عربستان از رابطه با ایران چه می‌خواهد؟
این شرایط پرسش‌‌‌هایی را ایجاد می‌کند از جمله اینکه روابط ایران و عربستان در چه مرحله‌‌‌ای قرار دارد و چشم‌انداز این روابط چگونه خواهد بود؟ عبدالرضا فرجی راد، استاد ژئوپلیتیک و تحلیلگر سیاسی در گفت‌وگو با فرارو، به این پرسش‌‌‌ها پاسخ داده است . فرجیراد گفت: «ایران و عربستان دو رقیب ژئوپلیتیک در منطقه هستند که طی ۶۰ تا ۷۰ سال اخیر با یکدیگر در رقابت قرار دارند. این رقابت در سال‌های پس از انقلاب شدت گرفته و به کشور‌‌‌های اطراف از جمله، لبنان، عراق، سوریه، پاکستان و در دوره اول طالبان به افغانستان و حتی آسیای مرکزی و قفقاز کشیده شده است. این رقابت سنتی به این شکل پیش می‌‌‌رفت که طرفین سعی داشتند، طرف مقابل را تضعیف کرده و خود، رشد کنند، اما اکنون عربستان، سیاست «توسعه‌گرا» را انتخاب کرده است. هدف نهایی عربستان این است که به قدرت بزرگی در سطح جهان تبدیل شود. بن فرحان در سازمان ملل حداقل روی ۱۰ موضوع صحبت کرد که از روابط با ایران تا مسائل سوریه و لبنان گسترده بود و این یعنی عربستان به دنبال احترام، همزمان با توسعه و تکنولوژی برتر است.»
این استاد ژئوپلیتیک ادامه داد: «عربستان کاملا در مسیر سیاست موازنه‌‌‌ای حرکت می‌کند یعنی با غرب و شرق در رابطه است. عربستان مایل است از نظر اقتصادی، حداکثر استفاده را از شرق و چین و ژاپن و... ببرد، اما متحد غرب نیز بماند و به همین خاطر نیز اصرار دارد آمریکا امنیت عربستان را تضمین کند. اکنون که عرب‌‌‌ها به دنبال قرار گرفتن بین ۱۰ قدرت برتر جهانی هستند، به دنبال تندروی‌‌‌های گذشته نیستند. در نتیجه توسعه و ثبات را همزمان پایه‌ریزی می‌کند. برقراری ارتباط با ایران نیز در راستای همین ثبات منطقه‌‌‌ای بود. محمد بن‌سلمان اعلام کرده به دنبال همگرایی منطقه‌‌‌ای یا به عبارتی دقیق‌‌‌تر همگرایی عربی است؛ بنابراین تعریف چنین اهدافی در عربستان در کنار سرمایه فراوان، به استفاده از تکنولوژی‌‌‌های مدرن نیاز دارد. کشور‌‌‌های حاشیه خلیج فارس ۳هزار میلیارد دلار ذخیره ارزی دارند؛ بنابراین به امنیت نیاز دارند. در سایه امنیت است که سرمایه‌‌‌ها می‌توانند در مسیر مناسب استفاده شوند.»
وی افزود: «هر کاری در حوزه دیپلماسی باید مبتنی بر هدف انجام شود. این هدف‌گذاری کمک می‌کند در بزنگاه‌ها، حداکثر استفاده و بهره‌برداری، انجام شود. وقتی روابط ایران و عربستان مجددا احیا شد، امید‌‌‌های زیادی را به دنبال داشت. حتی برخی مقام‌‌‌های عربستانی از سرمایه‌گذاری در ایران، سخن گفتند. ایران نیز به این نوع جذب سرمایه‌‌‌های خارجی نیاز دارد. اما زمانی طولانی طی شد تا سفارتخانه‌‌‌های دو کشور، فعال شود. نکات تلخی نیز در روابط به وجود آمد که از مشکلات در میدان گازی آرش تا بیانیه مشترک عربستان با روسیه و چین در خصوص جزایر سه‌گانه ایران را شامل می‌شود.»
فرجیراد تاکید کرد: «معتقدم دو طرف نتوانستند به خوبی از امید‌‌‌هایی که ایجاد شده بود استفاده کنند. وقتی امید‌‌‌ها بالا می‌رود باید در همان زمان بهره‌برداری را شروع کرد، در غیر‌این صورت شعله‌‌‌های گرم شدن روابط، ضعیف، یا به طور کامل خاموش می‌شود. اعتماد فی مابین کشورها، بسیار مهم است. هنوز هم معتقدم دیر نشده، ولی فرصت‌‌‌هایی پر تعداد نیز از دست رفت. خواه درباره روابطمان با عربستان و خواه اروپا و آمریکا، نیاز به تدوین پنجره زمانی داریم. وقتی کار را در زمانی مشخص، پیش نمی‌‌‌بریم، درگیر خسارت می‌‌‌شویم. ایران باید تا حدی که می‌تواند وزن ژئوپلیتیک خود را افزایش دهد و این کار نیز در سایه افزایش روابط و مناسبات با کشور‌‌‌هایی انجام می‌شود که با ایران مشکلات حل نشده دارند.»
