیون نفر از ساکنان آمریکا به بقای‌این شرکت بستگی دارد. جنرال موتورز ۵۴‌هزار نیروی کار فعال در آمریکا دارد که بعد از اعلام ورشکستگی و تعطیلی‌این واحدها ۲۱‌هزار نفر از آنها اخراج خواهند شد.

بر اساس طرح ورشکستگی جنرال موتورز طی ۶۰ تا ۹۰ روز حجم‌این شرکت تا حد قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد و جنرال موتورزی کوچک تر ظهور خواهد یافت. در راستای‌این سیاست ۱۱ مرکز جنرال موتورز به طور کامل تعطیل خواهد شد و سه مرکز دیگر نیز به طور موقت تعطیل می‌شوند.

قرار بر این است یکی از کارخانه‌هایی که به طور موقتی تعطیل شده‌ است، بعد از طی شدن مدت زمان ۹۰ روزه دوباره بازگشایی شود و‌این بار از آن برای تولید خودروهای کوچکی که بازار بیشتری دارند، استفاده خواهد شد‌. قرار بر‌این است ۴۰‌هزار نفر از کارگران ساعتی از مجموع ۶۱‌هزار کارگر ساعتی مشغول در‌این کشور اخراج شوند.

همچنین قرار بر‌این است ۵/۷۲‌درصد از سهام شرکت تازه‌ای که تشکیل خواهد شد به دولتهای آمریکا و کانادا تعلق داشته باشد و ۵/۱۷‌درصد مابقی سهام‌این شرکت به اتحادیه کارگران خودروسازی واگذار شود. سهامداران کنونی نیز هیچ سهمی‌در شرکت تازه نخواهند داشت و با دریافت ارزش سهام خود از‌این شرکت رسما خارج می‌شوند. به همین دلیل بسیاری از تحلیلگران صنعت خودرو، شرکتی که بعد از ورشکستگی روی کار می‌آید را نه جنرال موتورز کنونی بلکه شرکت موتور دولتی

government motor می‌نامند و بر‌این باورند دولتی شدن بزرگترین شرکت صنعتی آمریکا نمادی از تغییر جهت سیاست‌های اقتصادی دولت آمریکا است.

روز شمار ورشکستگی بزرگترین خودروساز دنیا

شرکت خودروسازی جنرال موتورز در روز اول ژوئن سال ۲۰۰۹ میلادی رسما با استفاده از منشور یازده اعلام ورشکستگی کرد و از ۱/۳۰میلیارد دلار کمک مالی دولت استفاده کرد.

سی ان ان در گزارش خود که بعد از اعلام ورشکستگی جنرال موتورز ارائه داده است به ارائه تاریخ‌های کلیدی و اتفاقاتی پرداخته است که منجر به ورشکستگی بزرگترین خودروساز دنیا و قدیمی‌ترین خودروساز شد. بر طبق گزارش منتشر شده توسط سی ان ان تاریخ‌های کلیدی و تاثیرگذار در ورشکستگی این خودروساز بدین ترتیب است:

۱۸ نوامبر سال ۲۰۰۸ میلادی: مدیرعامل شرکت‌های جنرال موتورز و فورد و کرایسلر در جلسه رسمی کنگره اقدام به ارائه توضیحاتی در مورد وضعیت اقتصادی شرکت خود و برآورد آینده شرکت کردند. جنرال موتورز و کرایسلر در این جلسه هشدار دادند، بدون کمک مالی دولت تا قبل از سال ۲۰۰۹ میلادی با کمبود منابع مالی روبه‌رو می‌شوند. این سه شرکت اعلام کردند در مجموع ۲۵میلیارد دلار کمک مالی نیاز دارند تا بتوانند به کار خود در عرصه اقتصادی آمریکا ادامه دهند.

قانون‌گذاران و وکلای بزرگ آمریکا، روسای شرکت‌های خودروسازی را محکوم کردند که این اوضاع نابسامان اقتصادی به دلیل اشتباهات آنها ایجاد شده است و یکی از بزرگترین اشتباهاتشان نیز استفاده از جت‌های شخصی برای جابه‌جا شدن روسا و مقامات ارشد شرکت‌ها در میان ایالت‌ها و شهرهای مختلف آمریکا بوده است. بعد از این روسای شرکت‌های خودروسازی آمریکا از جت‌های شخصی استفاده نکردند و بر طبق گفته مسوولان مالی شرکت‌ها این جت‌ها برای پرداخت بخشی از بدهی‌های خودروسازان فروخته شد.

۲۰ نوامبر سال ۲۰۰۸ میلادی: تلاش‌های کنگره برای ممانعت از فروپاشی صنعت خودروسازی سبب شد تا به جنرال موتورز و کرایسلر تا روز دوم ماه دسامبر سال ۲۰۰۸ میلادی فرصت داده شود تا طرح‌های اصلاحی خود را به دولت ارائه دهند و برای دریافت کمک مالی از دولت برنامه‌های تازه‌ای به کنگره بدهند.

۴ دسامبر سال ۲۰۰۸ میلادی: مدیرعامل شرکت‌های خودروسازی آمریکا در کنگره حاضر شدند و طرح‌های خود را ارائه دادند، ولی بازهم تردیدهای زیادی در مورد طرح‌های خود داشتند و بر این باور بودند حتی با استفاده از کمک مالی دولت نیز نمی‌توانند سال ۲۰۰۹ میلادی را به سلامت پشت سر بگذارند.

آنها اعلام کردند ۳۴میلیارد دلار کمک مالی لازم دارند و با ۲۵میلیارد دلار نمی‌توانند مشکلات خود را بر طرف کنند. در این زمان شرکت خودروسازی فورد از کنگره خواست تا به جای وام یا به تعبیر بهتر کمک مالی از خط اعتباری استفاده کند و این درخواست مورد توجه دست‌اندرکاران اقتصادی و اعضای کنگره قرارگرفت.

۱۱ دسامبر سال ۲۰۰۸ میلادی: دومین تلاش برای نجات خودروسازان در سنا با شکست مواجه شد که دلیل آن بالا گرفتن اختلاف میان اتحادیه کارگران خودروسازی و شرکت‌ها در مورد کاهش دستمزد کارگران بود. رهبران دموکرات سنا از دولت بوش خواستند تا با کمک بودجه «نجات وال استریت» به کمک خودروسازان بیایند و مانع از ورشکستگی یکی از صنایع کلیدی آمریکا شوند.

۱۲ دسامبر سال ۲۰۰۸ میلادی: با وخیم‌تر شدن اوضاع اقتصادی آمریکا بوش اعلام کرد از بودجه‌های موجود دولت برای حمایت از خودروسازی استفاده می‌کند. در این روز طرح واگذاری ۴/۱۷میلیارد دلار وام به دو شرکت جنرال موتورز و کرایسلر از طرف دولت بوش رسما اعلام شد.

۱۷ فوریه سال ۲۰۰۹ میلادی: از آغاز رسمی کار اوباما کمتر از یک ماه می‌گذرد. وی استیون راتنر را به عنوان مشاور ارشد کمیته صنعت خودرو معرفی کرد. این کمیته بعد از روی کار آمدن اوباما برای حمایت از خودروسازی این کشور تشکیل شد. این کمیته با مدیران ارشد صنعتی و کارشناسان اقتصادی جلسه تشکیل داد و به بررسی بهترین راهکارهای موجود برای بازسازی صنعت خودروسازی و ارتقای قدرت رقابت این صنعت در آمریکا پرداخت.

۵ مارس سال ۲۰۰۹ میلادی: کارشناسان بازار خودرو در آمریکا در مورد توانایی خودروسازان برای باقی ماندن در بازار اعلام تردید کردند و همین مساله سبب شد تا ارزش سهام جنرال موتورز با ۳۶درصد کاهش به کمتر از ۴۵/۱دلار آمریکا برسد.

۱۹ مارس سال ۲۰۰۹ میلادی: وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد ۵میلیارد دلار کمک مالی به قطعه‌سازان ارائه می‌دهد. دلیل اجرای این طرح احتمال ورشکستگی قطعه‌سازان در اثر مشکلات مالی خودروسازان ذکر شد.

۲۹ مارس سال ۲۰۰۹ میلادی: دولت اوباما به ریک واگونر مدیرعامل جنرال موتورز دستور داد تا از سمت خود کناره‌گیری کند و فریتز هندرسون به جای وی به عنوان مدیرعامل جنرال موتورز انتخاب شد.

۳۰ مارس سال ۲۰۰۹ میلادی: اوباما برنامه اصلاحی جنرال موتورز و کرایسلر را رد کرد و برای این دو شرکت ضرب‌الاجلی تعیین کرد که تا آن زمان شرایط خود را سامان بخشند. این مدت زمان برای رسیدن سهامداران و روسای شرکت‌ها به یک نتیجه نهایی ضروری تشخیص داده شد.

۳۰ آوریل سال ۲۰۰۹ میلادی: شرکت خودروسازی کرایسلر رسما با استفاده از منشور یازده اعلام ورشکستگی کرد. بعد از این کار ۳۵درصد از سهام کرایسلر به فیات ایتالیا واگذار شد و دولت ۵/۳میلیارد دلار برای تامین هزینه‌های اجرایی لازم در دوران ورشکستگی و ۵/۴میلیارد دلار برای خروج از ورشکستگی به این شرکت واگذار کرد. وزارت خزانه داری آمریکا ۸درصد از سهام کرایسلر را خریداری کرد.

۲۹ مه سال ۲۰۰۹ میلادی: ضرب‌الاجل جنرال موتورز در حال پایان است و اتحادیه کارگران خودروسازی آمریکا به مقامات این شرکت در مورد دریافت ۵/۱۷درصد از سهام جنرال موتورز بعد از بازگشت به بازار به توافق رسیدند. جنرال موتورز اعلام کرد ۱۱ واحد تولیدی را کاملا تعطیل می‌کند و سه واحد را به حالت تعلیق در می‌آورد.

۳۰ مه سال ۲۰۰۹ میلادی: جنرال موتورز رسما اعلام ورشکستگی کرد و ۵/۷۲درصد از سهام این شرکت به دولت تعلق گرفت. دولت آمریکا که تا کنون ۲۷میلیارد دلار به این شرکت وام داده بود ۱/۳۰میلیارد دلار دیگر نیز بعد از اعلام ورشکستگی در اختیار جنرال موتورز قرار داد.