«دنیای‌اقتصاد» نوسان فروش خودرو در سال ۱۴۰۲ را بررسی کرد
فراز و فرود فروش خودروسازان بزرگ
طی سال گذشته، به دلایلی مانند قطعی برق صنایع و همچنین دپوی عمدی خودروها (در راستای افزایش قیمت کارخانه‌ای محصولات خودروسازان) فروش با افت روبه‌رو شده است.
افت و خیز ماهانه فروش خودروسازان بزرگ
اما نگاهی بیندازیم به جزئیات فروش ماهانه خودروسازان در سال گذشته، تا مشخص شود ایران‌خودرو و سایپا چه روندی را طی ۱۲ ماه پارسال پشت سر گذاشته‌اند. در این آمار، فروش محصولات سایپا به همراه وانت پراید این شرکت مورد محاسبه قرار گرفته است، اما در آمار فروش محصولات ایران‌خودرو، تنها مدل‌های سواری لحاظ شده‌اند.
در نخستین ماه سال گذشته، کل فروش خودروسازان بزرگ کشور ۲۸هزار و ۳۱۲ دستگاه بوده است. ۱۵هزار و ۹۳ دستگاه از خودروهای فروش‌رفته، سهم ایران‌خودرو بوده و سایپایی‌ها نیز ۱۳هزار و ۲۱۹ دستگاه سواری و وانت پراید را به فروش رسانده‌اند. در فروردین سال گذشته، خودروسازان چشم انتظار دریافت مجوز افزایش قیمت کارخانه‌ای محصولات‌شان از سوی شورای رقابت بودند. از همین رو تا حد امکان سعی کردند فروش (تحویل) خودروها را تا بعد از صدور این مجوز به تاخیر بیندازند.
در نهایت نیز اواخر فروردین ماه شورای رقابت مجوز افزایش قیمت متوسط ۴۹ درصدی را صادر کرد و ایران خودرو و سایپا توانسته‌اند محصولات پیش‌فروش را با قیمت جدید تحویل دهند.
اتفاقا آمار مربوط به اردیبهشت ۱۴۰۲ نشان می‌دهد فروش خودروسازان در این ماه چند برابر شده است، موضوعی که قطعا بی‌ارتباط با اصلاح قیمت کارخانه‌ای محصولات‌شان نیست.
در دومین ماه سال گذشته، مجموع فروش خودروسازان بزرگ کشور به حدود ۸۵هزار دستگاه می‌رسد که نسبت به فروردین، ۲۰۰درصد رشد را نشان می‌دهد. ایران خودرو از فروش اردیبهشت پارسال سهمی ۴۸هزار و ۷۲۰ دستگاهی داشته است، اما سایپا ۳۶هزار و ۱۹۸ دستگاه خودرو را فروخته است. فروش اردیبهشت ایران خودرو و سایپا نسبت به فروردین، به ترتیب رشد ۲۲۷ و ۱۷۶ درصدی داشته است.
در سومین ماه سال گذشته، هرچند مجموع فروش دو خودروساز بزرگ کشور نسبت به اردیبهشت رشد کرده، اما ایران‌خودرو و سایپا رفتار متفاوتی را در این حوزه از خود نشان داده‌اند. کل فروش این دو شرکت در خرداد ۱۴۰۲معادل ۸۷هزار و ۴۸۶ دستگاه بوده است که در مقایسه با اردیبهشت، از رشد حدودا سه درصدی حکایت دارد. بنابراین در خرداد، نرخ رشد فروش سقوط کرده است.
در این ماه، ایران خودرو توانسته فروش خود را نسبت به اردیبهشت بالا ببرد و به ۵۵هزار و ۳۳۸ دستگاه برساند. بنابراین رشد ۱۴ درصدی نصیب آبی‌های جاده مخصوص در حوزه فروش شده است. این در حالی است که سایپا خرداد پارسال را با افت فروش پشت سر گذاشته است.
این شرکت، با فروش ۳۲هزار و ۱۴۸ دستگاهی، بالغ بر ۱۱درصد افت فروش نسبت به دومین ماه بهار داشته است.
در تیر ماه اما هر دو خودروساز بزرگ کشور توانسته‌اند فروش خود را نسبت به خرداد بالا ببرند. مجموع فروش ایران خودرو و سایپا در نخستین ماه تابستان پارسال به نزدیکی‌های ۹۳هزار دستگاه رسیده است که از رشد بیش از شش درصدی حکایت می‌کند. بنابراین نرخ رشد فروش در تیرماه نسبت به خرداد بالا رفته، اما به رکورد اردیبهشت نرسیده است. با توجه به آمار منتشره، در تیر ماه، قله فروش خودروسازان بزرگ کشور شکل گرفته است.
سهم آبی‌های جاده مخصوص از فروش تیر ماه حدود 59هزار دستگاه بوده که در مقایسه با خرداد، حدود 6.5درصد بالا رفته است.
سایپایی‌ها نیز در ماه تحت بررسی حدود 34هزار دستگاه خودرو فروخته‌اند تا نسبت به ماه قبل از آن، شش‌درصد رشد کنند.
دو خودروساز بزرگ کشور اما در مرداد با سقوط فروش مواجه بوده‌اند، اتفاقی که دلایل اصلی آن می‌تواند کاهش تولید و دپوی عمدی محصولات به دلیل افزایش قیمت باشد.
در ماه تحت بررسی، ایران خودرو و سایپا کمتر از 50هزار دستگاه خودرو را به فروش رسانده‌اند که پس از فروردین، دومین دره فروش آنها در سال 1402 به شمار می‌رود.
در مرداد 1402 با توجه به گرمای شدید، صنایع کشور با مشکل تامین برق مواجه شدند و در نتیجه، تولیدشان افت کرد. در این بین، صنایع مرتبط با خودروسازی نیز به دلیل قطعی برق و سهمیه‌بندی، با افت تولید مواجه شدند و طبعا دامنه آن به ایران خودرو و سایپا هم رسید. البته به نظر می‌رسد این دو خودروساز خود نیز به دلیل مشکل تامین برق، با افت تولید مواجه شدند.
در واقع کاهش تولید آنها در مرداد، علاوه بر کاهش ورودی قطعات موردنیاز، ناشی از محدود شدن فعالیت خود آنها به دلیل کمبود برق هم بود. با توجه به افت تولید، فروش خودروسازان نیز در مرداد پایین آمد. علاوه بر مساله کمبود انرژی، اتفاق دیگری که سبب کاهش فروش خودروسازان در پنجمین ماه پارسال شد، دپوی عمدی خودروها بود. در این ماه زمزمه‌هایی مبنی بر احتمال افزایش قیمت کارخانه‌ای خودروها برای دومین بار (در سال 1402) به گوش رسید و از همین رو خودروسازان عرضه را محدود کردند تا محصولات خود را به قیمت‌های جدید بفروشند. البته به نظر می‌رسد دلیل اصلی افت فروش در مرداد، همان مساله قطعی برق صنایع بود، با این حال دپوی عمدی نیز اثر خود را گذاشت.
به هر حال در مرداد پارسال، کل فروش ایران خودرو و سایپا به 49هزار و 757 دستگاه رسید که نسبت به تیر ماه حدود 47درصد افت کرد، اتفاقی که در دیگر ماه‌های سال گذشته سابقه نداشت. در مرداد ماه، ایران خودرو حدود 28هزار دستگاه محصول را به فروش رساند که نسبت به تیر، 53درصد افت را نشان می‌دهد. سایپا نیز با فروشی 21هزار و 767 دستگاهی در مرداد، افت 36 درصدی را در مقایسه با تیر ماه به ثبت رسانده است. ایران خودرو و سایپا اما در شهریور پارسال در مسیر بهبود فروش قرار می‌گیرند، به نحوی که تعداد خودروهای فروخته‌شده‌شان در این ماه به 73هزار و 494 دستگاه می‌رسد.
در مقایسه با مرداد، فروش خودروسازان 48درصد رشد را تجربه می‌کند. در این ماه، ایران‌خودرو سهمی 40هزار و 630 دستگاهی را به خود اختصاص داده و سهم سایپا نیز 32هزار و 864 دستگاه بوده است. ایران‌خودرو و سایپا در شهریور و نسبت به مرداد به ترتیب 45 و 51درصد رشد فروش را به ثبت می‌رسانند.
باز هم افت فروش
در نخستین ماه پاییز 1402 فروش خودروسازان بار دیگر افت می‌کند، منتها نه به اندازه مرداد. در مهر ماه پارسال، جمع فروش ایران‌خودرو و سایپا به 66هزار و 199 دستگاه می‌رسد که نسبت به شهریور، از افت حدودا شش درصدی حکایت می‌کند. عامل اصلی افت فروش در مهر، سایپاست که نسبت به شهریور هفت‌هزار و 318 دستگاه خودروی کمتری فروخته است.
ایران خودرو اما در مهر و نسبت به شهریور، افزایش فروش 23 دستگاهی را به ثبت رسانده است. در آبان 1402 هرچند فروش سایپا رشد می‌کند، اما این رشد روندی کند داشته، به نحوی که نسبت به مهرماه، تنها حدود پنج‌درصد -معادل‌هزار و 194 دستگاه- افزایش را نشان می‌دهد. ایران‌خودرو اما با جهشی حدودا 15هزار دستگاهی، فروش خود را به بالای 55هزار دستگاه در آبان می‌رساند. کل فروش خودروسازان بزرگ کشور در آبان 1402 به 81هزار و 775 دستگاه می‌رسد که در مقایسه با مهر، رشد بالای 23درصد داشته است.
در آذر ماه اما اتفاقی عکس آبان رخ می‌دهد، به نحوی که ایران خودرو با افت فروش و سایپا با رشد فروش مواجه می‌شوند. طبق آمار، ایران خودرو در آخرین ماه پاییز پارسال بالغ بر 52هزار دستگاه محصول را به فروش می‌رساند که حدودا سه‌هزار دستگاه کمتر از آبان بوده است. سایپا اما با ثبت فروش 32هزار و 610 دستگاهی، 22درصد خودروی بیشتری فروخته است. جمع فروش خودروسازان در آذر پارسال، 84هزار و 689 دستگاه بوده که از رشد 3.5 درصدی نسبت به آبان حکایت می‌کند.در نخستین ماه زمستان پارسال، فروش دو خودروساز بزرگ کشور نسبت به آذر افت می‌کند، موضوعی که ریشه در کاهش فروش هر دو شرکت دارد.
فروش خودروسازان در دی ماه به 77هزار و 138 دستگاه می‌رسد که نسبت به آذر افت 9درصدی را حکایت می‌کند.
ایران خودرو در ماه تحت بررسی 51هزارو123 دستگاه فروش داشته و سایپا هم 26هزار و 15 دستگاه خودرو فروخته است. فروش این دو نسبت به آذر به ترتیب 956 و شش‌هزار و 595 دستگاه افت را نشان می‌دهد.
در بهمن ماه اما ایران خودرو با افت فروش مواجه می‌شود، با این حال سایپا خودروی بیشتری می‌فروشد. جمع فروش دو خودروساز بزرگ کشور در دومین ماه زمستان پارسال، 79هزار و 773 دستگاه بوده که در مقایسه با دی نشان از ثبت افت دو‌هزار و 635 دستگاهی دارد. در این ماه، فروش ایران خودرو با افتی پنج‌هزار و 187 دستگاهی به 45هزار و 936 دستگاه رسیده و سایپایی‌ها توانسته‌اند با ثبت رشد هفت‌هزار و 822 دستگاهی، 33هزار و 837 دستگاه محصول را به فروش برسانند. در نهایت اما دو خودروساز بزرگ کشور طی اسفند 1402 فروشی 77هزار و 952 دستگاهی را به ثبت می‌رسانند تا نسبت به بهمن افت هزار و 821 دستگاهی را تجربه کنند. ایران خودرو در آخرین ماه پارسال 46هزار و 143 دستگاه خودرو فروخته که رشد جزئی نسبت به بهمن داشته است. سایپا اما با افت فروش مواجه بوده، به نحوی که در اسفند، تقریبا دو‌هزار دستگاه محصول کمتری را فروخته است.
