رشد سنگین تولید و فروش تجاری‌سازان بزرگ اما در حالی است که از سال ۹۷ تا ۱۴۰۰، تولید آنها شرایط خوبی نداشت و بسیار کمتر از ظرفیت خود تیراژ داشتند. هرچند هنوز هم تولید تجاری‌سازان کشور زیر ظرفیت اسمی‌شان است، با این حال تیراژ آنها طی ماه‌های گذشته از سال‌جاری صعودی بسیار بلند را تجربه کرده است. این رشد اما دلایل مختلفی دارد که یکی از آنها پایین بودن عدد تولید در سال گذشته است. از سال ۹۷ که خودروسازی کشور تحریم شد، تجاری‌سازان نیز مانند دیگر شرکت‌های خودروساز داخلی روندی رو به افت را آغاز کردند. رفتن شرکای خارجی و ناهموار شدن مسیر تامین قطعات از یکسو و رشد شدید هزینه تولید و قیمت تمام شده از سوی دیگر، سبب شد تولید در شرکت‌های تجاری‌ساز افتی سنگین را به خود ببیند. طی۷ ماه امسال اما تیراژ به شدت بالا رفت و چون عدد پایه در سال گذشته بسیار پایین بوده، سبب رشد ۱۵۲‌درصدی شده است. بنابراین این احتمال وجود دارد که در۷ ماه سال آینده، رشدی تا این حد نصیب خودروسازان تجاری کشور نشود، زیرا عدد پایه تولید افزایش قابل‌توجهی داشته است.

به جز موضوع عدد پایه، توجه به ظرفیت‌های مغفول به‌خصوص در حوزه اتوبوس نیز در بهبود تولید و فروش تجاری‌سازان نقش داشته است. در گذشته به دلیل آنکه وزارت کشور در پرداخت مطالبات تجاری‌سازان تعلل می‌کرد، آنها چندان میلی به استفاده حداکثری از ظرفیت تولید اتوبوس خود نداشتند، اما حالا شرایط فرق کرده و به واسطه قراردادهای جدید، خطوط تولید اتوبوس رونقی نسبی گرفته است.

البته بیشترین تیراژ تجاری‌سازان به بخش کامیون و کشنده مربوط می‌شود که گفته می‌شود فروش آنها طی چند ماه گذشته بالا رفته است. در واقع رشد فروش یکی از دلایل اصلی صعود تولید تجاری‌سازان بزرگ کشور در ۷ماه امسال محسوب می‌شود که باید منتظر ماند و دید آیا این شرایط در ماه‌های باقی‌مانده از سال و همچنین سال آینده نیز ادامه خواهد یافت یا متوقف می‌شود. درآمار ارائه شده از سوی تجاری‌سازان به کدال، خبری از صادرات نیست، بنابراین با استناد به آن، آنها در۷ ماه امسال تمام محصولات خود را در داخل فروخته‌اند. این در حالی است که گفته می‌شود برخی خودروهای تجاری داخلی قرار است راهی بازار روسیه شوند، کشوری که از اسفند سال گذشته به اوکراین حمله کرده و نبرد آنها با یکدیگر همچنان ادامه دارد. مدیرعامل ایران خودرودیزل چندی پیش در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» و در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه آیا این شرکت خودروهایی با کاربری نظامی را به روسیه صادر کرده، این موضوع را تایید نکرد.

جزئیات تولید و فروش تجاری سازان

اما نگاهی بیندازیم به جزئیات تولید خودروهای تجاری کشور در ۷ ماه امسال. طبق آمار، بیشترین تولید نصیب ایران خودرودیزل شده، شرکتی که ۹‌هزار و یک دستگاه انواع محصول تجاری را به تولید رسانده است. در مقایسه با ۷ ماه مشابه سال گذشته، تولید ایران خودرودیزل ۲۲۷‌درصد رشد کرده است. این شرکت همچنین تا پایان مهر امسال ۸‌هزار و ۳۳ دستگاه محصول فروخته که در مقایسه با ۷ماه سال گذشته، رشد ۲۵۶‌درصدی را به دنبال داشته است. دیگر تجاری‌ساز بزرگ کشور یعنی سایپادیزل نیز در ۷ماه امسال تنها ۸۵۴ دستگاه تیراژ داشته که نسبت به مدت مشابه پارسال از رشد ۳۶‌درصدی حکایت می‌کند. این شرکت همچنین رشد ۲۳‌درصدی را نیز در فروش تجربه کرده که ناشی از فروش ۸۴۲ دستگاهی آن است.

در کنار این دو خودروساز که وابستگی دولتی دارند، بهمن‌دیزل به عنوان شرکت بخش‌خصوصی توانسته ۳‌هزار و ۱۹۷ دستگاه محصول تجاری را در۷ ماه امسال تولید کند. این تیراژ رشد ۷۹‌درصدی را برای بهمن به دنبال داشته است. همچنین ۳‌هزار و ۳۷ دستگاه خودرو تجاری نیز توسط این شرکت به فروش رفته که رشد ۸۰‌درصدی را حاصل کرده است.