رویترز به بازترسیم مسیر برقیسازی در اروپا پرداخت؛
خودروسازی سنتی اروپا دربرابر انقلاب برقی
مجموعه گزارشهای تازه رویترز نشان میدهد؛ روندهای کلان اقتصادی، تحولات سیاسی، فشار رقابتی سنگین از سوی چین و تغییر رفتار مصرفکنندگان، همگی در حال بازترسیم مسیر برقیسازی هستند. از یکسو نشانههای روشنی از عقبنشینی دولتها و مشتریان از سرعت پیشبینیشده گذار بهچشم میخورد و از سوی دیگر، تلاش فشرده خودروسازان برقی اروپا برای جلوگیری از هرگونه تعدیل در اهداف اقلیمی ادامه دارد.
ترکیب این دو نیرو، یک تنشی را شکل داده که بهنظر میرسد در سالهای آینده نیز عمیقتر شود. در این میان، شرکت مشاورهای EY در تازهترین ارزیابی خود گزارش داده که خریداران خودرو در سراسر جهان بیش از گذشته به گزینههای بنزینی بازگشتهاند؛ تغییری که ریشه در ترکیبی از «نااطمینانیهای ژئوپلیتیک»، «بازگشت سیاستها»، «شکاف قیمتی» و «نگرانی نسبت به زیرساختهای شارژ» دارد.
در آمریکا، دولت دونالد ترامپ با پیشنهاد کاهش چشمگیر استانداردهای مصرف سوخت یکی از ستونهای سیاستی دورههای گذشته برای محدودکردن نقش موتورهای احتراق داخلی، عملا جهتگیری پیشین را کنار گذاشتهاست. در اروپا نیز زمزمههایی درباره انعطافپذیری بیشتر بسته خودرویی و احتمال بازنگری در ممنوعیت فروش خودروهای درونسوز از سال۲۰۳۵ به گوش میرسد.
به باور EY، چنین فضایی بخشی از علت بازگشت خریداران به گزینههای سنتی است؛ بازگشتی که در دادههای این موسسه نیز کاملا مشهود است. براساس نتایج این ارزیابی، نیمی از خریداران جهانی قصد خرید خودروی بنزینی یا یک خودروی کارکرده درونسوز طی ۲۴ ماه آینده را دارند؛ سهمی که نسبت به سالگذشته ۱۳درصد افزایش پیدا کردهاست. در مقابل، تمایل به BEVها و هیبریدیها کاهش نشان میدهد.
در همینحال، گزارش دیگری از رویترز از افزایش نگرانی در صنعت خودروی برقی اروپا حکایت دارد. حدود ۲۰۰ شرکت فعال در زنجیره ارزش EVها خودروسازانی مانند پولستار و ولوو تا اپراتورهای شارژ نظیر ChargeUp Europe در نامهای به رئیس کمیسیون اروپا هشدار دادهاند؛ هرگونه عقبنشینی از هدف «آلایندگی صفر ۲۰۳۵» میتواند موجی از بیثباتی را وارد جریان سرمایهگذاری کند. این شرکتها تاکید میکنند؛ اروپا در رقابت با چین نهتنها از نظر هزینه تولید، بلکه از منظر سرعت نوآوری نیز در موقعیتی شکننده قرار دارد، بنابراین هر میزان تاخیر، شکاف موجود را عمیقتر میکند. به باور آنها، ایجاد فضای تردید پیام اشتباهی برای بازار و تامینکنندگان است، زیرا بازکردن مسیر برای فناوریهای انتقالی از جمله هیبریدهای قابلشارژ یا سوختهای موسوم به سوختهای CO₂ -خنثی به کاهش اطمینان سرمایهگذاران و کندشدن توسعه زیرساختهای کلیدی منجر میشود.
در بطن این کشمکش، رقابت با چین عاملی تعیینکننده است. گزارش مربوط به همکاری تازه رنو و فورد نشان میدهد؛ حتی خودروسازان سنتی اروپایی نیز برای مقابله با فشار قیمت و سرعت عرضه رقبا از چین، به سمت همکاریهای عمیقتر و «ائتلافهای اضطراری» حرکت کردهاند. مدیرعامل فورد صراحتا اعلامکرده؛ صنعت خودرو درگیر «نبردی برای بقا» در برابر هجوم مدلهای برقی ارزانقیمت چینی است و اروپا در خطمقدم این تقابل قرار دارد.
با اینحال، ورای این همکاریها واقعیتی سختتر وجود دارد: سرعت برقیسازی در اروپا و آمریکا هرگز مطابق پیشبینیهای اولیه پیشنرفته است. جهش قیمت مواد اولیه، افزایش نرخ بهره طی سالهای اخیر، فشار تورمی بر خانوارها و کندی توسعه زیرساخت شارژ، سببشده بخش قابلتوجهی از مصرفکنندگان خرید EV را فقط در صورت وجود یارانههای دولتی یا دسترسی به مدلهای بسیار ارزانقیمت منطقی بدانند، از همینرو خودروسازان سنتی غرب تلاش کردهاند بخشی از سرمایهگذاریهای سنگین خود را تعدیل کنند، خطوط تولید را بازآرایی کنند و محصولاتی بسازند که میان پیشرانههای برقی و بنزینی انعطاف بیشتری داشتهباشند. این واقعیت در گزارش EY نیز بازتاب دارد؛ جاییکه تاکید میشود سیاستگذاران درحال پذیرش این واقعیت هستند که گذار به EV آهستهتر از انتظار پیشمیرود؛ موضوعی که در رویکردهای بروکسل و واشنگتن کاملا قابلمشاهده است.
فشار متقابل برقیسازان
گرچه مجموعهای از نشانهها کاهش شتاب برقیسازی را تایید میکند، اما صنعت خودروی برقی اروپا با شدت بیشتری تلاش میکند مانع این روند شود. بسیاری از فعالان این بخش بر این باورند که هرگونه تعدیل در اهداف اقلیمی یک خطای راهبردی است؛ زیرا چین با سرعتی بسیار بیشتر درحالتوسعه ناوگان برقی و صادرات مدلهای رقابتی به اروپا است. به اعتقاد این گروهها، اگر اروپا با ژست بازگشت به فناوریهای انتقالی پیام اشتباهی به بازار بدهد، فضای سرمایهگذاری در فناوریهای کلیدی مانند باتری، نرمافزارهای مدیریت انرژی و شارژ سریع بههم میریزد. آنها هشدار میدهند که رشد تولید خودروهای برقی ارزانقیمت چینی، در صورت کاهش حمایتهای اروپا، میتواند موقعیت خودروسازان محلی را بیش از پیش تضعیف کند؛ زیرا چین بهواسطه مقیاس تولید بسیار بالا، شبکه تامین گسترده و حمایت دولتی، هزینه تولید EV را به شکل قابلتوجهی کاهش دادهاست.
در همین حین، جریان لابیگری پرحجم از سوی خودروسازان سنتی اروپایی نیز ادامه دارد. برخی شرکتها -بهویژه در آلمان- بر سختی اجرای کامل ممنوعیت ۲۰۳۵ تاکید دارند و خواهان انعطاف بیشتر در اجرای آن هستند. از سوی دیگر، تصمیم آمریکا برای کاهش استانداردهای مصرف سوخت، عملا به این بحث بُعد ژئوپلیتیک دادهاست. آمریکا و اروپا هر دو درصددند نفوذ چین در بازار EV را محدود کنند، اما هرگونه عقبنشینی سیاستی تبعاتی برای زنجیرههای تحقیقوتوسعه، سرمایهگذاریهای بلندمدت و استراتژیهای صنعتی خواهدداشت. از این منظر، فعالان صنعت EV تاکید میکنند؛ رقابت با چین مستلزم یکپارچگی در هدفگذاریهاست، نه بازگشت به فناوریهایی که فقط روند گذار را کند میکنند.
در نهایت، تقاضا برای خودروهای درونسوز درحال افزایش است؛ سیاستگذاران تحتفشارهای رقابتی و هزینهای بهدنبال انعطافپذیری بیشتر هستند و در مقابل، صنعت خودروی برقی اروپا با قدرت از اهداف اقلیمی دفاع میکند. در بازار جهانی نیز رقابت با چین محور اصلی تصمیمسازیهاست؛ چه در قالب همکاریهای اضطراری میان خودروسازانی مانند رنو و فورد، چه در قالب هشدارهای گروههای صنعتی در اروپا و چه در بازگشت سیاستگذاران آمریکایی به استانداردهای سهلگیرانهتر.
مسیر آینده صنعت خودرو در دههپیشرو، نه یک روند خطی از بنزینی به برقی، بلکه ترکیبی از پیشروی و عقبنشینی خواهد بود. مصرفکنندگان در کوتاهمدت همچنان به قیمت و زیرساخت حساساند؛ سیاستگذاران در تلاش برای ایجاد توازن میان اهداف اقلیمی و توان رقابتی صنایع هستند و شرکتها نیز بهدنبال الگوهای همکاری و سرمایهگذاریاند که بتواند هزینهها را کاهش دهد و سرعت نوآوری را بالا ببرد، اما آنچه قطعی بهنظر میرسد این است که هر میزان تاخیر اروپا در این مسیر، فاصله با چین را بیشتر میکند؛ فاصلهای که جبران آن در سالهای آینده احتمالا دشوارتر از امروز خواهد بود.
