صف طویل ثبتنام خودرو با کارت ملی اجارهای
با اعلام نتایج قرعهکشی ایران خودرو، عدد شگفتآور ۴ میلیون نفر متقاضی برای دریافت خودرو صفر ثبت شد، این در حالی است که بسیاری از افراد نیز در قرعه کشی گروه خودروسازی سایپا شرکت کرده و اجازه ثبت نام در قرعهکشی ایرانخودرو را نداشتند. با این وضعیت میتوان پیشبینی کرد با ادامه روند فعلی، روز به روز وضعیت بازار خودرو ملتهبتر شود.
بازار خرید و فروش خودرو، مدتی است که به دلیل عرضه بسیار پایین در برابر تقاضای بالا و غیرمنطقی، دچار نوسانات و جهشهای قیمتی شدید شده است. ورود دلالان و واسطهگران به این بازار، مشکلات را دوچندان و امکان کنترل بازار را عملا از اختیار نهادهای مسوول خارج کرده است. راهکاری که چندین ماه از اجرای آن برای کنترل قیمت خودرو توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت میگذرد، پیشفروش خودرو بهصورت قرعهکشی است و همچنین شرایطی از قبیل اختصاص هر خودرو به یک کد ملی، عدم اجازه فروش خودرو تا یکسال و... نیز برای جلوگیری از تجاریسازی این وسیله نقلیه اندیشیده شده بود که هرکدام از این موارد نیز با روشهایی خاص دور زده شد.بر این اساس دلالان برای دور زدن این روش اقدام به خرید گروهی کد ملی افراد بیبضاعت کرده و با پرداخت چند میلیون به این افراد، عملا شانس بالایی برای تصاحب خودروهای صفر در فرآیند قرعهکشی دارند، با این روش، میتوان پیشبینی کرد که حدودا اکثریت این خودروها به دست مصرفکننده واقعی نرسیده و هدف وزارت صنعت، معدن و تجارت از رسیدن خودرو به افرادی که واقعا احتیاج به خودرو دارند، عملی نشدهاست. از طرفی، اقدام وزارت صنعت، معدن و تجارت در ممنوعیت معامله این خودروها تا یکسال نیز بهصورت کامل عملی نیست، زیرا این خودروها هماکنون بهصورت وکالتی یا با استفاده از مبایعه نامه منتقل میشوند و به همین دلیل، این راهکار نیز با توجه به این روشهای انتقال، معیوب است.
شاهد این مثال قرعهکشی پیش فروش فوری و یکساله شرکت ایرانخودرو در مهرماه امسال است که بهصورت همزمان برگزار شد. در این دو قرعهکشی، در مجموع ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار و ۶۵۳ نفر در وبسایت شرکت ایران خودرو ثبتنام کردند، این در حالی است که در مجموع این دو قرعه کشی همزمان، ۳۱ هزار و ۴۵۰ دستگاه خودرو به برندگان رسید، با یک محاسبه ساده میتوان گفت شانس پیروزی در این قرعه کشیها بهطور میانگین ۷/ ۰ درصد است که عملا به معنای این است که این رخداد بیشتر شبیه به یک بختآزمایی است تا انتخاب تصادفی.
به این ترتیب به دلیل آسیبهای بیشمار روش فعلی، پیشنهادی برای عرضه خودرو در بورس کالا مطرح شدهاست و طبق آن، اختلاف قیمت کشفشده در بورس کالا و قیمت مصوب شورای رقابت، بهعنوان مالیات اخذ میشود. پیشنهاد شده که این مالیات از طرق مختلف و با ضوابطی خاص در جهت افزایش تولید، بهبود کیفیت و ایمنی خودرو و توسعه ناوگان حملونقل عمومی استفاده شده که نهایتا منافع آن به مردم خواهد رسید. اگر پیشنهاد فروش خودرو در بورس کالا محقق شود، میتوان با منابع حاصل از اختلاف قیمت مصوب شورای رقابت و قیمت کشف شده در بورس، برای خودروسازان تسهیلاتی در نظر گرفت تا افزایش تولید خودرو صورت گیرد. با افزایش تولید خودرو، عرضه و تقاضا متعادل، همچنین دست دلالان و واسطهگران از بازار خودرو قطع شده و مصرفکننده واقعی به خودروی صفر خواهد رسید.